Για το 2009 είναι φανερό ότι δεν μπορεί να συνταχθεί ειλικρινής προϋπολογισμός χωρίς αύξηση εσόδων και περικοπή συγκεκριμένων δαπανών
Στις 15 Ιανουαρίου του 2005 είχαμε δημοσιεύσει άρθρο με τίτλο «Η πορεία ενός μεγάλου χρέους». Εκεί αναλύαμε τη διαχρονική εξέλιξη του δημοσίου χρέους από την πτώχευση του 1893 ως πρόσφατα και καταλήγαμε ως εξής: Ετσι, σιγά σιγά και χωρίς τη λήψη μέτρων διολισθαίνοντας, φθάσαμε την οικονομία σε προβληματική κατάσταση. Σήμερα διερχόμεθα μια δημοσιονομική κρίση. Αυτή η κρίση δεν συμβιβάζεται με χαλαρή και ελαστική δημοσιονομική πολιτική. Για να βγούμε από αυτή χρειαζόμαστε μέτρα, χρειαζόμαστε μεταρρυθμίσεις. Και αυτό δεν είναι ανάγκη να μας το πουν οι Βρυξέλλες. Είναι δική μας υπόθεση.
Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης έκανε μια απογραφή. Ανεξαρτήτως από τον τρόπο με τον οποίο τη διαχειρίστηκε αυτή και από το τι ισχυρίζεται η άλλη πλευρά, σήμερα έστω και λίγο αργά, έχει μια πλήρη και σαφή εικόνα. Την εικόνα του δάσους της δημοσιονομικής διαχείρισης. Η εικόνα αυτή το οδηγεί σε μονόδρομο. Δεν έχει άλλη επιλογή. Ο δε μονόδρομος φέρει το όνομα του πατέρα της ιατρικής Ιπποκράτη ο οποίος έλεγε: «Οκόσα φάρμακα ουκ ιήται, σίδηρος ιήται» (όσα δεν θεραπεύονται με φάρμακα, θεραπεύονται με το νυστέρι).
Και είναι ακριβώς αυτό το ζητούμενο. Νυστέρι, ανατροπές, μεταρρυθμίσεις.
Αυτά γράφαμε τότε.
Από τότε ως σήμερα κύλησε αρκετός χρόνος. Και παρά τη σαφή γνώση της πορείας των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, της πορείας του μεγέθους του δημοσίου χρέους, ούτε μέτρα ελήφθησαν αλλά ούτε και μεταρρυθμίσεις έγιναν. Εκτός αν βαφτίζονται μεταρρυθμίσεις συνήθεις παρεμβάσεις στο σύστημα διοίκησης και διαχείρισης, όπως όταν κάθε χρόνο, με την κατάθεση του προϋπολογισμού ακολουθεί και κάποιο νομοσχέδιο με το οποίο παίρνονται κάποια μέτρα διορθωτικού χαρακτήρα της δημοσιονομικής διαχείρισης.
Μεταρρυθμίσεις όμως σημαίνει ρήξεις, ανατροπές, βαθιές τομές στο σύστημα που λειτουργεί και που υπέστη κόπωση και έτσι δεν αποδίδεται το σημερινό ζητούμενο. Οι μεταρρυθμίσεις απαιτούν αξιολόγηση του παλαιού, επεξεργασμένο μεσομακροπρόθεσμο πρόγραμμα με συγκεκριμένους στόχους, δίκαιη κατανομή του νέου αναπόφευκτα φορολογικού βάρους, αλλά και εξορθολογισμό και δίκαιη επιλογή των φορέων και των τομέων περικοπής των δαπανών που επιβάλλεται να γίνουν. Ακόμη απαιτούν ισχυρή πολιτική βούληση, άγνοια του πολιτικού κόστους και όχι βέβαια οι κυριαρχούσες σκέψεις να είναι πώς θα παραμείνουμε στην εξουσία. Ολα αυτά για να γίνουν προϋποθέτουν ακομμάτιστη διοίκηση που θα εγγυάται την εφαρμογή των νέων κανόνων συμπεριφοράς και τη συνέχεια του κράτους.
Σήμερα φθάσαμε στο απροχώρητο. Το δημοσιονομικό έλλειμμα του τρέχοντος έτους, φυσιολογικά, χωρίς μέτρα, εκτιμάται ότι θα υπερβεί το 3% του ΑΕΠ, γεγονός που σημαίνει ότι θα βρεθούμε προ των θυρών μιας νέας επιτήρησης. Για το επόμενο έτος, το 2009, είναι φανερό ότι δεν μπορεί να συνταχθεί ειλικρινής προϋπολογισμός χωρίς νέα μέτρα (αύξηση εσόδων- περικοπή συγκεκριμένων δαπανών), ενώ οι πιέσεις της αύξησης του δημοσίου χρέους και της δαπάνης των τόκων που πιέζουν το έλλειμμα εμποιούν πράγματι φόβο εις πάντα νουνεχή και εχέφρονα.
Με αυτά τα δεδομένα, τα όποια νέα μέτρα και οι όποιες μεταρρυθμίσεις όχι απλώς επιβάλλονται να γίνουν, αλλά και έχουν ήδη καθυστερήσει. Και αυτό γιατί η καθυστέρηση λήψης αυτών έχει μεταξύ άλλων ως συνέπεια την όξυνση των προβλημάτων και την κατ΄ ακολουθίαν τούτου θεσμοθέτηση αυστηρότερων μέτρων περισσότερο επώδυνων, κυρίως για μεγάλο μέρος του πληθυσμού που αναπόφευκτα θα πληγεί.
Ο κ. Δ. Δρίτσας είναι επίτιμος γενικός διευθυντής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και τέως ειδικός γραμματέας Θησαυροφυλακίου και Προϋπολογισμού.
