ΧΩΡΙΣ εξετάσεις αλλά με κλήρωση θα εισάγονται οι υποψήφιοι στους Ελεύθερους Κύκλους Σπουδών (ΕΛΚΥΣ) των ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που πρόκειται να λειτουργήσουν από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, διευρύνοντας τον αριθμό εισακτέων στα πανεπιστήμια και στα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΤΕΙ). Απαραίτητη προϋπόθεση βεβαίως για τη συμμετοχή στην κλήρωση είναι η κατοχή απολυτηρίου λυκείου.



Ο υπουργός Παιδείας κ. Γερ. Αρσένης παρουσίασε στην τελευταία σύνοδο των πρυτάνεων των ΑΕΙ, με κάθε λεπτομέρεια, τη φυσιογνωμία των ΕΛΚΥΣ απαντώντας στα περισσότερα από τα ερωτήματα που είχαν προκύψει κατά την πρώτη παρουσίαση της πρότασης στις αρχές του έτους και δημιουργώντας την εντύπωση ότι είναι πολύ πιθανόν ο νέος θεσμός να τεθεί σε λειτουργία από την αρχή του νέου ακαδημαϊκού έτους (1997-98).


Οι ΕΛΚΥΣ, που στο εξής θα ονομάζονται Πανεπιστημιακά και Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα Επιλογής, θα δέχονται φοιτητές με τον εξής τρόπο:


Για κάθε μάθημα του Προγράμματος Σπουδών Επιλογής προβλέπεται ένας μέγιστος αριθμός θέσεων, αναλόγως της διαθέσιμης υλικοτεχνικής υποδομής. Αν οι ενδιαφερόμενοι είναι περισσότεροι από τις διατιθέμενες θέσεις, ο πρόεδρος του Προγράμματος Σπουδών Επιλογής είτε κατευθύνει τους ενδιαφερομένους σε άλλα μαθήματα είτε συστήνει παρακολούθηση του μαθήματος σε άλλη χρονική περίοδο. Αν όμως η ζήτηση δεν ικανοποιηθεί ούτε με τους παραπάνω τρόπους, τότε «η γενική συνέλευση του Προγράμματος Σπουδών Επιλογής έχει την ευθύνη για τη διενέργεια κλήρωσης μεταξύ των υποψηφίων». Αυτό το τελευταίο σημαίνει ότι είναι στη διακριτική ευχέρεια των διδασκόντων να ικανοποιήσουν ή να μην ικανοποιήσουν τη ζήτηση για σπουδές στο κάθε Πρόγραμμα Σπουδών Επιλογής και να διασφαλίσουν βεβαίως το αδιάβλητον της κληρώσεως.


Ορίζεται πάντως ότι προτεραιότητα εγγραφής έχουν όσοι είναι ήδη φοιτητές σε ΑΕΙ ή σπουδαστές σε ΤΕΙ και επιθυμούν ουσιαστικά μετεγγραφή από το συμβατικό πρόγραμμα σπουδών στο Πρόγραμμα Σπουδών Επιλογής. Οι φοιτητές αυτής της κατηγορίας έχουν παράλληλα τη δυνατότητα να μεταφέρουν διδακτικές μονάδες στα αντίστοιχα μαθήματα.


Στα Προγράμματα Σπουδών Επιλογής μπορούν να εγγραφούν, εκτός από τους αποφοίτους λυκείου, ήδη φοιτητές σε συμβατικά προγράμματα σπουδών των ΑΕΙ ή των ΤΕΙ που οργανώνουν το Πρόγραμμα, οι οποίοι, όπως αναφέρεται και παραπάνω, έχουν προτεραιότητα. Ακόμη μπορούν να εγγραφούν και φοιτητές του εξωτερικού, όπως κάθε άλλος υποψήφιος. Δεν διευκρινίζεται αν στις περιπτώσεις αυτές προβλέπεται μεταφορά των πιστωτικών μονάδων των μαθημάτων που έχουν περάσει οι φοιτητές στα πανεπιστήμια του εξωτερικού, ούτε αν θα έχουν προτεραιότητα σε σύγκριση με άλλους υποψηφίους.


