ΤΖΑΜΠΑΛ-ΟΣ-ΣΑΡΑΤΖ (ΒΟΡΕΙΟ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ), ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ.





ΑΜΠΝΤΟΥΛ ΡΑΣΙΝΤ ΝΤΟΣΤΟΥΜ. Πρόκειται για ουζμπέκο στρατηγό, τολμηρό, σκληρό και χωρίς ενδοιασμούς, τον οποίο το Κρεμλίνο πατρονάρει ως ηγέτη της Βόρειας Συμμαχίας που μάχεται το καθεστώς των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Ο ρόλος του για την κατάληψη του Μαζάρ-ι-Σαρίφ την περασμένη Παρασκευή υπήρξε καθοριστικός.


Ενας ιστορικός του 16ου αιώνα είχε περιγράψει τους Ουζμπέκους ως απογόνους των ορδών του Τζένγκις Χαν, «διάσημους για την ταχύτητά τους, την τόλμη τους και το θάρρος τους».


Ο Ντόστουμ, ο οποίος φαίνεται να έχει κληρονομήσει αυτές τις ιδιότητες, θεωρείται σήμερα ηγέτης-κλειδί στους πολέμους που υφίσταται το Αφγανιστάν την τελευταία 20ετία. Είναι ένας ογκώδης πολεμιστής, με χοντρό σβέρκο και μουστάκι, άξεστος, ο οποίος δεν αναγνωρίζει νόμους ή πίστη αλλά είναι γεννημένος για να πολεμά.


* Πολεμικά παιχνίδια


Για τον Ντόστουμ, ο πόλεμος είναι ένα παιχνίδι ή μάλλον σαν ένα από τα βίαια σπορ των ιππέων πολεμιστών της πατρίδας του. Χωρίς κανόνες, αφού όλα τα πλήγματα γι’ αυτόν επιτρέπονται. Ο Ντόστουμ μάχεται σαν τους καβαλάρηδες της στέπας. Χτυπάει όταν δεν τον αναμένουν, εξαφανίζεται όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά και επανεμφανίζεται ενώ οι άλλοι τον θεωρούν ηττημένο. Τώρα οι συμπολεμιστές του ελπίζουν ότι οι Ταλιμπάν θα γνωρίσουν την πρώτη τους μεγάλη ήττα από τον Ντόστουμ.


Γεννηθείς το 1955 σε μια οικογένεια φτωχών ουζμπέκων χωρικών κοντά στο Σιμπεργκάν του Βορείου Αφγανιστάν, ο Ντόστουμ εργάστηκε ως αγρότης και κατόπιν υδραυλικός προτού εισέλθει στον αφγανικό στρατό το 1978 και δοκιμαστεί στον πόλεμο. Η ευκαιρία τού δόθηκε την επόμενη χρονιά, όταν ο σοβιετικός Ερυθρός Στρατός διέβη τα σύνορα που ορίζει ο ποταμός Αμού Νταριά και εισήλθε στο Αφγανιστάν. Αρχίζοντας ως απλός στρατιώτης, ανήλθε γρήγορα στη στρατιωτική ιεραρχία και έγινε ένας από τους καλύτερους διοικητές του αφγανικού στρατού.


Το 1989 ο Νατζιμπουλάχ, πρώην αρχηγός των κομμουνιστικών μυστικών υπηρεσιών, διορίστηκε από τον πρόεδρο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ για να «αφγανοποιήσει» τον πόλεμο. Ο Ντόστουμ τότε εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση. Ετέθη επικεφαλής μιας πολιτοφυλακής Ουζμπέκων.


Αντίθετα όμως από τα περισσότερα αφγανικά στρατεύματα, που είχαν χάσει το ηθικό τους και υπέφεραν από μεγάλο αριθμό λιποταξιών, ο Ντόστουμ ετέθη επικεφαλής των «κυβερνητικών μουτζαχεντίν» (πολεμιστών), οι οποίοι έγιναν το τελευταίο ισχυρό όπλο του κυβερνητικού στρατοπέδου για την αναχαίτηση των ισλαμιστών μουτζαχεντίν.


* Η διαμάχη με τον Μασούντ


Τον Μάρτιο του 1992 ο Ντόστουμ έπαιξε το μεγάλο του παιχνίδι. Εγκατέλειψε το κομμουνιστικό καθεστώς του Αφγανιστάν και οργάνωσε μια αερογέφυρα από το Μαζάρ-ι-Σαρίφ, που επέτρεψε στον Τατζίκο Μασούντ να προλάβει με ταχύτητα τον αντίπαλό του Χεκματιάρ και να εισέλθει πρώτος στην Καμπούλ.


Τότε όμως ξέσπασε η διαμάχη ανάμεσα στους δύο διοικητές. Ο Μασούντ ζήλεψε έντονα την προαγωγή του Ντόστουμ σε στρατηγό ως ανταμοιβή για τις υπηρεσίες του στο καθεστώς. Ετσι οι πολιτοφυλακές των δύο στρατιωτικών ηγετών άρχισαν τις συγκρούσεις στην Καμπούλ από το 1992. Ο Ντόστουμ ετέθη επικεφαλής έξι επαρχιών του Βόρειου Αφγανιστάν, ενώ η Μόσχα ευνοούσε την ύπαρξή του για την αναχαίτιση της εισβολής των ισλαμιστών Ταλιμπάν.


Ο Ντόστουμ αποδεικνύεται καλός διοικητής των βόρειων επαρχιών. Το Μαζάρ-ι-Σαρίφ καθίσταται το κέντρο του παλιού Δρόμου του Μεταξιού. Η αεροπορική εταιρεία του εισάγει ποικίλα αγαθά από το Ντουμπάι, ενώ στο τοπικό πανεπιστήμιο φοιτούν και 1.800 φοιτήτριες. Με την υποστήριξη των Ρώσων και των Ουζμπέκων, ο Ντόστουμ αναμένει την ευκαιρία να κυριαρχήσει σε όλη τη χώρα.