Κιαράν Ντεβάν: «Φεύγουμε από τις Βρυξέλλες, μένουμε στην Ευρώπη»

Στην Ετήσια Εκθεση του έτους 1940-41 του Βρετανικού Συμβουλίου που τότε έκλεινε μόλις επτά χρόνια λειτουργίας (ιδρύθηκε το 1934) σημειώνεται ότι η αποστολή του είναι η προώθηση σε ολόκληρο τον κόσμο της «φιλικής κατανόησης και της γνώσης της φιλοσοφίας και του τρόπου ζωής» των Βρετανών. Μετά το περυσινό Brexit που προκάλεσε παγκόσμια έκπληξη και απορία φαίνεται ότι το Βρετανικό Συμβούλιο απέκτησε αιφνιδίως ακόμη μεγαλύτερο φόρτο εργασίας. Ο σερ Κιαράν Ντεβάν, διευθύνων σύμβουλος (CEO) του Βρετανικού Συμβουλίου διεθνώς, βρέθηκε στην Αθήνα λίγες ημέρες προτού προκηρυχθούν εθνικές εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο για τις 8 Ιουνίου. Ενα απόγευμα στη βρετανική πρεσβευτική κατοικία μίλησε αποκλειστικά στο «Βήμα της Κυριακής» για το μέλλον της σχέσης της Βρετανίας με την Ευρώπη και την Ελλάδα.

Βλέπω στην τσέπη του πουκαμίσου σας να προεξέχει το κόκκινο ευρωπαϊκό διαβατήριό σας. Ο «Guardian» έγραψε ότι μόλις ολοκληρωθεί το Brexit, τα βρετανικά διαβατήρια μπορεί να γίνουν μπλε. Και τώρα οι εκλογές ασφαλώς θα επιταχύνουν τις εξελίξεις προς το Brexit.

«Δεν γνωρίζω αν θα αλλάξουν χρώμα τα διαβατήρια. Το σίγουρο είναι ότι δεν θα αλλάξουν χρώμα οι αξίες μας. Ολα αυτά που είναι σπουδαία για εμάς στο Βρετανικό Συμβούλιο, δηλαδή η διάδοση των γνώσεων, των ιδεών και των ανακαλύψεων, δεν θα επηρεαστούν από το χρώμα των διαβατηρίων».

Η συνεργασία της Βρετανίας με την υπόλοιπη Ευρώπη θα γίνει πιο περίπλοκη γιατί το Brexit θα προσθέσει αχρείαστα γραφειοκρατικά εμπόδια.

«Ενδεχομένως να εκδηλωθούν δυσκολίες και για αυτό βρισκόμαστε ήδη σε επικοινωνία με τους συνεργάτες μας στην Ευρώπη για να τις εντοπίσουμε και να προετοιμάσουμε έγκαιρα τις λύσεις. Δεν θέλουμε να αλλάξει κάτι».

Εφόσον δεν θέλετε να αλλάξει κάτι, τότε ποια είναι η σκοπιμότητα του Brexit;

«Το Brexit είναι μια διαδικασία αποσύνδεσης του βρετανικού κράτους από τους θεσμούς και τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και όχι της Βρετανίας από την Ευρώπη. Πρέπει να εργαστούμε για να γίνει το πρώτο και όχι το δεύτερο».

Μήπως το Brexit αποτελεί μια εκδήλωση εθνικισμού που ξέφυγε από κάθε έλεγχο;

«Οχι, για εμένα το Brexit δεν σηματοδοτεί την ύπαρξη εθνικισμού. Στις ποσοτικές έρευνες που γίνονται στη Βρετανία αποκαλύπτεται ότι εκείνο που ενοχλεί δεν είναι οι μετανάστες αλλά η θεωρούμενη επίδραση της μετανάστευσης στο κοινωνικό κράτος και στην οικονομία».

Υπάρχει μια ιστορική ειρωνεία στο γεγονός ότι η Βρετανία ήταν εκείνη η οποία επέμενε για τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης που ολοκληρώθηκε το 2003 με την ένταξη 10 νέων χωρών και τελικά η μετανάστευση από αυτές τις χώρες ήταν εκείνο που έσπρωξε τη Βρετανία να αποχωρήσει από την Ενωση…

«Μπορεί να υπάρχει μια ιστορική ειρωνεία, αλλά θέλω να κρατήσετε ότι το Brexit δεν είναι μια μομφή κατά των Ευρωπαίων. Το γνωρίζω γιατί και εγώ ο ίδιος είμαι μετανάστης. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Ιρλανδία. Εχω την ιρλανδική και τη βρετανική υπηκοότητα. Και δεν αισθάνομαι ότι η Βρετανία έγινε εχθρική στους μετανάστες. Εκείνο που ζητείται είναι μια διαφορετική διαχείριση των συνεπειών της μετανάστευσης και των ανοιχτών συνόρων στο κοινωνικό κράτος και στην οικονομία».

Πώς μπορεί να γίνει αυτό;

«Με αγώνα. Και με συμμετοχή. Η ιστορία διδάσκει ότι πρέπει πάντοτε να περιφρουρούμε τις αξίες μας και αυτό επιτυγχάνεται με σταθερή συμμετοχή στον δημόσιο διάλογο. Αν δεν συμμετέχεις, αν δεν κάνεις γνωστές τις θέσεις σου, αν δεν κάνεις τη φωνή σου να ακουστεί, αν δεν είσαι ορατός, τότε είτε υποχωρείς συνεχώς, είτε χάνεις».

Δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο…

«Το καθήκον μας είναι να ενισχύουμε την πεποίθηση ότι οι ομοιότητές μας είναι περισσότερες από τις διαφορές μας. Ξέρετε κάτι; Η ειρήνη στη Βόρεια Ιρλανδία ήρθε από τους ανθρώπους που κινούνταν και εργάζονταν ανάμεσα στις δύο κοινότητες, όπως ήταν οι καλλιτέχνες. Η δική τους δράση δημιούργησε τον κοινωνικό και πολιτικό χώρο όπου και άλλοι άνθρωποι μπόρεσαν να δραστηριοποιηθούν».

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια για την Ελλάδα;

«Εχουμε μια πολύ δημιουργική συνεργασία από το 1939 που το Βρετανικό Συμβούλιο ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στην Ελλάδα. Σήμερα, η συμμετοχή μας στην Documenta της Αθήνας είναι σημαντική, ενώ θα επισημάνω και την τρέχουσα έκθεση του Michael Landy στο NEON. Για το μέλλον θέλουμε να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο τη διδασκαλία της αγγλικής, την πανεπιστημιακή συνεργασία, τις επαφές με τους αποφοίτους βρετανικών πανεπιστημίων, αλλά και τις συνεργασίες στο πεδίο της τέχνης και του πολιτισμού».

Συναντήσατε έλληνες υπουργούς;

«Είχα δύο πολύ εποικοδομητικές συναντήσεις με την αναπληρώτρια υπουργό Εργασίας κυρία Ράνια Αντωνοπούλου και τον αναπληρωτή υπουργό Παιδείας κ. Κώστα Φωτάκη. Πιστεύω ότι μπορούμε να συνεργαστούμε δημιουργικά στο πεδίο της Κοινωνικής Οικονομίας αξιοποιώντας τις καλύτερες πρακτικές από άλλες χώρες. Θα ήθελα επίσης να προσθέσω ότι εκτιμώ πολύ όλα αυτά που κάνει η Ελλάδα για τους πρόσφυγες. Γενικότερα, οι ανταλλαγές με την Ελλάδα θα διατηρηθούν και θα ενισχυθούν».

Μιλώντας για ανταλλαγές, θα υποστηρίζατε τον προσωρινό δανεισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα μέσα από ένα πρόγραμμα ανταλλαγής με άλλα έργα αρχαίας τέχνης που θα μπορούσε να δανείσει η Ελλάδα στο Βρετανικό Μουσείο;

«Αυτό το θέμα πάντα προκαλεί εντάσεις και στις δύο πλευρές. Θα έλεγα όμως ότι έχει συγκεντρωθεί αρκετή εμπειρία διεθνώς στις ανταλλαγές έργων με φορτισμένη ιστορία και, όπως έχει διαπιστωθεί, έχουν εξασφαλιστεί ο δανεισμός και η επιστροφή τους. Θεωρώ λοιπόν ότι οι υπεύθυνοι και από τις δύο χώρες μπορούν να εξετάσουν το θέμα και να αποφασίσουν μόνοι τους».

Χρειάζεται συμμετοχή στην κοινωνία, στην οικονομία, στην πολιτική…

Παρά τις εκδηλώσεις εθνικισμού και τους πολέμους ανά τον κόσμο, πιστεύετε ότι η παγκόσμια κοινωνία θα ξεπεράσει τα προβλήματα και θα κατακτήσει στο μέλλον μεγαλύτερη συνοχή;
«Είμαι πάντα αισιόδοξος. Υπό την προϋπόθεση ότι δεν παραμελούμε τη συμμετοχή μας στον δημόσιο διάλογο σε εθνικό, σε τοπικό και σε διεθνές επίπεδο. Η οπισθοδρόμηση που ίσως βλέπουμε σήμερα οφείλεται στον εφησυχασμό».

Πιστέψαμε στον αυτόματο πιλότο της προόδου…
«Ναι, και αυτό είναι λάθος. Η ενεργός συμμετοχή στην κοινωνία, στην οικονομία και στην πολιτική είναι η μοναδική συνταγή για έναν καλύτερο κόσμο».

Η Βρετανία ηγείται διεθνώς στον εκσυγχρονισμό των αντιλήψεων. Στο πλαίσιο αυτό θα υποστήριζε το Βρετανικό Συμβούλιο μια εμπνευσμένη και δυναμική παγκόσμια καμπάνια για την ισότητα στα δικαιώματα και την άρση των διακρίσεων;
«Υποστηρίζουμε την ισότητα, την άρση των διακρίσεων και την ενσωμάτωση με έναν τρόπο που είναι έμπρακτος. Δηλαδή, δεν θα εκπονήσουμε απαραιτήτως δράσεις για τα δικαιώματα των ανθρώπων με αναπηρία, αλλά θα οργανώσουμε μια μεγάλη έκθεση με έργα τέχνης καλλιτεχνών με αναπηρία. Για παράδειγμα, αυτό κάνουμε τώρα σε συνεργασία με την ιαπωνική κυβέρνηση εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2020».

Ενα άλλο παράδειγμα;
«Ενα άλλο παράδειγμα είναι η υποστήριξη της ισότητας δικαιωμάτων ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Προωθούμε αυτόν τον στόχο π.χ. μέσα από την ψηφιακή διαθεσιμότητα σε όλον τον κόσμο του αρχείου ταινιών που διαθέτει το Ινστιτούτο Κινηματογράφου της Βρετανίας (BFI) με θέμα τη διαφορετικότητα στον σεξουαλικό προσανατολισμό».