Στην πρώτη φάση ανάπτυξης των Προγραμμάτων Σπουδών Επιλογής ο φοιτητής δεν μπορεί να εγγραφεί σε περισσότερα από επτά μαθήματα κατ’ έτος. Λαμβανομένου δε υπόψη του ότι το σύνολο των προβλεπομένων μαθημάτων είναι 35-40, το κάθε Πρόγραμμα Σπουδών Επιλογής θα ολοκληρώνεται σε 6-8 έτη. Παραμένει κενό ακόμη το τι θα γίνεται με τους φοιτητές οι οποίοι θα εγγράφονται αλλά μετά θα σταματούν την παρακολούθηση.


Τα πτυχία που θα λαμβάνουν οι φοιτητές που θα έχουν παρακολουθήσει μαθήματα στο Πρόγραμμα Σπουδών Επιλογής προβλέπεται να είναι ισότιμα με τα πτυχία που χορηγούν τα πανεπιστημιακά τμήματα και τα τμήματα ΤΕΙ στους φοιτητές και στους σπουδαστές που παρακολουθούν τα λεγόμενα συμβατικά προγράμματα σπουδών.


Ωστόσο υπάρχει η δυνατότητα να παρακολουθήσει ένας φοιτητής ορισμένα μόνο μαθήματα του Προγράμματος Σπουδών Επιλογής. Σε αυτήν την περίπτωση όμως δεν λαμβάνει πτυχίο αλλά βεβαίωση παρακολούθησης μαθημάτων.


Η λειτουργία των Προγραμμάτων Σπουδών Επιλογής μπορεί να επεκταθεί και στη θερινή περίοδο (Ιούνιος – Ιούλιος), οπότε ακολουθείται εντατική διδασκαλία.


Προγράμματα Σπουδών Επιλογής μπορούν να προκύψουν:


­ Από μεμονωμένα τμήματα ΑΕΙ ή ΤΕΙ που ενδέχεται να εκτιμήσουν ότι έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν το λεγόμενο συμβατικό πρόγραμμα σπουδών τους στο σύνολό του και ως Πρόγραμμα Σπουδών Επιλογής.


­ Από τμήματα του ιδίου ΑΕΙ ή του ιδίου ΤΕΙ τα οποία συμφωνούν να παρέχουν Πρόγραμμα Σπουδών Επιλογής.


­ Από τμήματα ΑΕΙ ή ΤΕΙ του εσωτερικού ή του εξωτερικού τα οποία θα συμφωνήσουν να προσφέρουν ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών υπό την μορφή του Προγράμματος Σπουδών Επιλογής. Σε αυτήν την περίπτωση ορίζεται και το ίδρυμα που εκδίδει το πτυχίο. Συνήθως θα είναι εκείνο στο οποίο ο φοιτητής παρακολουθεί τα περισσότερα μαθήματα.


­ Από τμήματα ΑΕΙ σε συνεργασία με τμήματα ΤΕΙ και με Κέντρα Ερευνών ή άλλους αναγνωρισμένους δημόσιους εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς φορείς και ιδρύματα. Στην περίπτωση αυτή το πτυχίο εκδίδει το ΑΕΙ ή το ΤΕΙ που έχει την επιστημονική και διοικητική ευθύνη για το πρόγραμμα σπουδών.


­ Από πρωτοβουλία συνεργασίας μεταξύ μελών του διδακτικού προσωπικού ενός ΑΕΙ ή ενός ΤΕΙ ή τμήματος διαφορετικών ΑΕΙ και διαφορετικών ΤΕΙ εσωτερικού ή εξωτερικού.


Τα Προγράμματα Σπουδών Επιλογής, εφόσον διαμορφωθούν στο σύνολό τους, υποβάλλονται για έγκριση στο υπουργείο Παιδείας, αφού όμως προηγουμένως έχουν τη σύμφωνη γνώμη του διοικητικού συμβουλίου των συνεργαζομένων τμημάτων.


