Με «τοπίο στην ομίχλη» παρομοιάζουν τις παρούσες συνθήκες στα χρηματιστήρια οι επαγγελματίες της αγοράς, όπου η «τυφλή» πορεία των επενδυτών μέσα σε αυτές δεν τους επιτρέπει να σταθμίσουν τις εξελίξεις. Με την αβεβαιότητα του τι θα συμβεί αύριο, ή ακόμη και μέσα στις επόμενες ώρες, οι επενδυτές αντιδρούν με ακραίες κινήσεις, τροφοδοτώντας την έντονη μεταβλητότητα η οποία με τη σειρά της υπονομεύει τη διάθεση ανάληψης ρίσκου. Τις ισχυρές πιέσεις διαδέχονται οι έντονες ανακάμψεις, καθώς οι επενδυτές επιδίδονται σε ακραίες κινήσεις για να «προλάβουν» τις όποιες εξελίξεις κυριαρχούν στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Από το «ζεστό» στο «κρύο» και αντίστροφα κινούνται οι διεθνείς δείκτες, ενώ οι ακραίες διακυμάνσεις ήταν εντονότερα αισθητές στην εγχώρια κεφαλαιαγορά, όπου την Τετάρτη ο γενικός δείκτης υποχώρησε σε ποσοστό 4,15% για να επακολουθήσει η ισχυρή ανάκαμψη της Πέμπτης με άνοδο 5,61%, η οποία είναι η υψηλότερη από την αρχή του έτους έπειτα από εκείνη της 24ης Ιανουαρίου όπου η άνοδος της αγοράς ανήλθε σε 8%.

Η πιστωτική κρίση που άρχισε το Ιούλιο του 2007 συμπλήρωσε έναν χρόνο και όχι μόνο δεν αντιμετωπίστηκε με τα όποια μέτρα εφαρμόστηκαν στο μεταξύ από τις θεσμικές αρχές αλλά έχει αρχίσει να διαχέεται και στην πραγματική οικονομία, προκαλώντας κρίση εμπιστοσύνης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Υπό αυτές τις συνθήκες κάθε οικονομία επιχειρεί να θωρακισθεί απέναντι στους κινδύνους της ύφεσης με όποια μέτρα διαθέτει, τα οποία όμως πολλές φορές είναι αντιφατικά και το ένα ακυρώνει το άλλο.

Η αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων αποτελεί πλέον προτεραιότητα, τόσο για την οικονομία της ευρωζώνης και τις λοιπές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης όσο και για την ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη, των ΗΠΑ. Η εκτόξευση του πληθωρισμού των ΗΠΑ σε 5% τον Ιούνιο, που αποτελεί το υψηλό 17 ετών, αναζωπύρωσε τις ανησυχίες των επενδυτών ως προς τις αντοχές της συγκεκριμένης οικονομίας.

Αν συνυπολογισθεί ότι οι εξελίξεις θα ήταν πολύ χειρότερες σε περίπτωση που δεν είχε μεσολαβήσει η διαρκής υποτίμηση του δολαρίου, μέσω τις οποίας οι ΗΠΑ «εξάγουν» τον πληθωρισμό τους στις χώρες με τις οποίες συναλλάσσονται, προκύπτει ότι το 5% του πληθωρισμού υπολείπεται αρκετά των πραγματικών μεγεθών της συγκεκριμένης οικονομίας. Πολλοί διερωτώνται για πόσο ακόμη μπορεί το δολάριο να χάνει έδαφος έναντι του ευρώ, αφού ήδη το κύμα της κρίσης που έπληξε από πέρυσι τις ΗΠΑ άρχισε να γίνεται πλέον αισθητό και στην Ευρώπη.

Η διάχυση της ύφεσης και η αναρρίχηση του πληθωρισμού αποτελούν για τους επενδυτές προμήνυμα της αύξησης κόστους του χρήματος που σημαίνει ότι θα υποχρεωθούν να περιορίσουν τις προσδοκίες τους τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, με συνέπεια να κλονίζεται η εμπιστοσύνη στα χρηματιστήρια.

