Δεν θα ζήσουμε άλλο ένα 1929, αλλά μια κρίση όπως αυτή του μακρινού 1907
O πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) Μπεν Μπερνάνκι είναι πολύ γνωστός μεταξύ άλλων και για τις μελέτες του γύρω από τη Μεγάλη Υφεση του 1930. Ετσι, προσπαθώντας να πείσει τους πολιτικούς, προειδοποίησε ότι όσο καθυστερεί το σχέδιο διάσωσης του χρηματοοικονομικού συστήματος η απειλή για τις αγορές και την οικονομία θα μεγαλώνει. Οπως και να έχει όμως το πράγμα, τα δεδομένα δείχνουν ότι οι οικονομίες έχουν μπροστά τους έναν «γολγοθά». Αν και η πρόταση του αμερικανού υπουργού Οικονομικών Χανκ Πόλσον για τη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος θέτει πάτο- μακάρι- στην πτώση, φαίνεται απίθανο να αποτρέψει μια άσχημη επιβράδυνση για τον απλούστατο λόγο ότι τόσο το χρηματοοικονομικό σύστημα όσο και η πραγματική οικονομία θα συνεχίσουν να είναι αντιμέτωπες με τη μείωση του δανεισμού, όπως αναφέρει, π.χ., ο Ρίτσαρντ Κούκσον της ΗSΒC σε μια έκθεση της τράπεζας με τον τίτλο «Η έλευση του Αρμαγεδδώνος αναβλήθηκε». Η μόχλευση και η έλλειψη ρευστότητας είναι τα δύο κατ΄ εξοχήν στοιχεία των συστημικών κρίσεων και αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά και της σημερινής κρίσης. Η αναταραχή στις αγορές μεταδίδεται μάλιστα στην οικονομία, καθώς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, μη μπορώντας να αντλήσουν νέα κεφάλαια, μειώνουν την παροχή νέων πιστώσεων ώστε να διατηρήσουν επάρκεια κεφαλαίων.
Κατά την τρέχουσα κρίση στεγαστικά δάνεια χαμηλής ποιότητας τιτλοποιήθηκαν από εταιρείες με υψηλή πιστοληπτική ικανότητα και στη συνέχεια έγιναν βάση για σύνθετα προϊόντα. Επάνω σε αυτά δομήθηκαν άλλα τα οποία μέσω δανεισμού πολλαπλασίαζαν την έκθεση, ενώ βρέθηκαν στα χαρτοφυλάκια των επενδυτών παγκοσμίως. Καθώς παρουσίασαν σημαντικές ζημιές, το ερώτημα που κυριάρχησε ήταν το πόσο τελικά αξίζουν τα ενεργητικά αυτά. Ο πολλαπλασιασμός των σύνθετων προϊόντων τα προηγούμενα χρόνια έθεσε τις βάσεις των μελλοντικών κρίσεων, όπως αυτή την οποία βιώνουμε σήμερα. Ετσι έχουμε πλέον την πρώτη παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση στις τιτλοποιημένες διεθνείς κεφαλαιαγορές, όπου τα ρίσκα κατανέμονται σε ένα ευρύ φάσμα επενδυτών όπου κανείς δεν ξέρει ποιος έχει τι και με ποιο ρίσκο.
Ακόμη και οι πιο αισιόδοξοι σήμερα θεωρούν ότι η επιβράδυνση των οικονομιών είναι αναπόφευκτη αλλά η ύφεση θα αποφευχθεί. Η ύφεση, όμως, δεν μπορεί να αποκλεισθεί από κανέναν και σε αυτό που ποντάρουν σήμερα οι οικονομολόγοι είναι ότι δεν θα ζήσουμε ένα άλλο 1929, αλλά μια κρίση όπως αυτή του 1907 η οποία τελικά λίγα χρόνια αργότερα (1913) οδήγησε στη δημιουργία της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, όπως σήμερα οδηγούμαστε στον περιορισμό του ρόλου της αυτορρύθμισης ως μηχανισμού εποπτείας των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων.
