Το κακό με την παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου, λένε, είναι πως «κάνει τους φτωχούς φτωχότερους και τους πλούσιους πλουσιότερους»: νά όμως που η συνεχώς επιδεινούμενη χρηματοπιστωτική κρίση έρχεται να διαψεύσει ακόμη και αυτόν τονκαλά τεκμηριωμένο ως τώρα- αφορισμό, αφού «ψαλιδίζει» τις περιουσίες ακόμη και των πλέον… εξωφρενικά πλούσιων Αμερικανών, προξενώντας θεαματικές ανακατατάξεις στον σχετικό κατάλογο του «Forbes». Ο κύριος λόγος για αυτές τις περιουσιακές «αναταράξεις» έγκειται στο γεγονός ότι οι περισσότεροι από τους αμερικανούς «υπερ-πλουσίους» (superrich) δεν διατηρούν τα χρήματά τους στις θυρίδες και στα χρηματοκιβώτια, όπως τον παλιό καλό καιρό, αλλά προτιμούν τα πάσης φύσεως «χαρτιά»κοινώς τις επενδύσεις σε μετοχές, αμοιβαία κεφάλαια, ομόλογα και διάφορα τραπεζικά προϊόντα, η αξία των οποίων πραγματοποιεί εσχάτως… κάθετες εφορμήσεις. Ακόμη και «γκουρού των αγορών», όπως ο ζάπλουτος μεγαλοεπενδυτής Γουόρεν Μπάφετ (ο «Σοφός της Ομάχα», όπως τον αποκαλούν οι χιλιάδες πιστοί του) και ο πολύ κατώτερός του σε δισεκατομμύρια αλλά εξίσου «καπάτσος» σε επενδυτικά «πλασαρίσματα» Τζορτζ Σόρος, έχουν χάσει τις τελευταίες εβδομάδες πολλά δισεκατομμύρια…

Οπως γράφει η βρετανική εφημερίδα «Τhe Guardian» ο τελευταίος κατάλογος των τετρακοσίων πλουσιότερων Αμερικανών, που δημοσιεύτηκε πριν από μόλις είκοσι ημέρες, έχει τιναχτεί κυριολεκτικά στον αέρα από τις εξελίξεις: το τρομερό «κανόνι» της Lehman Βrothers, ο «γάμος με το στανιό» της Μerrill Lynch με την Βank of Αmerica και οι διαδοχικές παρεμβάσεις της αμερικανικής κυβέρνησης, με σκοπό τη «διάσωση» μερικών εκ των μεγαλυτέρων ονομάτων του αμερικανικού και παγκόσμιου τραπεζικού κλάδου έχουν μετατρέψει τις αγορές σε «τρενάκι του τρόμου», μπροστά στο οποίο ακόμη και «σοφοί» όπως ο Μπάφετ σηκώνουν τα χέρια ψηλά!

Είναι χαρακτηριστικό ότι χωρίς καν να υπολογίζεται το χρηματιστηριακό «μακελειό» των τελευταίων εβδομάδων και λαμβάνοντας υπ΄ όψιν μόνο τις «αναταράξεις» του πρώτου οκταμήνου η περιουσία του «Σοφού της Ομάχα» μειώθηκε κατά… 12 δισ. δολάρια (!), με συνέπεια ο κ. Μπάφετ να περιέλθει εκ νέου στη δεύτερη θέση της αμερικανικής λίστας με «μόλις» 50 δισ. δολάρια πίσω από τον συνήθη ύποπτο Μπιλ Γκέιτς, ο οποίος επανήλθε στην κορυφή του βάθρου με 57 δισ. δολάρια.

Ανάλογα προβλήματα αντιμετωπίζουν βέβαια και άλλοι «super-rich» εραστές της Γουόλ Στριτ- όπως για παράδειγμα ο Ιλάι Μπρόαντ, ο οποίος (μετά το παρ΄ ολίγον «κανόνι» στην ασφαλιστική ΑΙG, της οποίας κατείχε σημαντικό μερίδιο) υποχώρησε στο νο. 48 της λίστας του «Forbes», και όλα δείχνουν πως θα κατέλθει ακόμη παρακάτω τους ερχόμενους μήνες. Στα επώνυμα «θύματα» της κρίσης περιλαμβάνονται επίσης το ζεύγος Ντόναλντ και Ντόρις Φίσερ, ιδρυτές της διάσημης αλυσίδας έτοιμων ενδυμάτων Gap, που ίσως περιέλθουν κάτω από το 1 δισ. δολάρια τους ερχόμενους μήνες, τα τρία αδέλφια Γουόλτον (της γιγαντιαίας αλυσίδας λιανικής πώλησης Wal-Μart, που καταλαμβάνουν τις θέσεις 4 ως 6, με συνολική περιουσία σχεδόν 70 δισ. δολαρίων!), η Αμπιγκέιλ Τζόνσον , μεγαλομέτοχος της Fidelity Ιnvestments και νο. 15 στη λίστα με 15 δισ. δολάρια, αλλά και ο πρώην διευθυντής της Citigroup (και άρα, για να μην… ξεχνιόμαστε ένας εκ των βασικών υπευθύνων της κρίσης των στεγαστικών δανείων) ο Τεξανός Σάντι Βάιλ, ο οποίος δεν αποκλείεται να βρεθεί εξ ολοκλήρου εκτός της λίστας, αν συνεχιστεί η κατρακύλα των τραπεζικών μετοχών! Ιδιαίτερα «ευάλωτος» στα χρηματιστηριακά σκαμπανεβάσματα εμφανίζεται και ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης Μάικλ Μπλούμπεργκ, ο οποίος βρισκόταν ως τώρα στο νο.

