Ο εφιάλτης που στοιχειώνει την Αμερική

Λάτρευε τα όπλα και φορούσε μπλουζάκι που έγραφε «Born to kill» («Γεννημένος να σκοτώσει»). Τελικά σκότωσε 8 συμμαθητές και 2 καθηγητές μέσα στο σχολείο του: το πρωί της περασμένης Παρασκευής ο 17χρονος Δημήτρης Παγουρτζής άνοιξε πυρ με την καραμπίνα του μπαμπά του βάφοντας στο αίμα το Λύκειο της Σάντα Φε στο Τέξας.

Πένθος και οργή για τόσες χαμένες ζωές, ναι. Αλλά σοκ; Οχι πια: το παιδί των ομογενών από την Καρδίτσα δεν είναι ο πρώτος, και δυστυχώς φαίνεται πως δεν θα είναι ο τελευταίος, σε αυτή τη φρικτή αλυσίδα σφαγών που επαναλαμβάνονται με δράστες και θύματα δεκάδες εφήβους και παιδιά στις ΗΠΑ.

Μιλάμε πλέον για μια «αμερικανική επιδημία» φονικών σε σχολεία –«εθνική τραγωδία μιας Αμερικής που δεν μπορεί να προστατεύσει τα παιδιά της» γράφει ο «New Yorker».

Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: μέχρι στιγμής εφέτος έχουν γίνει τουλάχιστον 8 ένοπλες επιθέσεις σε σχολεία, περισσότερες από όσες είχαν κάποιες χώρες της Ευρώπης σε ολόκληρη την ιστορία τους. Και έχουν ήδη σκοτώσει περισσότερους ανθρώπους τα τελευταία 18 χρόνια από ό,τι σε ολόκληρο τον 20ό αιώνα!

Τον Ιανουάριο, ένας 15χρονος σκότωσε 2 συμμαθητές του (και τραυμάτισε 18) σε Γυμνάσιο στο Κεντάκι. Ακολούθησε, στις 14 Φεβρουαρίου 2018, μακελειό με 17 νεκρούς σε Λύκειο στο Πάρκλαντ της Φλόριδας. Δράστης εκεί ένας 19χρονος πρώην μαθητής, ο Νίκολας Κρουζ, που άνοιξε πυρ εναντίον παιδιών και καθηγητών με ημιαυτόματο τουφέκι εφόδου AR-15, το οποίο είχε αγοράσει νόμιμα.

Διαβόητη έχει μείνει η σφαγή των παιδιών στο Δημοτικό Σάντι Χουκ: στις 14 Δεκεμβρίου 2012 τουλάχιστον 20 μαθητές, 6 και 7 ετών, και 6 ενήλικοι σκοτώθηκαν σε εκείνο το σχολείο του Κονέκτικατ. Ο 20χρονος δράστης εισέβαλε πάνοπλος και άρχισε να πυροβολεί αδιακρίτως προτού αυτοκτονήσει.

Και βέβαια είχε προηγηθεί το Κολουμπάιν. Στις 20 Απριλίου 1999, 2 μαθητές με μαύρες καμπαρντίνες, οπλισμένοι με τουφέκια, άνοιξαν πυρ και σκότωσαν 12 συμμαθητές και έναν δάσκαλο στο διαβόητο έκτοτε Λύκειο στο Κολοράντο.

Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, από το 2012 έχουν σημειωθεί τουλάχιστον 291 ένοπλες επιθέσεις με τουλάχιστον 400 νεκρούς σε αμερικανικά σχολεία. Μέχρι στιγμής το 2018 έχουν καταγραφεί περισσότεροι θάνατοι μέσα σε σχολεία των ΗΠΑ απ’ ό,τι στις τάξεις των αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Αυτός ο εφιάλτης που στοιχειώνει την Αμερική δεν οφείλεται ούτε σε σύμπτωση ούτε σε κακή τύχη. Περί τα 265 εκατ. όπλα υπάρχουν σήμερα στις ΗΠΑ, χώρα που έχει και την υψηλότερη αναλογία πυροβόλων όπλων ανά άτομο παγκοσμίως (88,8 όπλα ανά 100 κατοίκους) και την ευκολότερη πρόσβαση σε αυτά.

Λείπουν, μεταξύ άλλων, μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν, οι εκτεταμένοι έλεγχοι ιστορικού για την αγορά όπλων, η απαγόρευση των επιθετικών πυροβόλων όπλων και η διευρυμένη υποστήριξη για την αντιμετώπιση ζητημάτων ψυχικής υγείας των παιδιών στα αμερικανικά σχολεία.

Αλλά πάνω από όλα λείπει η πολιτική βούληση, ιδίως τώρα στην εποχή του ακραίου Τραμπ. «Για τον έλεγχο των όπλων, το πρόβλημα δεν είναι συνταγματικό (σ.σ.: η δεύτερη τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος κατοχυρώνει το δικαίωμα του λαού να φέρει όπλα). Είναι η αδράνεια του Κογκρέσου, ιδίως της Βουλής που είναι σε ρεπουμπλικανικά χέρια και μοιάζει αμείλικτα αντίθετη σε κάθε είδους σοβαρό περιορισμό των όπλων» γράφει ο «New Yorker».

