Πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο λειτουργούσαν στη Θεσσαλονίκη 59 συναγωγές και μιντρασίμ. Οι περισσότεροι χώροι εβραϊκής προσευχής έχουν πλέον καταστραφεί. Οι μνήμες όμως διασώζονται μέσα από το φωτογραφικό και ιστορικό λεύκωμα του Ηλία Μεσσίνα «Οι συναγωγές της Θεσσαλονίκης και της Βέροιας». Ο συγγραφέας ξεναγεί στις σύγχρονες αλλά και στις αρχαίες συναγωγές, στις οποίες δίδαξε πριν από 19 αιώνες ο Απόστολος Παύλος. Βιογραφία
* Τη ζωή της θρυλικής Κλεοπάτρας, συζύγου του Ιουλίου Καίσαρα, εξιστορεί ο Emil Ludwig (1881-1948) στη βιογραφία «Κλεοπάτρα» που γράφτηκε το 1937. Τα «έργα και οι ημέρες της» καθώς και το ιστορικό πλαίσιο της εποχής μέσα από την αναγνωρισμένη πένα του γερμανού συγγραφέα (μετάφραση Ντίνα Σιδέρη, εκδόσεις Ενάλιος). Μελέτη
*«Ναυτική τέχνη και ναυτοδιδάσκαλοι» τιτλοφορείται το βιβλίο της Κούλας Ξηραδάκη. Η συγγραφέας μελετά τη ναυτική τέχνη της εποχής του 1821 και αναφέρεται στους σημαντικότερους διδασκάλους της, όπως ο Ιορδάνης Γ. Μαυρομμάτης. Παρατίθεται κατάλογος παλαιών ναυτικών βιβλίων (εκδόσεις Φιλιππότη).
*Το παιδικό βιβλίο ως σημείο συνάντησης παιδιών και ενηλίκων είναι το θέμα του βιβλίου της Αλεξάνδρας Ζερβού «Στη χώρα των θαυμάτων». Προτείνεται μια συνολική οπτική και μια πολύπλευρη προσέγγιση του παιδικού βιβλίου ως μοναδικού λογοτεχνικού έργου, που αποτελεί τόπο σύγκλισης ενηλίκων και παιδιών (εκδόσεις Πατάκη).
* Ποια είναι τα κυριότερα αφηγηματικά είδη και με ποια κριτήρια επιλέγονται; Πόσο συμβάλλει η εικόνα στην κατανόηση ενός αφηγήματος; Σε αυτά και άλλα ερωτήματα επιχειρούν να απαντήσουν ειδικοί επιστήμονες στο βιβλίο «Η τέχνη της αφήγησης» (επιμέλεια Κούλα Κουλουμπή – Παπαπετροπούλου, εκδόσεις Πατάκη).
* Τα γυναικεία πρότυπα όπως αυτά συναντώνται στην παιδική λογοτεχνία μελετά η Μένη Δ. Κανατσούλη στο βιβλίο «Πρόσωπα γυναικών σε παιδικά λογοτεχνήματα». Παρουσιάζονται σύγχρονες θεωρητικές αναζητήσεις και προβληματισμοί και εξετάζεται η εφαρμογή τους σε έργα της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας (εκδόσεις Πατάκη). Παιδικά
* Μια εκκεντρική οικογένεια και ένα καλά φυλαγμένο μυστικό που όμως κινδυνεύει να αποκαλυφθεί προκαλώντας ολέθριες εκρήξεις είναι το θέμα της ιστορίας που αφηγείται η αγγλίδα συγγραφέας Σύλβια Βο στο μυθιστόρημα «Οικογένεια Μέννυμ» (μετάφραση Κώστια Κοντολέων, εκδόσεις Πατάκη).
