Πριν από 34 χρόνια οι Ελληνες υποδέχονταν τον Κωνσταντίνο Καραμανλή με ανακούφιση κι ελπίδα. Ανακούφιση για τον τερματισμό της επτάχρονης δικτατορίας, η οποία κατέρρευσε αφήνοντας ερείπια σε Κύπρο και Ελλάδα. Ελπίδα για ένα νέο ξεκίνημα. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δικαίωσε τις προσδοκίες του λαού μας.
Πριν από τέσσερα μόλις χρόνια η Ελλάδα διοργάνωσε τους πιο λαμπρούς, ως τότε, Ολυμπιακούς Αγώνες. Ο κόσμος ολόκληρος θαύμασε το εντυπωσιακό επίτευγμα μιας μικρής χώρας, μαζί με τη μεταμόρφωσή της από βαλκανική σε ευρωπαϊκή. Οι Ελληνες καμάρωναν υπερήφανοι για την πατρίδα τους, γεμάτοι αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη για το μέλλον.
Το 2004 έκλεισε με εντυπωσιακό τρόπο ο 30ετής κύκλος της Μεταπολίτευσης. Τον σφράγισαν με το έργο τους τρεις πολιτικοί ηγέτες. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής θεμελίωσε τη δημοκρατία και διασφάλισε την εθνική μας ακεραιότητα, την πολιτική ομαλότητα και την οικονομική μας πρόοδο, εντάσσοντας την Ελλάδα στην τότε ΕΟΚ. Ο Ανδρέας Παπανδρέου έφερε στην εξουσία κοινωνικές δυνάμεις που παρέμεναν στο περιθώριο. Ολοκλήρωσε την εθνική ενότητα και ενίσχυσε την κοινωνική συνοχή, θεμελιώνοντας το κοινωνικό κράτος. Ο Κ.Σημίτης ολοκλήρωσε το έργο και των δύο. Τοποθέτησε την Ελλάδα στον σκληρό πυρήνα των προηγμένων ευρωπαϊκών χωρών, την ΟΝΕ. Πέτυχε την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, μετατρέποντας το Κυπριακό σε πρόβλημα ευρωτουρκικό. Εξόπλισε τη χώρα με υποδομές που καθυστερούσαν επί έναν αιώνα. Δημιούργησε τις προϋποθέσεις σταθερής οικονομικής ανάπτυξης και διεύρυνσης του κοινωνικού κράτους.
Εμειναν ασφαλώς σοβαρά προβλήματα που δεν αντιμετωπίστηκαν με την ίδια επιτυχία. Η Δημόσια Διοίκηση παρέμεινε εγκλωβισμένη στον κομματισμό και στις πελατειακές σχέσεις. Η Παιδεία προσανατολίστηκε στην εξυπηρέτηση περισσότερο συντεχνιακών και κομματικών συμφερόντων παρά των αναγκών της κοινωνίας και των νέων. Η διαφθορά προσέβαλε όχι μόνο τους τρεις πυλώνες της δημοκρατίας,- κόμματα- αυτοδιοίκηση- συνδικάτα-, αλλά και όλους τους κοινωνικούς θεσμούς, από τον αθλητισμό ως την Εκκλησία.
Αυτή την Ελλάδα παρέλαβε η νέα γενιά πολιτικών ηγετών που συγκυριακά βρέθηκαν επικεφαλής σε όλα τα κόμματα.
Τέσσερα χρόνια αργότερα η θετική εικόνα της χώρας έχει πλήρως ανατραπεί. Απογοήτευση, απαισιοδοξία και ανασφάλεια για το μέλλον διακατέχουν ολόκληρη την ελληνική κοινωνία. Το διεθνές κύρος της χώρας εξανεμίστηκε. Η Ελλάδα απουσιάζει από το διεθνές προσκήνιο. Ξανακλείστηκε στο «καβούκι» της. Ο πολιτικός κόσμος απαξιώνεται μέσα στην αναποτελεσματικότητα και στη διαφθορά. Η παρέμβαση του Προέδρου της Δημοκρατίας αποτέλεσε ηχηρό ράπισμα για πολλούς από τους παρευρισκόμενους πολιτικούς οι οποίοι εξέλαβαν, προφανώς, το «φτύσιμο» για καλοκαιρινή ψιχάλα.
Η «νέα διακυβέρνηση» του Κ.Καραμανλή , έπειτα από πέντε σχεδόν χρόνια στην εξουσία και έναν μόλις χρόνο μετά τη δεύτερη εκλογική της νίκη, δείχνει πρόωρα γερασμένη. Δύο υπήρξαν οι κορυφαίες δεσμεύσεις της: «επανίδρυση του κράτους» και «μηδενική ανοχή απέναντι στη διαφθορά
Είναι ευθύνη των προοδευτικών δυνάμεων, ανεξαρτήτως πολιτικής προέλευσης, να δώσουν από κοινού τη μάχη του εκσυγχρονισμού
και στη διαπλοκή». Η ιστορία θα καταγράψει τον Κ. Καραμανλή ως τον πολιτικό με τις μεγαλύτερες υποσχέσεις και το ελάχιστο έργο. Η επανίδρυση του κράτους περιορίστηκε στην επανίδρυση της Αγροφυλακής, μνημείο παλαιοκομματισμού και αναχρονισμού. Η κυβέρνηση της «σεμνότητας και ταπεινότητας» απασχολεί την κοινή γνώμη περισσότερο με τα σκάνδαλα που παράγει και λιγότερο με το έργο της. Δεν υπάρχει ΔΕΚΟ που να μην υπέστη λεηλασία από τους κομματικούς επιδρομείς.
