Τα χρυσόβουλλα των μονών είναι αποφάσεις που αποτύπωναν την αυτοκρατορική βούληση και σφραγίζονταν με χρυσό βουλοκέρι (χρυσόβουλλα). Ως προϊόντα ταραγμένων πολιτικών και εκκλησιαστικών περιόδων στην ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, πολλές φορές έχει αμφισβητηθεί τόσο η γνησιότητά τους όσο και η ισχύς τους μέσα στον χρόνο. Γεγονός είναι πάντως ότι τα περισσότερα από τα επίμαχα έγγραφα αποδίδονται στους αυτοκράτορες Αλέξιο Α΄ Κομνηνό, Μανουήλ και Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, ή σε αυτοκράτορες με ιδιαίτερα ταραχώδη βίο, όπως ο Νικηφόρος Βοτανειάτης, και μάλιστα σε χρονολογίες όπου το Βυζάντιο είχε περιέλθει σε δεινή οικονομική και στρατιωτική κατάσταση.

Ετσι, για παράδειγμα, ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός, ενώ την πρώτη περίοδο μετά την ανάρρησή του στον αυτοκρατορικό θρόνο είχε προχωρήσει στη δήμευση της εκκλησιαστικής και μοναστηριακής περιουσίας προκειμένου να ανορθώσει οικονομικά το υπό κατάρρευση και διαρκή απειλή εισβολέων Βυζάντιο, μετά το 1086 εξέδωσε σειρά διαταγμάτων για την προστασία του μοναστικού βίου, την εκκλησιαστική ιδιοκτησία γης και τη δίωξη των αιρετικών. Το πιο γνωστό χρυσόβουλλο της περιόδου εκείνης είναι η «ιδρυτική πράξη» της Μονής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην Πάτμο.

Εκτός από τα βυζαντινά αυτοκρατορικά χρυσόβουλλα, οι μονές επικαλούνται σε πολλές περιπτώσεις «μπουγιουρουλντί» (στρατιωτική διαταγή), «ταπί» (τίτλος ιδιοκτησίας), «χοτζέτι» (ιδιωτικό συμφωνητικό αγοραπωλησίας) και «φιρμάνι» (διάταγμα αποζημίωσης) των σουλτάνων της Πόλης κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, τα οποία, όπως υποστηρίζουν, διαθέτουν στα αρχεία τους και αποτελούν συνεχή και αδιάλειπτη επικαιροποίηση της κτηματικής ιδιοκτησίας και της περιουσιακής κατάστασής τους.