8 της λίστας με 20 δισ. δολάρια προσωπική περιουσία.

Οσο για τον Τζορτζ Σόρος, ο οποίος στα τέλη Αυγούστου κατείχε το νο.

28 της λίστας με 11 δισ. δολάρια, όλα δείχνουν πως ήδη πληρώνει πανάκριβα όχι μόνο τη στεγαστική φούσκα που πυροδότησε την οικονομική κρίση αλλά και τη… σουπερ-φούσκα (super-bubble) για την οποία έγραψε ο ίδιος πριν από ενάμιση μήνα στον «Ιndependent»: «Μεγαλώνει εδώ και πάνω από είκοσι πέντε χρόνια,και άρχισε το 1980,όταν η Μάργκαρετ Θάτσερ έγινε πρωθυπουργός και ο Ρόναλντ Ρίγκαν πρόεδρος…Οταν έγινε κυρίαρχη η πεποίθηση ότι είναι καλύτερα να αφήνεις τις αγορές να λειτουργούν μόνες τους…στην οποία βασίστηκε η νέα φάση της παγκοσμιοποίησης και της απελευθέρωσης των κεφαλαιαγορών».

Οχι δάκρυα για τους πλούσιους
Κανείς, φυσικά, δεν πρόκειται να κλάψει για τις απώλειες των «υπερ-πλουσίων»- εκτός ίσως από τον Τζορτζ Μπους και το οικονομικό επιτελείο του, οι οποίοι έπειτα από τριάντα συναπτά χρόνια νεοφιλελεύθερης προπαγάνδας για την ανάγκη πλήρους απελευθέρωσης των αγορών σπεύδουν τώρα να βάλουν το χέρι στην τσέπη (των φορολογουμένων, φυσικά) προκειμένου να διασώσουν τις εξωφρενικά μεγάλες περιουσίες των χορηγών τους.

Ας μην ξεχνάμε ότι η «παράλογη διαστολή» της φούσκας στην αμερικανική στεγαστική αγορά αποτελούσε κοινό μυστικό στα διοικητικά συμβούλια των μεγάλων τραπεζών από χρόνια. Οσο και αν οι αρμόδιοι σφύριζαν αδιάφορα, ποντάροντας ως συνήθως στο κατά Ανταμ Σμιθ «αόρατο χέρι» της αυτορρύθμισης της αγοράς, οι μάσκες είχαν πέσει από καιρό για τους γνωρίζοντες. Τι έκαναν οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες και οι διάφοροι μεγαλοσχήμονες «γκουρού των αγορών»;

Η απάντηση είναι απλή: τίποτε. Ως το «παρά πέντε» της έκρηξης οι πάντες διαβεβαίωναν πως όχι μόνο δεν θα προκαλούνταν ευρύτερη πιστωτική κρίση, πόσο μάλλον διεθνής ύφεση, αλλά ούτε καν «διόρθωση»: κάποιες χιλιάδες αμερικανοί φτωχοδιάβολοι της ούτως ή άλλως υπό εξαφάνιση- και εκεί- «μεσαίας τάξης» θα έχαναν, φυσικά, τα σπίτια τους, αφού οι συνεχώς συμπιεζόμενοι μισθοί τους δεν θα αρκούσαν για τη χρηματοδότηση των υποθηκών τους- αλλά το εξαιρετικά κερδοφόρο σύστημα περαιτέρω πλουτισμού των ήδη ζάπλουτων μεγαλοεπενδυτών του τραπεζικού κλάδου δεν θα διέτρεχε κίνδυνο.

Τι και αν τα «τρέιλερ παρκ» με τα τροχόσπιτα στις παρυφές των αμερικανικών μεγαλουπόλεων φιλοξενούσαν μερικές ακόμη χιλιάδες αποβλήτους του αμερικανικού ονείρου; Τι και αν μερικές ακόμη χιλιάδες- σκληρά εργαζόμενοι και οικογενειάρχες- πολίτες της πλουσιότερης χώρας του κόσμου καταλήξουν να κοιμούνται στα αμάξια τους καθώς- για να χρησιμοποιήσουμε μια αμερικανική έκφραση της μόδας- μετακομίζουν «από τους τέσσερις τοίχους στους τέσσερις τροχούς»; Ο κ. Μπους και ο αρμόδιος υπουργός του ο κ. Πόλσον ακόμη και σήμερα συνεχίζουν να αποφεύγουν τους απεχθείς όρους «ύφεση» και «κρίση», λες και μπορούν να μας πείσουν πως ο ήλιος ανατέλλει τα μεσάνυχτα. Και συνεχίζουν να χορηγούν ασπιρίνες για τον καρκίνο με τη μορφή φοροπερικοπών για τα υψηλά εισοδήματαλες και η αχαλίνωτη κατανάλωση των ολίγων «εχόντων» μπορεί να εξισορροπήσει το δράμα των πολλών.