Το ΠαΣοΚ του Γ. Παπανδρέου έπειτα από πέντε χρόνια στην αντιπολίτευση βρίσκεται ακόμη στην αναζήτηση του «άλλου δρόμου». Το σημερινό ΠαΣοΚ αποτελεί τον αδύναμο κρίκο του πολιτικού συστήματος. Αδυνατεί να εμπνεύσει και να πείσει ότι αποτελεί εναλλακτική λύση. Αδυνατεί να εισπράξει την κυβερνητική φθορά. Φθείρεται με ταχύτερους ρυθμούς από αυτούς της κυβέρνησης. Εχει αποδεχθεί ότι δεν διεκδικεί την πρώτη θέση. Αγωνιά για τη δεύτερη.
Τα κόμματα της Αριστεράς εμφανίζονται μέχρι στιγμής να εισπράττουν τη φθορά, κυρίως του ΠαΣοΚ. Προβάλλοντας συνεχώς την άρνηση απέναντι σε κάθε αλλαγή, έχουν μεταβληθεί σε προστάτες των συντεχνιακών συμφερόντων. Χωρίς να παρουσιάζουν θετικές προτάσεις και συγκεκριμένες θέσεις απέναντι σε κάθε πρόβλημα επιδίδονται στον καταγγελτικό λόγο και στον ακτιβισμό. Ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει ένα βήμα περισσότερο, επενδύοντας στο life-style της νέας ηγεσίας του.
Σε μια εποχή που η αντιμετώπιση της πολυεπίπεδης κρίσης επιβάλλει συναινέσεις και συνεργασίες, όλα τα κόμματα- για τους δικούς του λόγους το καθένα- αποκρούουν κάθε ιδέα συνεργασίας, προτάσσοντας το κομματικό συμφέρον μπροστά από το συμφέρον της χώρας και της κοινωνίας.
Είναι φανερό ότι το υπάρχον πολιτικό σύστημα έχει εξαντλήσει τα όριά του. Οχι μόνο αδυνατεί να αντιμετωπίσει την κρίση, αλλά την αναπαράγει και τη διευρύνει. Η κρίση διακυβέρνησης είναι πλέον ορατή. Η ιστορία διδάσκει ότι στη δημοκρατία- και στην πολιτική, προσθέτω- δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Η κρίση επιτάσσει ριζικές ανατροπές και ρίξεις με δυνάμεις και καταστάσεις που οδήγησαν στα σημερινά παρακμιακά φαινόμενα. Η εποχή μας επιβάλλει μεταρρυθμίσεις στη Δημόσια Διοίκηση και στην Παιδεία, στο πολιτικό σύστημα και στη διακυβέρνηση, στους κανόνες του οικονομικού παιχνιδιού και της αγοράς ώστε να λειτουργούν προς όφελος των πολλών και όχι των καρτέλ. Μεταρρυθμίσεις που ο φόβος του πολιτικού κόστους, οι συμβιβασμοί με συντεχνιακά συμφέροντα και μηχανισμούς, που ενδημούν στο πολιτικό σύστημα, διαρκώς αναστέλλουν. Αποτέλεσμα, η Ελλάδα κατρακυλάει στο επίπεδο της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας, ενώ ο λαός μας κινδυνεύει να χάσει όσα έχει κερδίσει στο παρελθόν και πολλοί θεωρούν βέβαια για το μέλλον. Η χώρα χρειάζεται μια νέα Μεταπολίτευση. Η Μεταπολίτευση του 1974 ήταν έργο ενός μεγάλου πολιτικού ηγέτη και των συντηρητικών δημοκρατικών δυνάμεων της χώρας. Δικαιώθηκαν ιστορικά όσοι συνέπραξαν γιατί αυτό επέβαλαν οι τότε πολιτικές συνθήκες. Ετσι μόνο μπορούσαν να απομονωθούν ακροδεξιά στοιχεία και να επιλυθούν κρίσιμα προβλήματα, όπως το καθεστωτικό, χωρίς επικίνδυνες παρενέργειες. Σήμερα η κρίση έχει κατ΄ εξοχήν κοινωνικά χαρακτηριστικά. Η νέα Μεταπολίτευση οφείλει να έχει προοδευτική κατεύθυνση. Είναι ευθύνη των προοδευτικών δυνάμεων, ανεξαρτήτως πολιτικής προέλευσης, να δώσουν από κοινού τη μάχη του εκσυγχρονισμού.
Το σκάνδαλο Siemens οδηγεί σε άδοξο τέλος το κομματικό μεταπολιτευτικό σύστημα. Ενα νέο κόμμα, επάνω σε νέες βάσεις, μπορεί να παίξει τον ρόλο του καταλύτη για τη μετάβαση στον νέο πολιτικό κύκλο.
Υπάρχουν πολιτικές, πνευματικές, κοινωνικές και παραγωγικές δυνάμεις που ασφυκτιούν μέσα στις σημερινές πολιτικές συνθήκες. Δυνάμεις που συνειδητοποιούν ότι έχουν ευθύνες απέναντι στον τόπο, ότι έχουν χρέος να αναθεωρήσουν τη σχέση τους με την πολιτική και να δώσουν τη μάχη ενάντια στην αναποτελεσματικότητα, τη διαφθορά, την αναξιοκρατία και τη συναλλαγή. Οι συνθήκες έχουν ωριμάσει. Απαιτούνται πρωτοβουλίες.
Ο κ. Β. Κοντογιαννόπουλος είναι πρώην υπουργός.
