Ιταλία: Το plan Β του Ρέντσι για επιστροφή στην πρωθυπουργία

Η συμφωνία μεταξύ των τεσσάρων μεγάλων κομμάτων για νέο εκλογικό σύστημα έχει αυξήσει τις πιθανότητες για πρόωρες εκλογές τον Σεπτέμβριο. Το «ντιλ» της περασμένης Δευτέρας για την εφαρμογή μιας «γερμανικής εκδοχής» αναλογικής αντιπροσώπευσης με κατώφλι 5% για είσοδο κάποιου κόμματος στη βουλή θεωρείται το προοίμιο για διεξαγωγή εκλογών νωρίτερα από τα τέλη Μαρτίου 2018, οπότε λήγει η θητεία του παρόντος κοινοβουλίου.

Ο 42χρονος Ρέντσι, πρώην πρωθυπουργός και ηγέτης του κεντρο-αριστερού Δημοκρατικού Κόμματος (PD) προλείανε το έδαφος λέγοντας ότι διεξαγωγή των επόμενων εκλογών στη χώρα του ταυτόχρονα με τις εκλογές στην Γερμανία θα έχει νόημα «υπό μια ευρωπαϊκή διάσταση». Οι γερμανικές εκλογές θα πραγματοποιηθούν στις 24 Σεπτεμβρίου, ενώ οι εκλογές στην Ιταλία επρόκειτο να διεξαχθούν τους πρώτους μήνες του 2018.

Οι εκλογές στην Ιταλία, τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στην ευρωζώνη και μία από τις πιο χρεωμένες και με την πιο αργή ανάπτυξη, θεωρούνται ως η επόμενη πολιτική δοκιμασία για την άνοδο του λαϊκισμού στην ΕΕ. Η φαινομενικά αυξημένη πιθανότητα εκλογών το φθινόπωρο και επακόλουθης αστάθειας, αν κανένα κόμμα δεν κερδίσει αυτοδυναμία όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, οδήγησαν σε πτώση 1% τις αξίες στο ιταλικόχρηματιστηρίο.

«Οι πιθανότητες πρόωρων εκλογών αυξήθηκαν ξαφνικά στο 60%, κατά την άποψή μου», δήλωσε ο Λορέντσο Κοντόνιο, οικονομολόγος και πρώην αξιωματούχος του ιταλικού υπουργείου Οικονομικών.

Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Il Messaggero, ο Ρέντσι δήλωσε υπέρ ενός εκλογικού συστήματος στα πρότυπα της Γερμανίας, βασισμένου δηλαδή σε αναλογική αντιπροσώπευση, προτείνοντας μάλιστα να ψηφίσει η Ιταλία την ίδια ημέρα με τη Γερμανία, τον Σεπτέμβριο.

«Η ταυτόχρονη ψηφοφορία με το Βερολίνο θα είχε νόημα για πολλούς λόγους σε ευρωπαϊκό επίπεδο και θα επέτρεπε στο νέο κοινοβούλιο να αποφασίσει για πέντε χρόνια οικονομικής πολιτικής χωρίς να χάσει ούτε μια μέρα», δήλωσε ο Ρέντσι.

Πρόσθεσε ότι ένα γερμανικό σύστημα είναι δυνατόν «θεωρητικά» να εφαρμοστεί στην Ιταλία και έχει «μερικές αρετές», όπως ότι τα κόμματα πρέπει να λάβουν τουλάχιστον 5% των ψήφων για να κερδίσουν έδρες στο κοινοβούλιο.

Πρόκειται για μεταστροφή του Ρέντσι, ο οποίος τασσόταν στο παρελθόν υπέρ μονοεδρικών περιφερειών ή δύο εκλογικούς γύρους με τον δεύτερο ανάμεσα στους υποψηφίους των μεγάλων κομμάτων, ώστε να είναι πιθανότερη η ανάδειξη καθαρού νικητή και η επίτευξη κυβερνητικής αυτοδυναμίας.

Η υποτονική ανάκαμψη της ιταλικής οικονομίας και η συνεχής εισροή μεταναστών πυροδότησε την άνοδο των ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων υπό την ηγεσία των Πέντε Αστέρων, αυξάνοντας την νευρικότητα στην Ευρώπη για την πολιτική κατεύθυνση της χώρας.

Αλλά ο Ρέντσι, ο οποίος παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία πέρσι τον Δεκέμβριο μετά την ήττα του στο δημοψήφισμα για τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, αλλά εξελέγη στη συνέχεια στην ηγεσία του PD και θέλει να επιστρέψει στην πρωθυπουργία, φαίνεται να νιώθει μεγαλύτερη σιγουριά για επικείμενη νίκη του επί του Κινήματος Πέντε Αστέρων. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν τα δύο κόμματα σχεδόν ισόπαλα, και σε μερικές το Δημοκρατικό Κόμμα έχει το προβάδισμα.

Υπάρχουν βέβαια πολλές αβεβαιότητες. Μία κοινοβουλευτική επιτροπή πρόκειται να αρχίσει την συζήτηση για τον εκλογικό νόμο και είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις από τα μικρά κόμματα που θα χάσουν με το νέο σύστημα. Τα μεγάλα κόμματα μπορεί επίσης να εκφράσουν απαιτήσεις που οι άλλοι δεν θα δεχθούν.

Και στη συνέχεια υπάρχει ο δύσκολος προϋπολογισμός του 2018, ο οποίος πρέπει να ψηφιστεί μέχρι το τέλος του έτους. Αν στηθούν πρόωρες κάλπες η κατάσταση περιπλέκεται. Οι περικοπές στον προϋπολογισμό είναι εφέτος αναμφισβήτητα μεγαλύτερες από ό, τι συνήθως, δεδομένου ότι, χωρίς δραστικές περικοπές, ο φόρος επί των πωλήσεων θα αυξηθεί κατά 20 δισεκατομμύρια ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2018, για να πετύχει η Ιταλία μείωση του ελλείμματος όπως απαιτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, το PD του Ρέντσι, το Forza Italia του Μπερλουσκόνι, το λαϊκίστικο Κίνημα 5 Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο και η ακροδεξιά αποσχιστική Λέγκα του Βορρά εχουν κλείσει κατ’ αρχήν συμφωνία για να περάσουν τον νέο εκλογικό νόμο την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου. Το κατώφλι του 5% των ψήφων σημαίνει ότι μόνο αυτά τα τέσσερα κόμματα θα μπουν στη νέα βουλή.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν επίσης ότι κανένα κόμμα δεν θα κέρδιζε αρκετές ψήφους για να κυβερνήσει μόνο του, με το PD και το Κίνημα 5 Αστέρων να προσελκύουν περίπου το 30% των ψηφοφόρων και το Forza Italia με την Λέγκα λιγότερο από 15% το καθένα.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο φυσικός σύμμαχος του Ρέντσι είναι ο Μπερλουσκόνι εκτιμούν αναλυτές, που προβλέπουν έναν «μεγάλο συνασπισμό» α λα γερμανικά στην ιταλική κυβέρνηση στο μέλλον. Πηγές κοντά στον πρόεδρο της Ιταλίας Σέρτζιο Ματαρέλα, το μοναδικό πρόσωπο με την εξουσία να διαλύσει το κοινοβούλιο, δήλωσε ότι ο αρχηγός του κράτους ανησυχεί για την έγκριση του προϋπολογισμού, πράγμα που μπορεί να σημαίνει ότι θα διστάσει να προκηρύξει πρόωρες εκλογές πριν από την ψήφισή του.