Αναζητούνται έσοδα 25 δισ. ευρώ ως το τέλος του έτους

Προβλήματα στην κατάρτιση του νέου προϋπολογισμού

Τα στοιχεία δείχνουν ότι η δυσμενής κατάσταση πολύ δύσκολα θα ανατραπεί

Η σημαντική υστέρηση των εσόδων το πρώτο εξάμηνο οδηγεί την κυβέρνηση στην επιβολή φορολογικών μέτρων για να «στηρίξει» τον προϋπολογισμό καθώς το έλλειμμα έχει ήδη ξεφύγει από τον αρχικό στόχο του υπουργείου Οικονομίας.

Το εξάμηνο Ιανουαρίου- Ιουνίου 2008 τα έσοδα πριν από την επιστροφή των φόρων αυξήθηκαν με ρυθμό 5,7%, όταν ο ετήσιος στόχος είναι 12,2% (η υστέρηση ξεπερνά τα 3 δισ. ευρώ), ενώ και οι πρωτογενείς δαπάνες «έτρεξαν» με ρυθμό 11,6% έναντι στόχου 8,3%. Αποτέλεσμα ήταν το έλλειμμα να αυξηθεί κατά 34,9% και να διαμορφωθεί στα 8,6 δισ. ευρώ ξεπερνώντας τον ετήσιο στόχο για έλλειμμα 8,3 δισ. ευρώ. Παρά το γεγονός ότι τον Ιούλιο οι εισπράξεις δημοσίων εσόδων πήγαν λίγο καλύτερα, το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να αντλήσει πόρους 25 δισ. ευρώ από την οικονομία ως το τέλος του έτους, δηλαδή σε λιγότερο από τεσσερισήμισι μήνες.

Με τα δεδομένα αυτά η πρώτη κίνηση της κυβέρνησης θα είναι να αυξήσει τους φόρους στα τσιγάρα. Μάλιστα στο υπουργείο Οικονομίας μελετάται η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εξομοίωση του ειδικού φόρου στα τσιγάρα καθώς υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις από χώρες σε χώρες. Ενδεικτική είναι η διαφορά μεταξύ της φορολογίας των τσιγάρων σε Ελλάδα και Αγγλία. Στην Ελλάδα ο φόρος στα τσιγάρα φτάνει στα 1,72 ευρώ σε κάθε πακέτο των 3 ευρώ, ενώ στην Αγγλία ανέρχεται στα 5 ευρώ σε κάθε πακέτο των 8,12 ευρώ. Δεν αποκλείεται μάλιστα η αύξηση του ειδικού φόρου των τσιγάρων να ισχύσει και από τον Σεπτέμβριο.

Παράλληλα εξετάζεται να αυξηθούν και τα τέλη κυκλοφορίας κατά 20%. Η απόφαση αυτή θα ληφθεί μέσα στον Σεπτέμβριο έτσι ώστε τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο να πληρώσουν οι κάτοχοι αυτοκινήτων τα νέα τέλη κυκλοφορίας. Και τα δύο αυτά μέτρα υπολογίζεται ότι θα φέρουν άμεσα έσοδα στα δημόσια ταμεία και μαζί με το Ενιαίο Τέλος Ακινήτων μπορεί να βοηθήσουν στο να μετριαστεί η κακή εικόνα του προϋπολογισμού.

Το πρώτο εξάμηνο τα προ επιστροφής φόρων έσοδα διαμορφώθηκαν στα 24,8 δισ. ευρώ και τα καθαρά έσοδα στα 22,9 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά μόλις 4,3% έναντι ετησίου στόχου 13%. Στο σκέλος των δαπανών η μείωση των τόκων κατά 8,6% έδωσε ανάσα στα συνολικά έξοδα, που αυξήθηκαν κατά 6,7% αντί στόχου 8,1%. Οι πρωτογενείς δαπάνες όμως ξέφυγαν κατά πολύ από τον ετήσιο στόχο, αφού διαμορφώθηκαν στα 23,5 δισ. ευρώ και αυξήθηκαν κατά 11,6% έναντι 8,3% που είναι ο στόχος.

Η αύξηση των πρωτογενών δαπανών του προϋπολογισμού σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2007 οφείλεται κυρίως στη διάθεση αυξημένων κονδυλίων για την αντιμετώπιση των δαπανών μισθοδοσίας από την εφαρμογή του νέου μισθολογίου σε στρατιωτικούς, αστυνομικούς κ.ά., καθώς και στην καταβολή της πρώτης και της δεύτερης δόσης της έκτακτης παροχής στους δικαστικούς.

Επίσης τις πρωτογενείς δαπάνες επιβάρυναν οι δαπάνες περίθαλψης (55 εκατ. ευρώ), οι επιχορηγήσεις κυρίως στον ΟΑΕΕ (218 εκατ. ευρώ), στο ΙΚΑ (268 εκατ. ευρώ), στον ΕΛΓΑ (53 εκατ. ευρώ), στο ΝΑΤ (185 εκατ. ευρώ), στον ΟΓΑ (292 εκατ. ευρώ), η αύξηση της τριμερούς χρηματοδότησης της κοινωνικής ασφάλισης (32 εκατ. ευρώ), η αύξηση των αποδόσεων στην ΕΕ (216 εκατ. ευρώ) και η αύξηση των αποδιδομένων εσόδων στους ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού (66 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) μειώθηκαν κατά 12,1%, ενώ οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 31% λόγω της επιτάχυνσης της εκτέλεσης του Γ΄ ΚΠΣ που πρέπει να κλείσει με τις λιγότερες απώλειες.

