Στις περιπτώσεις ανέγερσης οικοδομής από εργολάβο-κατασκευαστή με το σύστημα της αντιπαροχής οι σχετικές μεταβιβάσεις ποσοστών εξ αδιαιρέτου κυριότητας που αντιστοιχούν στην αντιπαροχή του οικοπεδούχου ή στο εργολαβικό αντάλλαγμα του εργολάβου δεν υπάγονται σε ΦΑΥ, έστω κι αν έχει αποκτηθεί το οικόπεδο επί του οποίου ανεγείρεται η οικοδομή μετά την 1.1.2006, αλλά διέπονται από τον Φόρο Μεταβίβασης Ακινήτων.

Παράδειγμα 1ο: Ο Α αγοράζει ένα οικόπεδο το 2006 καταβάλοντας τον αναλογούντα ΦΜΑ. Στη συνέχεια αναθέτει στον εργολάβο Β δυνάμει εργολαβικού προσυμφώνου την ανέγερση οικοδομής επί του οικοπέδου με το σύστημα της αντιπαροχής, οπότε και εκδίδεται η άδεια ανέγερσης το 2007. Η οικοδομή υπάγεται στο καθεστώς ΦΠΑ. Σήμερα μεταβιβάζεται στον Γ ένα διαμέρισμα από το εργολαβικό αντάλλαγμα του εργολάβου.

Ως προς τη φορολόγηση της ανωτέρω μεταβίβασης θα πρέπει να γίνει η ακόλουθη διάκριση:

– Κατ΄ αρχάς οφείλεται ΦΠΑ εφόσον η οικοδομή υπάγεται στο καθεστώς ΦΠΑ. Αν ο αγοραστής Γ είναι δικαιούχος απαλλαγής πρώτης κατοικίας θα εφαρμοστούν οι σχετικές διατάξεις.

– Αν κατά τη μεταβίβαση του διαμερίσματος στον Γ έχει ήδη καταβληθεί ο αναλογών ΦΠΑ από τον εργολάβο σύμφωνα με τις διατάξεις του ΦΠΑ (π.χ., λόγω αυτοπαράδοσης), τότε ο Γ οφείλει ΦΜΑ ή αν είναι δικαιούχος απαλλαγής πρώτης κατοικίας υπάγεται στις ευνοϊκές διατάξεις.

Παράδειγμα 2ο: Ο Α αγοράζει ένα οικόπεδο το 2006, καταβάλοντας τον αναλογούντα ΦΜΑ. Στη συνέχεια αναθέτει στον εργολάβο Β δυνάμει εργολαβικού προσυμφώνου την ανέγερση οικοδομής επί του οικοπέδου με το σύστημα της αντιπαροχής, οπότε και εκδίδεται η άδεια ανέγερσης το 2007. Η οικοδομή υπάγεται στο καθεστώς ΦΠΑ. Τον Δεκέμβριο του 2007 μεταβιβάζεται με οριστικό συμβόλαιο στον εργολάβο Β ένα διαμέρισμα από το εργολαβικό του αντάλλαγμα, το οποίο είναι ήδη αποπερατωμένο. Στη συνέχεια, τον Ιανουάριο του 2008 ο Β πωλεί το διαμέρισμα στον Γ.

Ως προς τη φορολόγηση των ανωτέρω μεταβιβάσεων ισχύουν τα εξής:

– Για την πρώτη μεταβίβαση με οριστικό συμβόλαιο των ποσοστών οικοπέδου από τον οικοπεδούχο Α στον εργολάβο Β καταβάλλεται ΦΜΑ επί της αντικειμενικής αξίας των ποσοστών οικοπέδου που αντιστοιχούν στο διαμέρισμα και υποβάλλεται μία οριστική δήλωση ΦΜΑ. – Για τη δεύτερη μεταβίβαση του διαμερίσματος από τον Β στον Γ καταβάλλεται ΦΠΑ εφόσον η οικοδομή υπάγεται στο καθεστώς ΦΠΑ. Αν ο αγοραστής Γ είναι δικαιούχος απαλλαγής πρώτης κατοικίας θα εφαρμοστούν οι διατάξεις του άρθρου 1 του Ν. 1078/1980. Αν, όμως, κατά τη μεταβίβαση του διαμερίσματος στον Γ έχει ήδη καταβληθεί ο αναλογών ΦΠΑ από τον εργολάβο σύμφωνα με τις διατάξεις του ΦΠΑ (π.χ., λόγω αυτοπαράδοσης), τότε ο Γ οφείλει ΦΜΑ ή αν είναι δικαιούχος απαλλαγής πρώτης κατοικίας υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 1 του Ν. 1078/1980.