Λυρικος Ελευθεριου


«Αυτό κι αν είναι απ’ τ’ άγραφτα, / τ’ απίστευτα του κόσμου, / αυτό κι αν είναι απ’ τα τρελά/ που δίπλα μας περνά. / Αραγε πράγματι έγινε/ ή το ‘βρα μοναχός μου/ για ένα καράβι μια φορά/ που βγήκε στη στεριά;». Το ποίημα «Ενα καράβι μια φορά» του Μάνου Ελευθερίου μιλά για μια διαφορετική Ανάσταση με ένα φωτισμένο καράβι που βγήκε στη στεριά φωταγωγημένο σαν Επιτάφιος. Το κείμενο είναι εικονογραφημένο με τα ανοιξιάτικα χρώματα της ζωγραφικής της Σοφίας Φόρτωμα.


Αρχαιολογία


* Στον λιμναίο προϊστορικό οικισμό που ανακαλύφθηκε πριν από περίπου δύο χρόνια αναφέρεται η έκδοση «Το Δισπηλιό της Καστοριάς». Ενημέρωση σε πρώτο πρόσωπο από τον καθηγητή της Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Γ. Χ. Χουρμουζιάδη, που ήταν υπεύθυνος για τις ανασκαφές, τα ευρήματα των οποίων αξιολογήθηκαν ως ιδιαίτερα σημαντικά (εκδόσεις Κώδικας).


Ιστορία


* Ο John Boardman, καθηγητής της Κλασικής Αρχαιολογίας και Τέχνης στην Οξφόρδη, είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «Οι αρχαίοι Ελληνες στην υπερπόντια εξάπλωσή τους». Καταδεικνύεται η σπουδαιότητα της αρχαιολογίας στην ανασύσταση μιας από τις σημαντικότερες καθοριστικές περιόδους της Ευρώπης. Δεύτερη έκδοση, ανανεωμένη και εμπλουτισμένη με καινούργια στοιχεία και εικονογράφηση (μετάφραση Ηλέκτρα Ανδρεάδη, εκδόσεις Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα).


Μαρτυρία


* Υστερα από είκοσι έξι χρόνια και έπειτα από έρευνα τριών χρόνων στην Ιταλία και στην Ελλάδα ξανάρχεται στο φως η υπόθεση Κώστα Γεωργάκη μέσα από το βιβλίο «Το μεγάλο ναι» του Κωνσταντίνου Γ. Παπουτσή. Τα στοιχεία και οι μαρτυρίες συνοδεύονται από πλούσιο φωτογραφικό υλικό (εκδόσεις Κωνσταντίνος).


Μελέτες λογοτεχνίας


* «Σχεδιάσματα εγκωμίων για τον Οδυσσέα Ελύτη» από τον π. Παναγιώτη Καποδίστρια. Απόπειρα προσέγγισης και ερμηνείας του ποιητικού και πεζού έργου του βραβευμένου με Νομπέλ ποιητή (Αθήνα, 1997).


* Το φάσμα των αξιολογότερων ελληνόγλωσσων συγγραφέων της Αυστραλίας καλύπτει και εξετάζει κριτικά το βιβλίο του Γιάννη Βασιλακάκου «Η νεοελληνική λογοτεχνία της Διασποράς: Αυστραλία». Μια συλλογή παλαιότερων και νεότερων, δημοσιευμένων και αδημοσίευτων δοκιμίων και διαλέξεων (εκδόσεις Gutenberg).


Παιδαγωγικά


* Μια διαφορετική προσέγγιση στο θέμα της οικογένειας και του παιδιού επιχειρείται στη μελέτη «Η οικογένεια Μωσαϊκό». Η ψυχολόγος και ψυχαναλύτρια Κλαιρ Γκαρμπάρ και ο ψυχίατρος Φρανσίς Τεοντόρ αναφέρονται σε σημαντικά θέματα όπως αυτά της ιδιότητας του γονέα, της ανάπτυξης του παιδιού, του χωρισμού και του διαζυγίου, της μονογονεϊκής και της ανασυγκροτημένης οικογένειας (μετάφραση Μαριλένα Καρρά, εκδόσεις Πατάκη).


* Το ζήτημα της μάθησης από τη σκοπιά των κοινωνικών επιστημών εξετάζει το βιβλίο του Κώστα Βρατσάλη «Μάθηση και εκπαιδευτικές πρακτικές». Ο συγγραφέας παρουσιάζει το «περίγραμμα» μιας θεωρίας για τη μάθηση στηριγμένης τόσο σε κλασικές μαρξιστικές τοποθετήσεις γύρω από την ανθρώπινη δραστηριότητα όσο και σε πιο σύγχρονες απόψεις των Γκράμσι, Βιτγκενστάιν και Αλτουσέρ (εκδόσεις Νήσος).


* Μεθόδους και παιδαγωγικές προκλήσεις με στόχο την αφύπνιση της επιθυμίας των παιδιών για διάβασμα περιλαμβάνει το βιβλίο της Αϊριν Γέιτς με τίτλο «Παιδιά αναγνώστες». Οι ποικίλες δραστηριότητες που παρουσιάζονται μπορούν να ακολουθήσουν ένα συστηματικό πρόγραμμα εκπαίδευσης αλλά και μια ελεύθερη εφαρμογή στο σπίτι (απόδοση Ιωάννα Κουτσόγιωργα, εκδόσεις Πατάκη).


Παιδικά


* «Μικρές ιστορίες» για το φεγγάρι και τον γέρικο ποταμό, την Ελπίδα και «τον» Αύριο, τα δώδεκα μαντίλια της νύχτας και τα τέσσερα παπλώματα. Ευαισθησία και φαντασία για παιδιά και νέους από τη Σοφία Φίλντιση (εκδόσεις Πατάκη).


* Δύο αδέλφια στα χρόνια της Κατοχής. Ο πόλεμος, η πείνα, η φυλακή και το μυστικό ενός μπουκαλιού. Μια ιστορία της Ειρήνης Μάρρα που φέρει τον τίτλο «Το άδειο μπουκάλι» (για παιδιά από 11 ετών και άνω). Το βιβλίο βραβεύτηκε με το


Βραβείο Κύκλου Παιδικού Βιβλίου 1996 (εκδόσεις Πατάκη).


Πεζογραφία (ελληνική)


* Με το πρώτο ιστορικό μυθιστόρημά του «Κάποτε στο Αιγαίο» ο δημοσιογράφος Γιάννης Σπανδώνης απέσπασε το Βραβείο Μαρίας Περ. Ράλλη ως ο καλύτερος πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας το 1983. Μια ιστορία για επαναστάτες, πειρατές και κουρσάρους του Αιγαίου. Συρραφή από πολεμικές ανταποκρίσεις, αστυνομικό ρεπορτάζ και ιστορίες αγάπης τριάντα πέντε αιώνων (εκδόσεις Ωκεανίδα).


* «Εκθυμος έρως» είναι ο τίτλος του μυθιστορήματος του Δημήτρη Χριστακόπουλου. Μια δυνατή αγάπη πέρα από κοινωνικές συμβάσεις, το αναπότρεπτο τέλος της οποίας όμως παραμονεύει την κάθε ευτυχισμένη στιγμή, δίνοντάς της έτσι ένα ξεχωριστό βάρος. Πρόκειται για το δεύτερο βιβλίο του συγγραφέα (εκδόσεις Πλοηγός).


* Το πρώτο βιβλίο της Μοσχούλας Κοντοσταύλου Σταυράκη κυκλοφόρησε με τον τίτλο «Τα γιασεμιά του Αυγούστου». Εννέα διηγήματα αναζήτησης, ευαισθησίας, μνήμης και καθημερινότητας (εκδόσεις Φιλιππότη).


Ποίηση


* «Προχωρούσαμε προγραμματισμένα/Κάθε μας κίνηση την είχαμε μελετήσει/Αυτό που σκεπτόμασταν το είχαμε/ήδη σκεφτεί… /Δε χρειάζεται να ουρλιάξεις/για να μιλήσεις/μη γίνεσαι ζώον/Δε χρειάζεται να πείσεις/κανέναν». Στίχοι από την ποιητική συλλογή του Στράτου Βελισσαρίου με τίτλο «Κατάθεση πορείας», η δεύτερη μετά τα «Ποιήματα» (εκδόσεις Ιδμων).


* Με εξώφυλλο και σχέδια του Αλέκου Φασιανού κυκλοφόρησε το βιβλίο της ψυχολόγου Σιλβάνας Σοφιανοπούλου με τον τίτλο «Πες μου».


Πρόκειται για ένα κείμενο εσωτερικού διαλόγου, αναζήτησης και


ταυτόχρονα αμφισβήτησης των δεδομένων της ζωής: «Πες μου/Υπάρχει ελευθερία στην ανεξαρτησία; / ωριμότητα στην εμπειρία;/ απογοήτευση με την ωριμότητα; Εξαρτάται…». Η πορεία προς τη γνώση που καταλήγει στην αυτογνωσία (εκδόσεις Ολκός).


Τόποι


* Στην ιστορία και στους θρύλους του τόπου του αναφέρεται το


βιβλίο του Νίκου Θ. Βλάχου «Το χωριό μας Εξάνθεια Λευκάδας». Ιστορικά, λαογραφικά


και άλλα στοιχεία που αφορούν τη ζωή


και τα ήθη του συγκεκριμένου επτανησιώτικου χωριού (έκδοση Ενωσης Εξανθειτών Λευκάδας).


Φιλοσοφία


* Η «Διαλεκτική του Διαφωτισμού» είναι ένα θεωρητικό μανιφέστο της Σχολής της Φραγκφούρτης που υπογράφεται από τους Μαξ Χορκχάιμερ και Τεοντόρ Β. Αντόρνο. Πρωτοεκδόθηκε το 1947 και γράφτηκε


σε μια εποχή όπου ήταν ορατό το τέλος της εθνικοσοσιαλιστικής τρομοκρατίας (μετάφραση Λευτέρης Αναγνώστου, επίμετρο Κοσμάς Ψυχοπαίδης, επιμέλεια Γεράσιμος Κουζέλης, εκδόσεις Νήσος).


Ψυχολογία


* Η «Αυτοαντίληψη» είναι ο τίτλος αλλά και το θέμα του βιβλίου Αγγελικής Λεοντάρη, επίκουρης καθηγήτριας Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Η αυτοαντίληψη,


δηλαδή η υποκειμενική εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας,


αναγνωρίζεται ως η σπουδαιότερη πτυχή της ανθρώπινης προσωπικότητας και η βάση της ψυχικής μας υγείας (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα).


* Στη «Νέα Πορεία» μια μελέτη του Σπύρου Μακρή για την ηλιακή μεταφυσική του Οδυσσέα Ελύτη και ποιήματα του Σαλβατόρε Κουαζίμοντο (μεταφρασμένα από τον Θανάση Κουτλή), του Σωκράτη Σκαρτσή, του Αυρήλιου Ευστρατιάδη και της Ζωής Μπαρίτη. Στο ίδιο τεύχος το διήγημα του Β. Κωνσταντίνου «Μία παραπλανητική έννοια», το πεζογράφημα του Γιάννη Πελίτη με τίτλο «Αίνιγμα» και το δοκίμιο του Αλέξη Ζήρα για την «Αδυναμία συμφιλίωσης με τον κόσμο στην ποίηση του Αναστάση Βιστωνίτη». Επίσης ο Χρήστος Σαμουηλίδης δημοσιεύει πέντε ανέκδοτα ποιήματα του Γιώργου Ιωάννου.


* Με αφιέρωμα στην αλληλογραφία κυκλοφορεί το περιοδικό «Μετάφραση». Δημοσιεύεται η αλληλογραφία του Gustave Flaubert με την George Sand και του Andre Gide με τον Paul Valery και τον Andre Ruyerts. Για τη μετάφραση της ποίησης γράφουν ο David Connolly, ο Βικτόρ Ιβάνοβιτς και η Γεωργία Ζακοπούλου. Δύο πορτρέτα μεταφραστών, ψηφίδες αμερικανικής λογοτεχνίας και μια συζήτηση για τη μετάφραση θεάτρου μεταξύ των Τζένης Μαστοράκη, Χριστίνας Μπάμπου – Παγκουρέλλη, Στρατή Πασχάλη και Ανδρέα Στάικου.


* Το τετράμηνο περιοδικό «Θέματα λογοτεχνίας» κυκλοφόρησε με ποιήματα των Γιώργου Σαραντάρη, Αντώνη Σανουδάκη, Δημήτρη Πορφύρη και Αργυρώς Μαντόγλου. Δημοσιεύονται επίσης τα άρθρα: «Κωστής Παλαμάς ΙΙΙ, ο αγωνιστής του δημοτικισμού» του Εμμανουήλ Κριαρά, «Ο ερωτικός λόγος στην ποίηση του Μίλτου Σαχτούρη» της Δώρας Μέντη και το κείμενο του Rene Wellek «Μορφή και δομή στην κριτική του 20ού αιώνα» (μετάφραση Στ. Μπεκατώρου).


* Το περιοδικό «FanΖείν» του «Μύλου» της Θεσσαλονίκης γιορτάζει τα πενήντα του τεύχη με συνεντεύξεις του Γιάννη Αγγέλακα (μέλους του συγκροτήματος «Τρύπες») και του Nick Cave. Στο ίδιο τεύχος μιλάνε ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης, οι Ωmega Vibes και οι Οπισθοδρομικοί. Επίσης ένας πλήρης οδηγός των εκδηλώσεων του «Μύλου» στη Θεσσαλονίκη.