Εμανουέλ Μακρόν, ηγέτης με αστερίσκο ο γάλλος Πρόεδρος

Το πρόσωπο του Εμανουέλ Μακρόν κοσμούσε το εξώφυλλο του τεύχους της 20ής Νοεμβρίου του περιοδικού «Time». Ο τίτλος; «Ο επόμενος ηγέτης της Ευρώπης». Αστερίσκος. Επεξήγηση στο κάτω μέρος της σελίδας με μικρότερη γραμματοσειρά: «Εάν βέβαια καταφέρει να ηγηθεί της Γαλλίας». Αυτό φαίνεται να είναι το μεγάλο στοίχημα του γάλλου προέδρου.

Οταν ο Εμανουέλ Μακρόν μιλά δημοσίως δίνει συχνά την εντύπωση ότι δεν στέκεται στο βήμα, αλλά σε θεατρική σκηνή, σημειώνει ο Αλμπρεχτ Μάγερ στην «Der Tagesspiegel». Η ροή του λόγου του δεν είναι τυχαία. Κάνει παύσεις, δίνει χρόνο στο ακροατήριό του να αφομοιώσει αυτό που μόλις άκουσε. Οι χειρονομίες του φέρουν συχνά έναν τόνο δραματικό, θεατράλε.

Είναι παρών σε όλες σχεδόν τις σημαντικές γεωπολιτικές συζητήσεις, κάνοντας δηλώσεις και κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου. Προσπαθεί μέσω των πρωτοβουλιών του να καλύψει το κενό που αναπόφευκτα έχουν αφήσει στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή η Ανγκελα Μέρκελ, στην προσπάθειά της να βρει διέξοδο στην πολιτική αστάθεια που επικρατεί στη Γερμανία εξαιτίας της αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης, και η Τερέζα Μέι, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με τον πονοκέφαλο του Brexit. Δεδομένης και της απομόνωσης των ΗΠΑ εξαιτίας του Ντόναλντ Τραμπ, έχει καλλιεργηθεί σε πολλούς η πεποίθηση ότι ο γάλλος πρόεδρος θα αναδειχθεί σε de facto ηγέτη του ελεύθερου κόσμου. Την προηγούμενη Κυριακή υποδέχθηκε στο Ελιζέ τον ισραηλινό πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου, την Τρίτη ήταν ο οικοδεσπότης της συνόδου κορυφής για το κλίμα, ενώ την Τετάρτη από κοινού με τη γερμανίδα καγκελάριο συνάντησε τους ηγέτες των κρατών της ζώνης Σαχέλ –Μαυριτανίας, Μάλι, Μπουρκίνα Φάσο, Νίγηρα και Τσαντ –με στόχο τον συντονισμό τους στην καταπολέμηση της ισλαμιστικής τρομοκρατίας στην περιοχή.

Ο Μακρόν είναι ο νεότερος πρόεδρος στην ιστορία της Γαλλίας –την ερχόμενη Πέμπτη κλείνει τα 40 –και από πολλούς εκτός γαλλικών συνόρων θεωρείται η νέα ηγετική μορφή σε ευρωπαϊκό, ακόμη και παγκόσμιο επίπεδο. Εντός συνόρων όμως δεν είναι λίγες οι φωνές που διαμαρτύρονται για τη χλιαρή στάση του στο πλέον ακανθώδες ζήτημα που απασχολεί μία από τις πιο πολυπολιτισμικές κοινωνίες της Δυτικής Ευρώπης, αυτό της εθνικής ταυτότητας. Ενώ οι Γάλλοι είναι περήφανοι που έχουν έναν πρόεδρο ο οποίος χαίρει παγκόσμιας αναγνώρισης, θεωρούν ότι είναι άτολμος στην αντιμετώπιση των πολιτισμικών προβλημάτων που ταλανίζουν τη χώρα τους, επισημαίνει ο Τζέιμς Μακ Ολι της «Washington Post». Στο ζήτημα της ταυτότητας, το οποίο συνδέεται άμεσα με το Ισλάμ, ο κατά τα άλλα εύγλωττος και αεικίνητος Μακρόν παραμένει εκκωφαντικά σιωπηλός και ανησυχητικά αδρανής.

«Οι Γάλλοι σκέφτονται: Τι περιμένει για να μιλήσει; Δεν θα καταφέρει να παραμείνει για πάντα σιωπηλός. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη διάσταση απόψεων στον δημόσιο διάλογο που έχω δει τα τελευταία χρόνια και ο Μακρόν παραμένει αμέτοχος» τονίζει ο Φρανσουά Εζμπούρ, πολιτικός αναλυτής και πρώην σύμβουλος σε ζητήματα ασφαλείας των προέδρων Σαρκοζί και Ολάντ.