* Μια αληθινή, ανθρώπινη ιστορία γεμάτη περιπέτειες και απρόοπτα αφηγείται ο Χάρης Σακελλαρίου στο βιβλίο «Το θεριό που μέρωσε», που τιμήθηκε με το Α’ βραβείο Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς. Ενας φτωχός ανάπηρος βρίσκει ένα θησαυρό και γίνεται ευεργέτης του τόπου του (εκδόσεις Κέδρος). Πεζογραφία (ελληνική)
* Σε ένα παιχνίδι μυστηρίου εμπλέκονται οι ήρωες του μυθιστορήματος του Στέλιου Φώκου «Μια τίγρη που χαμογελάει». Ενα ταξίδι ανάμεσα στην αλήθεια και στο ψέμα, που καταλήγει σε αναζήτηση της ζωής, του έρωτα, του εσώτερου εαυτού και των άλλων (εκδόσεις Οδυσσέας).
* Μνήμες από την παιδική του ζωή στην Αλεξανδρούπολη, όπου κατέφυγε ως πρόσφυγας με την οικογένειά του το 1922, που καλύπτουν το διάστημα του Μεσοπολέμου καταγράφει ο Θανάσης Αποστολίδης στο αφήγημα «Θυμάμαι… Θυμήθηκα… Μου θύμισαν…» (εκδόσεις Πρόκνη – Παρατηρητής ΕΠΕ). Πεζογραφία (ξένη)
* «Μεγ» τιτλοφορείται το μυθιστόρημα του Steve Alten. Μια ιστορία αγωνίας και τρόμου που διαδραματίζεται στον Ειρηνικό,
με κεντρικό ήρωα έναν παλαιοντολόγο – ωκεανολόγο. Σύγχρονη εκδοχή του μύθου του Ιωνά (μετάφραση Αννα Παπασταύρου, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα).
* Την ψυχή και την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων συναισθημάτων ανιχνεύει ο Alain Leblanc στο μυθιστόρημα «Μια γέφυρα ανάμεσα σε δύο όχθες», όπου αφηγείται μια ιστορία μύησης στη ζωή και στον έρωτα. Μια σύγχρονη ματιά από έναν νέο γάλλο συγγραφέα (μετάφραση Μίρκα Σκάρα, εκδόσεις Νέα Σύνορα – ΑΑΛιβάνη). Ποίηση
* «Δίνει το χέρι / η πόρτα κλείνει / Σβήνει τα φώτα στην αναμονή / Γυρίζει στο γραφείο / Και κάθεται / Στην πολυθρόνα του πελάτη / Στην άδεια θέση του / Απέναντι / Σωπαίνει». Στίχοι από την ποιητική συλλογή του Γιάννη Ζέρβα «Κλειδωμένος στο γραφείο» (εκδόσεις Αγρα).
* «Κατακερματισμένος ο χρόνος. Κι η συνοχή / του διαλόγου ραγίζει την ένδεια της / συνδιαλλαγής. / Η παραφορά των εύφλεκτων εντυπώσεων. / Η παγίδα των παραπλανητικών ενδείξεων / εκτινάσσουν τόξον αιχμηρόν / Περίεργα που εξελίσσεται το έγκυον παρόν». Από την ποιητική συλλογή της Ευαγγελίας Παπαχρήστου – Πάνου «Στον αγρό της ασφάλτου» (Αθήνα 1997).
* «Κι εσύ αρχιτρίκλινε του προσωπικού σου θανάτου / την τελετή σου ν’αρχιτεκτονήσεις, / με τρόπο περισπούδαστο και συνεπής, / ανάλογα με τη μόρφωση / και τη συγκρότησή σου». Στίχοι από την ποιητική συλλογή του Ευάγγελου Βαλσαμίδη «Μετωνυμικά – Ειδάλλως περί ύφους» (εκδόσεις Δρομεύς).
* Επήγα σκεπτικός στον σεμνόν χώρον όπου σήμερα / το πένθος δεν υπάρχει. Εχει αφανιστεί / από την ομορφιά ενίων αγαλμάτων / που σώζονται ως δωρούνε πλουσιοπάροχα / στην ύπαρξί σου την πεμπτουσία μιας ζωής / καθώς η σμίλη απέδωσε ό,τι ηδυνήθη». Από την ποιητική συλλογή του Αθανασίου Αβέλλιου «Φωταψία του πυρήνος των μύθων» (Αθήνα, 1996). Τόποι
* Θέματα ιστορίας και πολιτισμού για τη Θράκη περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Θανάση Μουσόπουλου «Θράκη, μνήμη για το μέλλον».
