«Ανοίγει» εκ νέου το Ασφαλιστικό, λίγους μόνο μήνες μετά την ψήφιση του νόμου Πετραλιά και προτού καν εφαρμοστούν οι διατάξεις και τα χρονοδιαγράμματά του. Η ανεξάρτητη Εθνική Αναλογιστική Αρχή, η οποία σημειωτέον εδρεύει στα γραφεία του υπουργείου Απασχόλησης, θέτει νέα βόμβα στα θεμέλια του ασφαλιστικού συστήματος, με έκθεσή της την οποία υπέβαλε στη Βουλή. Προτείνει τέσσερις αλλαγές που ανατρέπουν το υφιστάμενο ασφαλιστικό καθεστώς.

Πρώτον, την καθιέρωση ενιαίου τρόπου υπολογισμού, αλλά και αναπροσαρμογής των συντάξεων σε όλα τα Ταμεία.

Δεύτερον, την εφαρμογή ενιαίων ορίων ηλικίας.

Τρίτον, τη σταδιακή σύγκλιση των παροχών υγείας όλων των Ταμείων.

Τέταρτον, την πρόβλεψη μεταβατικών περιόδων προσαρμογής, ώστε να μη θιγούν τα ώριμα συνταξιοδοτικά δικαιώματα.

Η Ανεξάρτητη Αρχή στηρίζει τις εκτιμήσεις της για την επιδείνωση των δεικτών του ασφαλιστικού συστήματος στις αναλογιστικές μελέτες που διενήργησε για λογαριασμό της το Διεθνές Γραφείο Εργασίας. Οι μελέτες δείχνουν ότι το 2055 η αναλογία συνταξιούχων προς εργαζομένους φθάνει το 1:1,7 στον γενικό πληθυσμό, ενώ στο ΙΚΑ η σχέση καταλήγει σε 1:0,99. Το έλλειμμα του ασφαλιστικού συστήματος από 4,35% σήμερα αγγίζει το 13,84% του ΑΕΠ το 2055, γεγονός που «από μόνο είναι ικανό να απειλήσει άμεσα την παραμονή της χώρας μας στη ζώνη του ευρώ» σημειώνεται στην έκθεση.

Το υπουργείο κρατάει αποστάσεις από τις προτάσεις τις Αρχής και υπεραμύνεται των αλλαγών που έκανε προσφάτως η κυβέρνηση. Σε ανακοίνωσή του σημειώνει ότι οι παραδοχές των μελετών «έχουν αλλάξει άρδην μετά την ψήφιση του νόμου 3655/08» και συνεπώς «τα συμπεράσματα (για νέα μέτρα) έχουν ξεπερασθεί από τα γεγονότα» . Ωστόσο το υπουργείο επικαλείται τη μελέτη για να σημειώσει ότι «ουσιαστικά πιστοποιεί την αναγκαιότητα της υφιστάμενης ασφαλιστικής μεταρρύθμισης».

Διαφορετική είναι η προσέγγιση των συνδικαλιστών, οι οποίοι μιλούν για «εσωτερικό πόλεμο», καθώς το υπουργείο έχει υποβαθμίσει και σχεδόν διαλύσει την Αναλογιστική Αρχή, με αποτέλεσμα να βρίσκουν την υπηρεσία αυτή μπροστά τους «με προτάσεις για αλλαγές προτού καν εφαρμοστούν οι προηγούμενες» .

Πάντως οι συνδικαλιστές αμφισβητούν «τον πυρήνα» της επιστημονικής προσέγγισης των μελετών, καθώς αυτές προβάλλουν σημερινά δεδομένα στο 2055, δηλαδή 47 χρόνια μετά, χωρίς να αναλύουν τις παραδοχές που λαμβάνουν υπόψη τους. «Οι μακροχρόνιες προβλέψεις αυτού του τύπου είναι εξαιρετικά επισφαλείς» σημειώνουν.

Ωστόσο ο αντιπρόεδρος της Αναλογιστικής Αρχής κ. Μ. Βαμβακάς στην έκθεσή του προς τη Βουλή, σημειώνει ότι «το Ασφαλιστικό έχει εξελιχθεί στο κύριο δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας και παρουσιάζει τάσεις σοβαρής επιδείνωσης εφόσον δεν υπάρξουν- εγκαίρως- ουσιαστικές παρεμβάσεις μέσα από συναινετικές διαδικασίες».

Τα «κρίσιμα μέτωπα», όπως τα προσδιορίζει, είναι ο περιορισμός της εισφοροδιαφυγής, ο έλεγχος των δαπανών υγείας, η οικονομική διαχείριση των ασφαλιστικών φορέων, η αξιοποίηση της περιουσίας και ο γενικότερος εκσυγχρονισμός των Ταμείων.

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται το σημείο της έκθεσης που αναφέρεται στις λεγόμενες «επεμβάσεις εξορθολογισμού» , οι οποίες είναι «κρίσιμες από πλευράς κοινωνικής ευαισθησίας και πολιτικού κόστους», γεγονός που απαιτεί «προσεκτικούς χειρισμούς, αλλά και υπεύθυνη επικοινωνιακή στρατηγική». Στο σημείο αυτό η έκθεση αναφέρεται στον «καθορισμό ενιαίου τρόπου υπολογισμού και αναπροσαρμογής των συντάξεων,ενιαία όρια συνταξιοδότησης,με τις αναγκαίες αιτιολογημένες εξαιρέσεις, σύγκλιση των παροχών υγείας και μεταβατικές περιόδους για τις νέες αλλαγές».

Με την έκθεση της Αναλογιστικής Αρχής συνυποβάλλονται στη Βουλή και τα βασικά συμπεράσματα των αναλογιστικών μελετών του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας. Στο ΙΚΑ παρατηρείται δραματική επιδείνωση των οικονομικών στοιχείων. Η σχέση συνταξιούχων προς εργαζομένους από 1:2,51 το 2005 καταλήγει το 2055 σε 1:0,99. Τα προβλεπόμενα ετήσια ελλείμματα ξεκινούν με 0,74% του ΑΕΠ το 2005 και φθάνουν το 7,03% το 2055. Στο Ταμείο των Αυτοαπασχολουμένων (ΟΑΕΕ), το έλλειμμα από 0,21% φθάνει το 2,24% και για τους δημοσίους υπαλλήλους από το 1,9% σε 3,74% του ΑΕΠ.