Μπορεί ο Μακρόν να κατάφερε στις εφετινές προεδρικές εκλογές να νικήσει την ηγέτιδα του ακροδεξιού, ξενοφοβικού Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λεπέν, η οποία συνηθίζει να χαρακτηρίζει τους μετανάστες κομμάτι «της ισλαμιστικής παγκοσμιοποίησης που απειλεί να γονατίσει τη Γαλλία», δεν κατάφερε ωστόσο να βάλει τέλος στη συζήτηση που έχει ανοίξει η υποψηφιότητά της.

Τον τελευταίο καιρό έχει ξεσπάσει στη Γαλλία ένα σκάνδαλο γύρω από το όνομα του Ταρίκ Ραμαντάν, καθηγητή Σύγχρονων Ισλαμικών Σπουδών στο τμήμα Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, έπειτα από καταγγελίες γυναικών για σεξουαλική κακοποίηση και παρενόχληση εναντίον του αμφιλεγόμενου ισλαμολόγου. Και ενώ αυτή η υπόθεση αρχικά πυροδότησε μια ευρεία συζήτηση με επίκεντρο τη σεξουαλική βία, εξελίχθηκε σε διένεξη για τη θέση που πρέπει να έχει το Ισλάμ σε μια αυστηρά κοσμική δημοκρατία. Σύμφωνα με τη «Le Monde», η οποία επικαλείται πηγές του Ελιζέ, ο Μακρόν σκόπευε να μιλήσει την προηγούμενη εβδομάδα για τα κοσμικά ιδανικά της Γαλλίας, την τελευταία στιγμή όμως αποφάσισε να μην το κάνει τώρα, αλλά στις αρχές του επόμενου χρόνου.

Μετά την εκλογή του ο γάλλος πρόεδρος αποφεύγει να εκφραστεί ανοιχτά για τέτοιου είδους κοινωνικά ζητήματα που μπορούν να πυροδοτήσουν έντονες αντιδράσεις. Συγκρότησε μια κυβέρνηση με αρκετά στελέχη προερχόμενα από την κοινωνία των πολιτών με πρωταρχικό της στόχο την επανεκκίνηση της στάσιμης οικονομίας της χώρας. Αυτό το τεχνοκρατικό όραμα του Μακρόν, επισημαίνει ο Μακ Ολι, φαίνεται να αποδίδει. Ακολουθώντας βήματα που από πολλούς θεωρούνταν καταδικασμένα σε αποτυχία, κατάφερε να πείσει συνδικάτα και κοινοβούλιο να αποδεχθούν την πιο εμβληματική εργασιακή μεταρρύθμιση των τελευταίων δεκαετιών στη Γαλλία. Αυτά τα επιτυχημένα βήματά του αντικατοπτρίζονται στις δημοσκοπήσεις, στις οποίες μετά τη δραματική πτώση του καλοκαιριού, πλέον σημειώνει άνοδο, αγγίζοντας την προηγούμενη εβδομάδα ποσοστό προσωπικής δημοτικότητας 50%, σύμφωνα με την εταιρεία δημοσκοπήσεων Ifop. «Θέλω η Γαλλία να γίνει μια χώρα startup, μια χώρα που σκέφτεται και λειτουργεί όπως μια startup», είχε πει ο Εμανουέλ Μακρόν τον Ιούνιο σε επιχειρηματικό συνέδριο στο Παρίσι.

Κάποιοι αναλυτές είναι της άποψης ότι η τακτική που ακολουθεί ο Μακρόν αποτελεί σαφή ένδειξη πολιτικής ευφυΐας. Είναι ένας τρόπος να αποφευχθεί μία συζήτηση η οποία θα μπορούσε να διχάσει το εκλογικό σώμα. «Θέλει να δείξει ότι είναι η φωνή της λογικής. Υπάρχουν πολύ σοβαρότερα προβλήματα αυτή την περίοδο, ο παραλογισμός που βλέπουμε να επικρατεί στη Βόρεια Κορέα, στην Ουάσιγκτον ή στην Ιερουσαλήμ. Στόχος του είναι η καλλιέργεια της μετριοπάθειας, της κοινής λογικής και της ευφυΐας» εξηγεί ο Ντομινίκ Μοϊζί, ειδικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής του Ινστιτούτου Montaigne, δεξαμενής σκέψης που συνδέεται με την καμπάνια Μακρόν.

Αλλοι πάλι αντιλαμβάνονται τη στάση του γάλλου προέδρου ως ένδειξη αδιαφορίας. «Είναι τραπεζίτης. Αδιαφορεί για τα κοινωνικά ζητήματα. Προς τιμήν του, δεν πιστεύει ότι το γαλλικό κοσμικό κράτος πρέπει να χρησιμοποιείται εναντίον των μουσουλμάνων» τονίζει ο γάλλος υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Γιάσερ Λουάτι. «Μη θίγοντας όμως το ζήτημα, αφήνει το περιθώριο στα κόμματα των άκρων να κυριαρχούν στον δημόσιο διάλογο. Ενας Θεός ξέρει γιατί».