Να γιατί η Αμερική φαίνεται ανίκανη να σταματήσει αυτή την τραγωδία και θρηνεί όλο και περισσότερα παιδιά –παρ’ όλο που η κοινή γνώμη στηρίζει, συντριπτικά, τους αυστηρότερους ελέγχους στην οπλοκατοχή.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα (Quinnipiac), το 94% των Αμερικανών πιστεύει πως πρέπει να υπάρχουν έλεγχοι ιστορικού για όλες τις αγορές πυροβόλων όπλων.

Το 79% λέει ότι πρέπει να υπάρχει μια υποχρεωτική περίοδος αναμονής για αγορές όπλων, το 64% στηρίζει την απαγόρευση των επιθετικών πυροβόλων και το 63% πιστεύει ότι είναι δυνατόν να υπάρξουν νέοι νόμοι περιορισμού των όπλων χωρίς να παρεμβαίνουν στα δικαιώματα που προβλέπει το Σύνταγμα των ΗΠΑ.

Αλλά υπάρχει και η Εθνική Ενωση Οπλων (NRA), το πανίσχυρο λόμπι της οπλοκατοχής, που ορθώνει μόνιμα εμπόδια σε κάθε απόπειρα ελέγχου. Μετά το 1977, όταν συγκρότησε τη δική της Επιτροπή Πολιτικής Δράσης, διοχετεύει άφθονο χρήμα σε γερουσιαστές και βουλευτές. Μέχρι που εκδίδει και βαθμολογία για πολιτικούς ανάλογα με το πόσο υποστηρίζουν την οπλοκατοχή. Ο γερουσιαστής Τζεφ Σέσιονς, ο οποίος είναι τώρα υπουργός Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, έχει βαθμό Α.

Σήμερα εκτιμάται ότι η NRA δαπανά περίπου 250 εκατ. δολάρια ετησίως. Το 2016 στήριξε την προεδρική υποψηφιότητα του Τραμπ και έδωσε 30 εκατ. δολάρια στην εκστρατεία του. Μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ο Τραμπ παρίσταται στα εθνικά συνέδρια της NRA και δηλώνει «φίλος των όπλων». Θυμός, απόρριψη, δίψα για εκδίκηση, επιθετικότητα, έλλειψη επικοινωνίας μέσα σε μια διάχυτη κουλτούρα όπλων και θαυμασμού για τη βία. Προσθέστε στο προβληματικό ψυχολογικό προφίλ των έφηβων δραστών την εύκολη πρόσβαση στα όπλα και έχετε μια ιδέα για αυτή την αμερικανική τραγωδία.

Ο 19χρονος δολοφόνος του Πάρκλαντ είχε θέμα γιατί τον είχαν αποβάλει από το σχολείο για επιθετική συμπεριφορά. Προτού σπείρει τον θάνατο στο Σάντι Χουκ, ο 20χρονος Ανταμ Λάνζα είχε σκοτώσει με ημιαυτόματη καραμπίνα τον πατέρα και τη μητέρα του, η οποία ήταν δασκάλα στο δημοτικό σχολείο.

Συμμαθητές του στη Σάντα Φε περιγράφουν τον Παγουρτζή ως «ήσυχο και μοναχικό τύπο», ο οποίος θαύμαζε ως φαίνεται τους μακελάρηδες του Κολουμπάιν και έκανε βίαιες αναρτήσεις στα social media.

Αμερικανικά ΜΜΕ μετέδωσαν ότι ο 17χρονος είχε υποστεί μπούλινγκ, ίσως για αυτό χλεύαζε κάποια από τα θύματά του, συμμαθητές που είχαν κρυφτεί μέσα σε μια ντουλάπα. Κάποιοι είπαν ότι σκότωνε τραγουδώντας το «Αnother one bites the dust» («Κι άλλος ένας τρώει χώμα») των Queen.

Σε κάποιους χάρισε τη ζωή γιατί «τους συμπαθούσε», όπως είπε, και ήθελε «να ζήσουν για να αφηγηθούν την ιστορία του».

Εκτιμάται ότι από τότε, περισσότερα από 150.000 παιδιά έχουν ζήσει περιστατικά ένοπλης βίας στο σχολείο τους. Με άλλα λόγια, οι σημερινοί μαθητές της Αμερικής έχουν μεγαλώσει σε μια εποχή που φρικτές, μαζικές δολοφονίες σε σχολεία έχουν γίνει κάτι σχεδόν συνηθισμένο. Το σωρευτικό αποτέλεσμα δεκαετιών σχολικής ένοπλης βίας ίσως εξηγεί τάσεις μίμησης, αλλά και το πρόσφατο ξέσπασμα διαμαρτυρίας της νεολαίας, που απαιτεί πιο αυστηρούς ελέγχους για την οπλοκατοχή.

Οι «New York Times» μίλησαν για «ενηλικίωση της γενιάς του Κολουμπάιν», των νεαρών που γεννήθηκαν το 1999, και βρίσκονται πίσω από το κίνημα #NeverAgain (Ποτέ ξανά). Το μακελειό στο Πάρκλαντ πριν από τρεις μήνες ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για εκατομμύρια Αμερικανούς, μικρούς και μεγάλους, που κινητοποιήθηκαν στο #NeverAgain και στην τεράστια «Πορεία για τις Ζωές μας» (με μισό εκατομμύριο Αμερικανούς στην Ουάσιγκτον).