Μια αναδρομή σε σημαντικές σελίδες
της ιστορίας και του πολιτισμού της
από τον 19ο αιώνα ως σήμερα (έκδοση του περιοδικού
«Φοροτεχνική & Θρακική Προσέγγιση», Ξάνθη, 1997). Φιλοσοφία
* Η φιλοσοφική ερμηνεία της θρησκείας και η υπεράσπισή της απέναντι στους επικριτές της είναι το θέμα του βιβλίου του φιλοσόφου Friedrich Schleiermacher
(1768-1834) «Για τη θρησκεία / Λόγοι προς τους μορφωμένους περιφρονητές της» (εισαγωγή – μετάφραση – σχόλια Κωνσταντίνος Ανδρουλιδάκης, εκδόσεις Παπαζήση). Χρονικό
* Το κείμενο του χρονικού της αλώσεως της Θεσσαλονίκης του Ιωάννη Αναγνώστη (ύστερη βυζαντινή περίοδος)
και η μετάφρασή του περιλαμβάνονται
στο βιβλίο «Διήγησις περί της τελευταίας αλώσεως της Θεσσαλονίκης»
(εισαγωγή – μετάφραση Μαρία Κεκροπούλου, εκδόσεις Ενάλιος). περιοδικά
*Το τελευταίο διπλό τεύχος Ιουλίου – Αυγούστου του περιοδικού «Διαβάζω» κυκλοφόρησε με συζήτηση για την ελληνική πεζογραφία.
Συμμετέχουν οι Μένης Κουμανταρέας, Δημοσθένης Κούρτοβικ, Πέτρος Τατσόπουλος και Αλέξανδρος Ασωνίτης. Στην πλούσια ύλη του περιοδικού περιλαμβάνονται συνέντευξη της Αμάντας Μιχαλοπούλου (βραβείο διηγήματος 1996), μελέτη του Ανδρέα Φραγκιά για τον «Πρίγκιπα» του Μήτσου Κασόλα «Πρίγκιπες θα υπάρχουν πάντα», άρθρο του Αλέξη Σταμάτη «Ευγένιος Ο’ Νηλ – Μορφή του αμερικανικού θεάτρου». Δημοσιεύεται επίσης ανέκδοτο διήγημα του Δημήτρη Νόλλα (βραβείο διηγήματος 1996).
* Στο τεύχος Αυγούστου του λογοτεχνικού περιοδικού «Νέα Εστία» περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τα μελετήματα «Ο Τόσα Μιτσουόκι και η θεωρία του της ιαπωνικής ζωγραφικής»
του Μακότο Ουέντα, σε μετάφραση Κλαίρης Παπαπαύλου, «»Το δεύτερο φύλο» της Σιμόν ντε Μπωβουάρ, οι μεταφράσεις του και ο ρόλος τους στην πορεία του γυναικείου κινήματος» της Μαρίας Μενεγάκη – Κιντή καθώς επίσης και το μελέτημα του Θαν. Π. Κωστάκη: «Γράμματα από τους Μερλιέ».
* Δημοσιεύονται ακόμη τα δοκίμια «Γεώργιος Μπουζιάνης, ο άνθρωπος και το έργο του» του Νίκου Α. Τσούρα και «Ο ποιητής και ο κριτικός του» του Δημήτρη Νικορέτζου.
* Στο καλοκαιρινό τεύχος Ιουλίου – Αυγούστου του περιοδικού για το βιβλίο «Bestseller» περιλαμβάνεται συζήτηση
του Νίκου Δήμου με τον Γιώργο Χρονά, καθώς και συνεντεύξεις της γαλλίδας συγγραφέως Ραφαέλ Μπιγεντού, της Νικόλ Ρούσου και του Ζιλμπέρ Σινουέ.
* Δημοσιεύονται τέσσερα ανέκδοτα ερωτικά διηγήματα των Μανίνας Ζουμπουλάκη, Αλέξανδρου Ασωνίτη, Γιώργου Καρτέρη και Χρήστου Χωμενίδη.
* Στην ύλη του επίσης μια ανθολόγηση της παγκόσμιας ερωτικής λογοτεχνίας από την Caroline Nicolas, παρουσιάσεις των πρόσφατων καλοκαιρινών εκδόσεων καθώς και λίστες με τα δημοφιλέστερα βιβλία σε όλη την Ελλάδα με βάση δείγμα 1.227 βιβλιοπωλείων. Ακόμη κείμενα
των Ομ. Αβραμίδη, Πέτρου Αμπατζόγλου, Στέλλας Βογιατζόγλου, Τζόναθαν Κόου, Φρέντυ Γερμανού κ.ά.
* Με αφιέρωμα στον Γιάννη Σκαρίμπα, σε επιμέλεια της Κατερίνας Κωστίου, κυκλοφόρησε το τελευταίο τεύχος του «τετράδιου για τα γράμματα και τις τέχνες» «Περίπλους». Γράφουν οι Κατερίνα Κωστίου, Λάμπρος Βαρελάς, Ξ. Α. Κοκόλης, Γεωργία Λαδογιάννη, Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος. Δημοσιεύονται επιστολές του Γ. Σκαρίμπα προς τον Γιώργο Σεφέρη και τον Κώστα Νίτσο, χειρόγραφα καθώς και φωτογραφικό υλικό. Στο ίδιο τεύχος συνέντευξη του Θάνου Μικρούτσικου προς τον Διονύση Βίτσο.
* Στο τεύχος Ιουνίου – Οκτωβρίου της «περιοδικής έκδοσης τέχνης, κριτικής και κοινωνικού προβληματισμού» «Γράμματα και Τέχνες» περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, μελέτη του Αλέξανδρου Αργυρίου «Καρυωτακισμός. Ενα φαινόμενο μέσα και έξω από τη λογοτεχνία», προδημοσίευση από το βιβλίο του Παν. Μουλλά «Εισαγωγή στην παλαιότερη πεζογραφία μας», μελέτη της Amy Mims «Καισαριανή: Η λαβωμένη γαζέλα του Μάριου Χάκκα», καθώς και κείμενο του Γιώργου Τσουρβάκα «Ο ρόλος της τηλεοπτικής διαφήμισης στη διαμόρφωση κοινωνικών προτύπων συμπεριφοράς των δύο φύλων: μια ανάλυση περιεχομένου».
* Με αφιέρωμα και cd «Coctail Jazz» κυκλοφόρησε το τεύχος Αυγούστου – Σεπτεμβρίου «Jazz & Τζαζ». Στην ύλη του, μεταξύ άλλων, επετειακά κείμενα για τους Τζον Κολτρέιν, 30 χρόνια από τον θάνατό του, Ελβις Πρίσλεϊ, για τα 20 χρόνια από την ημέρα του θανάτου του, Τζακ Κέρουακ, για τη συμπλήρωση 30 χρόνων από τότε που έφυγε. Επίσης δημοσιεύεται κείμενο του Γιάννη Ευαγγελάτου «Το country blues και η ανατολή του 20ού αιώνα».
* Φάκελο για του Ολυμπιακούς Αγώνες περιλαμβάνει το τεύχος Ιουνίου – Σεπτεμβρίου του περιοδικού για την τέχνη και τη ζωή «Μανδραγόρας». Γράφουν οι Γερ. Σκλαβούνος, Π. Τότσικας, Στρ. Μπουρνάζος, Π. Κλαυδιανός, Γ. Λιερός, Μάγια Διαμάντη, Γ. Μ. Σαρηγιάννης κ.ά. Περιλαμβάνεται επίσης αφιέρωμα για τη «Λογοτεχνία στην εκπαίδευση» σε επιμέλεια Γ. Παναγιωτίδη και Θ. Γ. Παπαγεωργίου.