Κάθε Πρόγραμμα Σπουδών Επιλογής περιλαμβάνει από 35 ως 40 μαθήματα, τα οποία διδάσκει το πάσης φύσεως διδακτικό προσωπικό των συμβεβλημένων τμημάτων. Αν δε οι φοιτητές του Προγράμματος Επιλογής είναι λίγοι, τότε επιτρέπεται η συνδιδασκαλία με τους φοιτητές του συμβατικού προγράμματος σπουδών. Τα μαθήματα που προσφέρονται από τα Προγράμματα Σπουδών Επιλογής ανακοινώνονται τουλάχιστον δύο μήνες πριν την έναρξη κάθε περιόδου διδασκαλίας, ενώ οι εγγραφές πραγματοποιούνται κάθε Σεπτέμβριο, Ιανουάριο και Μάιο για την επόμενη περίοδο μαθημάτων.


Η φοίτηση στα Προγράμματα Σπουδών Επιλογής για τους νέους και τις νέες ως 25 χρόνων είναι δωρεάν, με τη μορφή υποτροφιών, ενώ οι μεγαλύτερης ηλικίας φοιτητές θα χρειασθεί να συνεισφέρουν οικονομικώς είτε μερικά είτε ολικά (το σημείο αυτό δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί).


Στα Προγράμματα Σπουδών Επιλογής προβλέπεται ότι θα διδάσκουν τα μέλη του Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) των τμημάτων που μετέχουν σ’ αυτό με πρόσθετο επιμίσθιο, καθώς και προσωπικό που, αν χρειασθεί, θα προσληφθεί με συμβάσεις ορισμένου χρόνου (ΠΔ 407/80). Για τα Προγράμματα Σπουδών Επιλογής δεν προβλέπονται οργανικές θέσεις. Η διοικητική δομή του Προγράμματος Σπουδών Επιλογής περιλαμβάνει πρόεδρο, διευθυντή σπουδών και γενική συνέλευση, η οποία και εκλέγει τους δύο προηγουμένους.


Ο πρόεδρος έχει τη συνολική ακαδημαϊκή ευθύνη λειτουργίας του Προγράμματος έναντι των ιδρυμάτων, του υπουργείου Παιδείας και των ενδιαφερομένων. Πρόεδροι μπορούν να εκλεγούν όποιοι έχουν δικαίωμα να γίνονται πρόεδροι ή προϊστάμενοι τμημάτων.


Ο διευθυντής σπουδών έχει την επιχειρησιακή ευθύνη της λειτουργίας του Προγράμματος (εκτέλεση μαθημάτων, επάρκεια αιθουσών – εργαστηρίων, επίβλεψη εξετάσεων κ.ά.). Δικαίωμα εκλογής στη θέση αυτή έχουν όσοι μπορούν να γίνονται διευθυντές τομέων ή υπεύθυνοι ομάδας μαθημάτων.


Τη διοικητική υποστήριξη των Προγραμμάτων Σπουδών Επιλογής προβλέπεται να αναλάβουν οι διοικητικές υπηρεσίες των ιδρυμάτων που έχουν συμπράξει για τη δημιουργία τους.


Οσο για τους πόρους που θα χρειασθούν για όλη αυτή την υπόθεση, προβλέπεται ότι θα προέλθουν από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Εκπαίδευση και την Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση


(ΕΠΕΑΕΚ) και από το Κεφάλαιο Εθνικής Παιδείας. Ωστόσο η επιδότηση θα είναι ανάλογη μιας σειράς παραμέτρων, όπως του αριθμού μαθημάτων, των ωρών διδασκαλίας και του αριθμού φοιτητών που εγγράφονται σε κάθε Πρόγραμμα Σπουδών Επιλογής. Προβλέπεται, τέλος, ότι η διαχείριση των κονδυλίων θα γίνεται μέσω του κανονισμού του Ειδικού Λογαριασμού κάθε ιδρύματος, ενώ οι δαπάνες θα ελέγχονται από τη Σύγκλητο του ΑΕΙ ή από τη γενική συνέλευση του ΤΕΙ.