Βαρύ κλίμα
Εντονος προβληματισμός διακατέχει το υπουργείο Οικονομίας και προσωπικά τον υπουργό κ. Γ.Αλογοσκούφη, ο οποίος είναι υποχρεωμένος εν όψει της ΔΕΘ να παραδώσει στον πρωθυπουργό κ. Κ. Καραμανλή αξιόπιστα στοιχεία για την κατάσταση και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, τα οποία όμως θα είναι διαθέσιμα μετά τις 15 Σεπτεμβρίου, ενώ οι εξαγγελίες θα γίνουν μία εβδομάδα πριν.

Εν μέσω θερινής ραστώνης και αναμονής των εξαγγελιών του πρωθυπουργού κ. Κ. Καραμανλή στη ΔΕΘ, το υπουργείο Οικονομίας «εκπέμπει» δύο μηνύματα με αμφίβολη αποτελεσματικότητα. Το ένα μήνυμα φέρει τον τίτλο «Η πραγματική οικονομία αντέχει» και το δεύτερο «Προχωράμε σε δικαιότερο φορολογικό σύστημα». Στόχος του υπουργείου Οικονομίας είναι να πείσει τους επιχειρηματίες, τους υποψήφιους επενδυτές και τους απλούς πολίτες ότι η ως τώρα ακολουθούμενη οικονομική πολιτική ήταν σωστή και πέτυχε τους στόχους της, παρά τη διεθνή δυσμενή συγκυρία. Οπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομίας κ. Γ. Αλογοσκούφης, μετά την πρόσφατη συνεργασία που είχε με τον πρωθυπουργό κ. Κ. Καραμανλή, «η κατεύθυνση της πολιτικής μας είναι δεδομένη» και προσέθεσε ότι «συνεχίζουμε σταθερά και αταλάντευτα στη στρατηγική που έχουμε εξαγγείλει».

Σύμφωνα με τον κ. Αλογοσκούφη, η πραγματική οικονομία, δηλαδή ο ρυθμός ανάπτυξης, οι επενδύσεις και η απασχόληση, άντεξε τη διεθνή χρηματοπιστωτική (και όχι μόνο) αναταραχή. Ωστόσο τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομίας και της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος (ΕΣΥΕ) δεν επαληθεύουν τα «σλόγκαν» σε ικανοποιητικό βαθμό.

Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, το ΑΕΠ αυξήθηκε το δεύτερο τρίμηνο του 2008 με ρυθμό 3,4% έναντι 3,6% που ήταν το πρώτο τρίμηνο του ιδίου έτους και 4,1% που ήταν το δεύτερο τρίμηνο του 2007. Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομίας, «οι επενδύσεις αυξήθηκαν ως ποσοστό του ΑΕΠ από 24,4% το 2004 σε 25,7% το 2007». Ωστόσο το τελευταίο τρίμηνο του 2007 και το πρώτο τρίμηνο του 2008 κατεγράφη μείωση των επενδύσεων κατά 4,7% και 6,8% αντιστοίχως. Η μείωση αυτή των επενδύσεων συνεχίστηκε με χαμηλότερο ρυθμό 2,4% και το δεύτερο τρίμηνο του έτους.

Δυσμενής κατάσταση
Εξάλλου σε «μέγα πρόβλημα» έχει εξελιχθεί το θέμα της αύξησης των φορολογικών εσόδων και της μείωσης των δαπανών. Τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν χθες δείχνουν ότι η δυσμενής κατάσταση πολύ δύσκολα θα ανατραπεί. Η κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο την είσπραξη φορολογικών εσόδων συνολικού ύψους 54,6 δισ. ευρώ, αλλά ως το τέλος Ιουνίου είχαν εισπραχθεί 24,8 δισ. ευρώ, δηλαδή ούτε τα μισά από όσα είχαν προβλεφθεί. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών, οι εισπράξεις αυξήθηκαν τον Ιούλιο και συνολικά συγκεντρώθηκαν περί τα 4,5 δισ. ευρώ. Ετσι ως το τέλος του έτους θα πρέπει να αντληθούν από την οικονομία συνολικά 25 δισ. ευρώ.

Το υπουργείο Οικονομίας παραδέχεται ότι το φορολογικό σύστημα παρουσιάζει αδυναμίες και κενά. Υποστηρίζεται ότι πρέπει να φορολογηθούν καλύτερα εισοδήματα τα οποία σήμερα σε μεγάλο βαθμό δεν φορολογούνται καθόλου από εκείνα των μισθωτών και των συνταξιούχων. Πρόκειται για εισοδήματα που φοροδιαφεύγουν ή εισοδήματα από κεφάλαιο. Και θα πρέπει, προσθέτει, να επανεξεταστούν και κάποιοι ειδικοί τρόποι φορολόγησης οι οποίοι με τα σημερινά δεδομένα δεν δικαιολογούνται.

Αλλά και στο σκέλος των δαπανών η κατάσταση δεν είναι καλύτερη. Το υπουργείο Οικονομίας θα καταθέσει στο τέλος Αυγούστου σχέδιο νόμου με το οποίο θα θεσπίζονται κανόνες για τον έλεγχο των δαπανών και τη διαφάνεια της οικονομικής διαχείρισης των οργανισμών του Δημοσίου (νοσοκομεία, ασφαλιστικά ταμεία και Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης). Με το ίδιο σχέδιο νόμου προβλέπεται και η ενσωμάτωση των ειδικών λογαριασμών στον προϋπολογισμό. Η εφαρμογή του νόμου όμως θα αρχίσει να αποδίδει το 2009 ενώ το πρόβλημα ξεκινά από χρόνια πριν και εμφανίζεται σήμερα πολύ έντονο. Αν το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου είχε προωθηθεί από τον Αύγουστο του 2004, σήμερα πιθανότατα η επίλυση του προβλήματος θα ήταν πολύ ευκολότερη.