Αντί για ανθρωπιστική βοήθεια σεξουαλική εκμετάλλευση

Αυτό το μήνυμα, όπως και πολλά ανάλογα, θα διαβάσει όποιος ανατρέξει στην ηλεκτρονική διεύθυνση της βρετανικής Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Oxfam για την εξάλειψη της φτώχειας. Πώς όμως κάποια στελέχη της οργάνωσης το μετασχημάτιζαν σε πράξη στις περιοχές που έσπευδαν για ανθρωπιστική βοήθεια; Διοργανώνοντας, για παράδειγμα, πάρτι οργίων με φτωχά, ακόμα και ανήλικα κορίτσια που αναγκάζονταν να εκπορνευθούν για να μπορέσουν να ζήσουν. Σαν να μην έφτανε αυτό, πλήρωναν με τα χρήματα της οργάνωσης, προερχόμενα και από χρήματα βρετανών φορολογουμένων, νεαρές πόρνες για τη σεξουαλική ικανοποίησή τους καθ’ όλη τη διάρκεια της διαμονής τους στις πληγείσες περιοχές.

Το σκάνδαλο το οποίο προκαλεί σήμερα πολιτικούς κραδασμούς στη Μεγάλη Βρετανία, με την κυβέρνηση Μέι να απειλεί την οργάνωση με διακοπή χρηματοδότησης (μόνο πέρυσι η Oxfam έλαβε 31,7 εκατ. στερλίνες από κρατικά κονδύλια), έφερε στο φως η εφημερίδα «Times του Λονδίνου», καταγγέλλοντας τις πρακτικές υπαλλήλων της Oxfam που βρίσκονταν στην Αϊτή με αποστολή να συνδράμουν τον τοπικό πληθυσμό μετά τον καταστρεπτικό σεισμό του 2010 που άφησε πίσω του 200.000 νεκρούς και ενάμισι εκατομμύριο αστέγους.

Η Αϊτή ήταν μόνο μίααπό τις δεκάδες χώρες στις οποίες η εν λόγω οργάνωση έσπευσε να βοηθήσει τις ευάλωτες ομάδες και φαίνεται πως γνώριζε καλά. Είχε πράγματι συντάξει πόρισμα κατόπιν εσωτερικής έρευνας, το οποίο έκανε μεταξύ άλλων λόγο για εκφοβισμό, σεξουαλική εκμετάλλευση, βιασμούς, κατοχή πορνογραφικού υλικού αλλά και κουλτούρα ατιμωρησίας στους κόλπους των μελών των αποστολών της.

Και παρά τις απολύσεις στις οποίες προχώρησε τότε, η οργάνωση προστάτευσε τη φήμη της, φοβούμενη την κατακραυγή και τη διακοπή χρηματοδότησης από τη βρετανική κυβέρνηση. Για την ακρίβεια, η Oxfam κουκούλωσε το θέμα, δεν ενημέρωσε ποτέ άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις για τη συμπεριφορά υπαλλήλων της, γεγονός που τους επέτρεψε να συμμετάσχουν αργότερα σε νέες αποστολές συνεχίζοντας τις πρακτικές τους.

Ο πρώην διευθυντής της αποστολής στην Αϊτή Ρόναλντ φον Χαουβερμέιρεν είναι ένας από τους βασικούς πρωταγωνιστές του σκανδάλου, ο οποίος έπειτα από έρευνα την οποία αναγκάστηκε να διενεργήσει η Oxfam το 2011 για τη σεισμόπληκτη χώρα αναγκάστηκε σε παραίτηση, μαζί με άλλα τρία μέλη της ανθρωπιστικής οργάνωσης.

Ο 68χρονος άνδρας παραδέχθηκε ότι έφερνε πόρνες στη βίλα που του παρείχε η βρετανική ΜΚΟ για να διαμένει καθ’ όλη τη διάρκεια της αποστολής του στη Αϊτή, διοργανώνοντας, όπως αναφέρουν οι «Times», «όργια του Καλιγούλα». Ακόμα πιο σοκαριστικό είναι το στοιχείο πως στην οργάνωση πολλοί γνώριζαν αλλά δεν μίλαγαν.

Μόλις επτά χρόνια νωρίτερα, όπως αποκαλύπτει ρεπορτάζ της ηλεκτρονικής σελίδας ειδήσεων για ανθρωπιστικές δράσεις IRIN, ο Χαουβερμέιρεν είχε απολυθεί από τη βρετανική ΜΚΟ Merlin, έπειτα από πλείστες καταγγελίες σε βάρος του στη διάρκεια αποστολής στη Λιβερία το 2004. Παρ’ όλα αυτά, δύο χρόνια αργότερα η Oxfam τον προσέλαβε στέλνοντάς τον στο Τσαντ, εν συνεχεία στην Αϊτή, και αφού τον απέλυσε κατάφερε να προσληφθεί από τη γαλλική ΜΚΟ Action contre la Faim (Δράση ενάντια στην Πείνα) στο Μπανγκλαντές.

«Ελειπε πολλές ώρες από το γραφείο, συχνά επέστρεφε στη δουλειά με άλλα ρούχα ή βρεγμένα μαλλιά. Τον είχα πιάσει να χαριεντίζεται στην κουζίνα του γραφείου με μια νεαρή γυναίκα από τη Λιβερία και τον προειδοποίησα ότι δεν θα ανεχθώ αυτή τη συμπεριφορά» δηλώνει η Αμίρα Μάλικ Μίλερ από τη Σουηδία, πρώην υπάλληλος της Merlin, η οποία εργάστηκε σε γραφείο της στη Λιβερία έχοντας ως προϊστάμενό της τον Χαουβερμέιρεν.

Η Μίλερ τον κατήγγειλε τότε μέσω e-mail στα κεντρικά γραφεία της Merlin στο Λονδίνο. Εν τούτοις η καταγγελία έπεσε στο κενό, καθώς η οργάνωση δεν είχε επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για να τον απομακρύνει από το πόστο. «Εδώ και 14 χρόνια κάνει το ίδιο πράγμα. Κινείται μέσα στο σύστημα, από τη Λιβερία, στο Τσαντ, στην Αϊτή ως το Μπανγκλαντές» καταλήγει η Μίλερ.

Κατηγορίες για παιδεραστία

Η υπόθεση Oxfam είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Πέρυσι η διεθνής ΜΚΟ «Save the Children», που απασχολεί περί τα 25.000 άτομα σε όλον τον κόσμο, απέπεμψε, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, 16 στελέχη της με την κατηγορία της παιδεραστίας. Το 2017 η Oxfam είχε χειριστεί 87 καταγγελίες για σεξουαλική εκμετάλλευση στους κόλπους του προσωπικού της, αριθμός αυξημένος κατά 36% σε σχέση με το 2016.Σύμφωνα πάντοτε με το ίδιο ρεπορτάζ, τα Ηνωμένα Εθνη κατήγγειλαν προσφάτως 31 περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης, με τις περισσότερες να αφορούν προσωπικό της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, αλλά και της UNICEF, χωρίς ωστόσο να έχουν επιβεβαιωθεί στο σύνολό τους. Καθώς ανοίγουν πλέον τα στόματα, μόλις πριν από δύο ημέρες η διεθνής ΜΚΟ Γιατροί Χωρίς Σύνορα, που απασχολεί περισσότερους από 40.000 εργαζομένους σε όλον τον κόσμο, ανακοίνωσε ότι το 2017 έφτασαν στα κεντρικά της γραφεία 24 καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση.

Εκμετάλλευση πάνω στα συντρίμμια της ζωής

Για περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα η ολλανδή δημοσιογράφος Λίντα Πόλμαν ταξίδεψε σε εμπόλεμες ζώνες και χώρες που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές, όπως η Σομαλία, η Βοσνία, το Αφγανιστάν, το Σουδάν και το Κονγκό, παρακολουθώντας το έργο των διεθνών οργανώσεων αρωγής. Οπως αναφέρει στους «Times», ο λόγος που τέτοια ανάρμοστα φαινόμενα και συμπεριφορές ευδοκιμούν είναι προφανής:

«Υπάρχει ατιμωρησία, ακυβερνησία, πολλή διαφθορά και χάος. Υπάρχει επίσης ακραία φτώχεια και η ανάγκη επιβίωσης. Σε αυτά τα μέρη όπου οι άνθρωποι πασχίζουν να ζήσουν, είναι πρόθυμοι να κάνουν τα πάντα». Ακόμα και να δεχθούν – όπως έχει δει με τα μάτια της να γίνεται – υπαλλήλους ανθρωπιστικών οργανώσεων να προσφέρουν σε απελπισμένα και πεινασμένα κορίτσια ένα κινητό τηλέφωνο ή λιγοστό φαγητό ή ακόμα και σαπούνι με αντάλλαγμα το σεξ.

Οσο για τα θύματα, φοβούμενα τον στιγματισμό ή ότι θα δεχθούν αντίποινα ή ότι δεν θα γίνουν πιστευτά, δεν προχωρούν σε καταγγελίες. Πολύ δε περισσότερο σε περιοχές που δεν υπάρχουν μηχανισμοί προστασίας και όπου ο πληθυσμός εξαρτάται κυρίως από την εξωτερική βοήθεια.