Δεν υπακούμε στον νόμο επειδή είναι ωφέλιμο να το κάνουμε, μάλλον ο νόμος είναι ωφέλιμος εφόσον τον εφαρμόζουν όλοι οι πολίτες

Σε μια δημοκρατική κοινωνία οι πολίτες της ακολουθούν τους κανόνες μιας ορθολογικής τάξης πραγμάτων. Η τάξη αυτή καθορίζεται από τους νόμους που πρέπει να εκφράζουν τη λαϊκή βούληση. Η ορθότητα του κάθε νόμου αποτελεί διαρκώς αντικείμενο συζήτησης (στο νομοθετικό σώμα, στα ΜΜΕ, στις συντεχνίες και μεταξύ των πολιτών), πράγμα που καθιστά αδύνατο τον σαφή προσδιορισμό της λαϊκής βούλησης.

Αυτή η αδυναμία αποτελεί ταυτόχρονα και τη δύναμη της δημοκρατίας. Η δημοκρατία ευδοκιμεί στις αντιδράσεις υπέρ και κατά, στη διαρκή αντιπαράθεση για το ποια είναι πραγματικά η λαϊκή βούληση. Οσο μεγαλύτερες οι αντιπαραθέσεις τόσο πιο κοντά στη λαϊκή βούληση πλησιάζουμε.

Σε μια δημοκρατία η διαμάχη και η αμφισβήτηση είναι θεσμοθετημένες. Κάθε λύση είναι προσωρινή.

Στην αρχική του εφαρμογή κάθε νόμος έχει προβλήματα. Η λειτουργικότητά του θα είναι το στήριγμά του. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η αποτελεσματικότητα δεν είναι φυσικό χαρακτηριστικό των νόμων και των κανόνων αλλά επακόλουθο της υπακοής μας.

Εκείνος που ισχυρίζεται ότι δεν ακολουθεί τον νόμο για τον νόμο αλλά επειδή η λογική του λέει πως είναι αποτελεσματικός απλώς κοροϊδεύει τον εαυτό του.

Υπακούμε στον νόμο όχι επειδή είναι δίκαιος αλλά επειδή ο νόμος είναι νόμος. Ο νόμος θεωρείται δίκαιος από τη στιγμή που τον τηρούν όλοι οι πολίτες και το κράτος δικαίου υπάρχει μόνο χάρη στις αποτυχημένες προσπάθειες των πολιτών να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του νόμου.

Ο νόμος διατηρεί πάντα την ισχύ του πάνω μας!

Στην πατρίδα μας κυριαρχεί η αναποτελεσματικότητα των νόμων.

Γιατί;

Η απάντηση είναι μάλλον εύκολη:

α) Οι πολίτες δεν υπακούουν στους νόμους και β) το επίσημο κράτος δεν επιβάλλει την πιστή εφαρμογή τους.

Το αποτέλεσμα είναι ολέθριο τόσο για τον κάθε πολίτη χωριστά όσο και για το κράτος στο σύνολό του. Το επιχείρημα ότι ο νόμος δεν εκφράζει τη λαϊκή βούληση μπορεί να απαντηθεί: α) δεν είναι εύκολη η διατύπωση της λαϊκής βούλησης από κανέναν νόμο και β) κανένας νόμος δεν έχει απεριόριστη διάρκεια. Αλλωστε το νομοθετικό σώμα (η Βουλή) είναι προϊόν της λαϊκής ετυμηγορίας που εκφράζεται με τη διαδικασία των γενικών εκλογών.

Η κοινωνία μας γίνεται κοινωνική όταν όλοι υπακούουν στους νόμους της. Δεν υπακούμε στον νόμο επειδή είναι ωφέλιμο να το κάνουμε, μάλλον ο νόμος είναι ωφέλιμος εφόσον τον εφαρμόζουν όλοι οι πολίτες.

Η πατρίδα μας έχει ανάγκη από αλλαγή πολιτικής κουλτούρας. Η διαφαινόμενη ανάγκη πολυκομματικών κυβερνήσεων είναι ενισχυτική της παραπάνω πρότασης. Στην πορεία για μια άλλη πολιτική κουλτούρα πρέπει να αναλυθούν οι παράγοντες που διαδραματίζουν πρωτεύοντα ρόλο στην εκλογική διαδικασία και να γίνουν αντικείμενο ευρύτατων αναλύσεων από τα πολιτικά κόμματα, τα ΜΜΕ και τις οργανώσεις πολιτών. Για παράδειγμα: α) Ποια είναι η επίδραση της ημερομηνίας διεξαγωγής των εκλογών στο εκλογικό αποτέλεσμα; β) Ποια πρέπει να είναι τα πιστοποιημένα προσόντα και οι δραστηριότητες των υποψηφίων των κομμάτων για να μπορούν αυτοί να συμμετέχουν στην εκλογική διαδικασία; γ) Πώς πρέπει να αναλύονται τα προγράμματα των κομμάτων και πώς οι πολίτες θα μπορούν να ενημερώνονται γι΄ αυτά με κατανοητό τρόπο; δ) Σε τι κώδικα δεοντολογίας πρέπει να υπακούουν τα ΜΜΕ και τα πολιτικά κόμματα; ε) Πώς θα πάψουν να χειραγωγούνται οι ψηφοφόροι και πώς θα πάψουν να είναι έρμαια των συναισθημάτων τους;

Μια κοινωνία ενημερωμένων πολιτών θα επιλέγει τους κατάλληλους εκπροσώπους της στο εθνικό κοινοβούλιο. Οι κατάλληλοι εθνικοί εκπρόσωποι θα προσεγγίζουν με τον βέλτιστο τρόπο τη λαϊκή βούληση και μαζί θα είναι οι εθνικοί κήρυκες για την πιστή εφαρμογή των νόμων. Πράγμα που μάλλον δεν συμβαίνει σήμερα! Η δημοκρατία είναι ατελές πολίτευμα αλλά χωρίς την επινόηση της δημοκρατίας η πραγματική δημοκρατία δεν θα μπορούσε ποτέ να επιβιώσει. Η δημοκρατία είναι η προσομοίωση της δημοκρατίας. Οφείλουμε να την προσεγγίσουμε…

Ο κ. Χρ. Β. Μασσαλάς είναι πρόεδρος ΔΕ του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και του Συμβουλίου Ανωτάτης Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης.