Ηταν μια έκπληξη. Οι περισσότεροι προέβλεπαν ότι το Νομπέλ Ειρήνης θα το έπαιρναν φέτος ο Μοχάμεντ Τζαβάντ Ζαρίφ, υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, και η Φεντερίκα Μογκερίνι, επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, για την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν. Αλλά η νορβηγική επιτροπή επέλεξε την ICAN, τη Διεθνή Εκστρατεία για την Κατάργηση των Πυρηνικών Οπλων, μια παγκόσμια οργάνωση που εργάζεται για την προώθηση της συμμόρφωσης και της πλήρους εφαρμογής της Συνθήκης για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων.

Η εκστρατεία, η οποία βοήθησε στην επίτευξη της Συνθήκης, άρχισε το 2007 και σήμερα αριθμεί 468 οργανώσεις-εταίρους σε 101 χώρες. Η Συνθήκη είναι η πρώτη νομικά δεσμευτική διεθνής συμφωνία για την πλήρη απαγόρευση των πυρηνικών όπλων.

Η ICAN «κρούει τον συναγερμό για τους τεράστιους κινδύνους που θέτουν τα πυρηνικά όπλα και αγωνίζεται για μια παγκόσμια απαγόρευση» την τελευταία δεκαετία.

Αναφερόμενη στην τρέχουσα πυρηνική διαμάχη μεταξύ της Ουάσινγκτον και της Πιονγιάνγκ ως «κλήση αφύπνισης», ο οργάνωση επιμένει στην επείγουσα ανάγκη αφοπλισμού των 15.000 πυρηνικών όπλων που υπάρχουν σήμερα στον κόσμο. «Τα πυρηνικά όπλα κινδυνεύουν να εξολοθρεύσουν κυριολεκτικά τον κόσμο. Όσο υπάρχουν, ο κίνδυνος θα είναι εκεί, και η τύχη μας κάποια στιγμή θα τελειώσει», λένε στην ICAN.

Με έδρα στα γραφεία του Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών στη Γενεύη, η ICAN συνεργάζεται με 468 μη κυβερνητικές οργανώσεις σε 101 χώρες, συμπεριλαμβανομένων ομάδων που αγωνίζονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την προστασία του περιβάλλοντος, και την ειρήνη.

Έχει ετήσιο προϋπολογισμό περίπου 1 εκατομμυρίου δολαρίων και χρηματοδοτείται από ιδιωτικές δωρεές καθώς και από την Ευρωπαϊκή Ένωση και χώρες όπως η Νορβηγία, η Ελβετία, η Γερμανία και το Βατικανό.

«Όσο περισσότερες χώρες μπορούμε να συσπειρώσουμε για να καταργήσουμε τα πυρηνικά όπλα και όσο πιο μεγάλη αλλαγή φέρουμε στην κοινή γνώμη, τόσο πιο δύσκολο θα είναι για τα πυρηνικά ένοπλα κράτη να τα δικαιολογήσουν», δηλώνουν στην ICAN.

Η επιλογή της νορβηγικής επιτροπής Νόμπελ ερμηνεύεται ως επίπληξη στις εννέα πυρηνικές δυνάμεις του κόσμου, οι οποίες έχουν μποϊκοτάρει τις διαπραγματεύσεις για τη Συνθήκη – που επιτεύχθηκε τον Ιούλιο στα Ηνωμένα Έθνη.

Η Συνθήκη εγκρίθηκε από 122 χώρες στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη μετά από μήνες συνομιλιών και παρά την έντονη αντίθεση των πυρηνικών κρατών και των συμμάχων τους.

Καμία από τις εννέα χώρες που διαθέτουν πυρηνικά όπλα – Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία, Βρετανία, Κίνα, Γαλλία, Ινδία, Πακιστάν, Βόρεια Κορέα και Ισραήλ – δεν συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις.

Η Συνθήκη θα τεθεί σε ισχύ μόλις την υπογράψουν και την επικυρώσουν 50 χώρες, μια διαδικασία που θα μπορούσε να διαρκέσει μήνες ή χρόνια.

Ζούμε σε έναν κόσμο όπου ο κίνδυνος της χρήσης πυρηνικών όπλων είναι μεγαλύτερος από ότι υπήρξε ποτέ εδώ και πολύ καιρό», τόνισε η Μπερίτ Ρέις Άντερσεν, επικεφαλής της Νορβηγικής Επιτροπής Νόμπελ, ανακοινώνοντας τον φετινό νικητή.

Ενθουσιασμένη με την βράβευση της ICAN δήλωσε η επικεφαλής της εκστρατείας Μπεατρίς Φιν, σε ένα πρώτο σχόλιο μετά την ανακοίνωση της Νορβηγικής Επιτροπής. Έκανε λόγο για αναγνώριση της σκληρής δουλειάς που κάνουν τα μέλη της συγκεκριμένης εκστρατείας τα τελευταία χρόνια, κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στους «Χιμπακούσα», τους Ιάπωνες που έχουν επιζήσει από τις πυρηνικές βόμβες.

Το Νόμπελ Ειρήνης επιδιώκει να τονώσει την υπόθεση του πυρηνικού αφοπλισμού, σε μια χρονική περίοδο που κλιμακώνεται η ένταση μεταξύ ΗΠΑ και Βόρειας Κορέας με φόντο την πυρηνική απειλή, ενώ ταυτόχρονα είναι αβέβαιη η τύχη της συμφωνίας του 2015 μεταξύ του Ιράν και μεγάλων δυνάμεων για τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει χαρακτηρίσει τη συμφωνία με το Ιράν ως «τη χειρότερη συμφωνία που έγινε ποτέ», με υψηλόβαθμους αξιωματούχους της κυβέρνησής του να δηλώνουν ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ αναμένεται να ανακοινώσει σύντομα την απόφασή του για το αν πρόκειται να επικυρώσει ή όχι την συμφωνία.

Η ICAN υπογραμμίζει ότι από το 1945 περισσότερες από 2.000 πυρηνικές δοκιμές έχουν πραγματοποιηθεί παγκοσμίως «με καταστροφικές συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον». Η οργάνωση που εθεωρείτο φαβορί για το Νομπέλ Ειρήνης και το 2015 έχει καλέσει τη Βόρεια Κορέα να σταματήσει αμέσως την ενίσχυση του πυρηνικού της οπλοστασίου.

«Ορισμένες χώρες εκσυγχρονίζουν τα πυρηνικά οπλοστάσιά τους και ο κίδνυνος να προμηθευθούν περισσότερες χώρες πυρηνικά όπλα είναι πραγματικός, όπως δείχνει η Βόρεια Κορέα», δήλωσε η Μπέριτ Ράις-Άντερσεν, η επικεφαλής της Νορβηγικής Επιτροπής του Νόμπελ, καλώντας τις πυρηνικές δυνάμεις να αρχίσουν «σοβαρές διαπραγματεύσεις» για να εξαλείψουν το οπλοστάσιό τους.

Η απονομή του βραβείου, που συνοδεύεται με χρηματικό έπαθλο 1,10 εκατομμυρίων δολαρίων, θα γίνει στις 10 Δεκεμβρίου στο Όσλο.