Συνειρμοί
Ηδη οι αναλυτές κάνουν λόγο για «bear market», αφού οι απώλειες των μητροπολιτικών δεικτών Dow Jones, S&Ρ 500 και Νasdaq έχουν ξεπεράσει πλέον το 20%. Ο αμέσως προηγούμενος πτωτικός κύκλος των συγκεκριμένων δεικτών κόστισε απώλειες μεγαλύτερες του 43% και διήρκεσε 30 μήνεςαπό το 2000 ως και το 2002. Η παρούσα πιστωτική κρίση θυμίζει σε πολλούς ακόμη και τη δεκαετία του ΄70 όπου η παρατεταμένη ύφεση οδήγησε σε πτωχεύσεις χρηματοπιστωτικών και παραγωγικών ομίλων και στη συνέχεια σε εκτεταμένες αναδιαρθρώσεις, ενώ αρκετοί δεν διστάζουν να αναφερθούν στη χειρότερη οικονομική ύφεση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τους αρνητικούς συνειρμούς ενισχύουν οι σημερινές εξελίξεις, με πρόσφατες τις Fannie Μae και Freddie Μac, την κατάρρευση της στεγαστικής τράπεζας Ιndymac και με τη Μerrill Lynch να προστίθεται στους «υπόπτους», ύστερα από την Βear Stearns που προηγήθηκε στις αρχές του έτους, ανεξάρτητα από τις όποιες καθησυχαστικές δηλώσεις του υπουργού Οικονομίας των ΗΠΑ κ. Ρaulson. Σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις ο George Soros σχολίασε ότι «δεν θα είναι το τελευταίο επεισόδιο και ότι πρόκειται για πολύ σοβαρή χρηματοοικονομική κρίση η οποία αναπόφευκτα θα επηρεάσει και την πραγματική οικονομία. Ονειροβατούν όσοι πιστεύουν ότι με τέτοια κρίση σε εξέλιξη δεν θα υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία».

«Φαύλος κύκλος»
Η αποκλιμάκωση των τιμών του πετρελαίου την τελευταία εβδομάδα, σε συνδυασμό με το βραχύβιο ράλι ανάκαμψης του δολαρίου ύστερα από το ιστορικό χαμηλό έναντι του ευρώ, αποτέλεσε θετική εξέλιξη καθώς η διακύμανσή του βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής των χρηματαγορών. Δεν αποκατέστησε όμως την εμπιστοσύνη των επενδυτών που συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν με επιφυλακτικότητα το δολάριο, φοβούμενοι πως θα είναι το επόμενο θύμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Ωστόσο, η απόπειρα ανάκαμψης του δολαρίου αποκτά αυξημένη σημασία καθώς αν αντέξει στην παρούσα συγκυρία εκτιμάται πως ίσως δοθεί το έναυσμα για αλλαγή τάσης στις αγορές.

Τους τελευταίους μήνες η ισοτιμία του δολαρίου έναντι του ευρώ έχει συνδεθεί στενά με τις τιμές του πετρελαίου και έχει διαπιστωθεί βάσει οικονομετρικής μελέτης πως άνοδος 1% στην ισοτιμία αντιστοιχεί σε αύξηση 1,2% στις τιμές του πετρελαίου. Ο συσχετισμός αυτός τροφοδοτεί έναν «φαύλο κύκλο» όπου η μείωση των αμερικανικών επιτοκίων ενισχύει το ευρώ και το πετρέλαιο, αυξάνοντας τις πληθωριστικές πιέσεις, και κατά συνέπεια εντείνει την περιοριστική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας η οποία με τη σειρά της ανατροφοδοτεί τον κύκλο, αφού οι πληθωριστικές πιέσεις καθιστούν δύσκολο για τη Fed να συνεχίσει να μειώνει τα επιτόκια ώστε να επιτύχει αναστροφή στη φθίνουσα πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ.