Βίτολντ Βαστσικόφσκι: «Τα εθνικά κράτη είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι της Ευρώπης»

Τα σχέδια για το μέλλον της ΕΕ πρέπει να επικεντρωθούν στις ανάγκες των κρατών-μελών, λέει στο «Βήμα» ο Βίτολντ Βαστσικόφσκι. Ο πολωνός υπουργός Εξωτερικών που βρέθηκε στην Αθήνα ξεκαθαρίζει ότι οι «αυταπάτες ομοσπονδιακής φύσεως» πρέπει να αποφεύγονται. Σημειώνει επίσης ότι η πολιτική και στρατιωτική στάση της Ρωσίας ευθύνεται σημαντικά για την επιδείνωση της κατάστασης της ευρωατλαντικής ασφάλειας. Προειδοποιεί δε για προσφυγή στο Δικαστήριο της ΕΕ αν δεν εφαρμοστεί η κοινοτική νομοθεσία στην περίπτωση του ρωσικού αγωγού Nord Stream 2 για μεταφορά αερίου απευθείας στη Γερμανία.

«Η πολωνική κυβέρνηση θεωρεί ότι οι αιτίες της δυσαρέσκειας της πλειοψηφίας των Βρετανών με την τρέχουσα κατάσταση στην ΕΕ είναι γενικότερης φύσεως. Η προοπτική απώλειας ενός εξαιρετικά σημαντικού κράτους-μέλους θα ήταν σκόπιμο να προτρέψει τους υπολοίπους να αναθεωρήσουμε μερικές από τις κοινά αποδεκτές παραδοχές για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Για εμάς, το δίλημμα περισσότερη ή λιγότερη Ευρώπη δεν είναι το σημαντικότερο. Χρειαζόμαστε μια Ευρώπη που λειτουργεί καλύτερα, ορισμένες φορές με περαιτέρω ολοκλήρωση, όπως με την Ενιαία Αγορά, άλλες φορές όμως επιστρέφοντας εξουσίες στο εθνικό επίπεδο. Τα εθνικά κράτη αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους της Ευρώπης. Οι σχεδιασμοί για το μέλλον της ΕΕ θα έπρεπε να θέτουν τις ανάγκες τους στο επίκεντρο».

«Η ομάδα V4 δεν επιδιώκει να επιβάλει κάτι σε άλλους –προσπαθούμε να αντιπροσωπεύσουμε τις ευαισθησίες και τα συμφέροντα της περιφέρειάς μας, να συμβάλουμε στη διαμόρφωση ορθών πολιτικών απαντήσεων στις προκλήσεις της ΕΕ. Χάρη στην αποφασιστικότητά μας ο διάλογος για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της μετανάστευσης μετατοπίζεται περισσότερο προς την αντιμετώπιση των γενεσιουργών αιτιών αυτής, καθώς και προς την προστασία των εξωτερικών συνόρων. Οι ισχυρισμοί ότι δεν ενεργούμε με πνεύμα αλληλεγγύης είναι άδικοι. Δεν αποφεύγουμε να αναλάβουμε το βάρος που μας αναλογεί, αλλά οφείλουμε να λάβουμε υπόψη τις δυνατότητές μας. Οσον αφορά την αρχή της αλληλεγγύης, θέλω να τονίσω ότι από την αρχή του έτους η πολωνική συνοριοφυλακή παρείχε βοήθεια στην Ελλάδα και στη Frontex. Πιστεύουμε ότι η ευρωπαϊκή απάντηση στη μεταναστευτική κρίση οφείλει να λάβει υπόψη της την ειδική κατάσταση, το δυναμικό, τις δυνατότητες και τους τομείς ειδίκευσης κάθε κράτους. Να επιτρέπεται στα κράτη να παρέχουν βοήθεια στους τομείς όπου διαθέτουν τη μεγαλύτερη εμπειρία και τα περισσότερα μέσα».

«Ο λαϊκισμός και ο αντιευρωπαϊσμός αποτελούν ανησυχητικά φαινόμενα. Οι πηγές των προβλημάτων είναι πολλαπλές. Αντιμετωπίζουμε εξωτερικές πιέσεις, την παγκοσμιοποίηση, με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της, την ψηφιακή επανάσταση που καταστρέφει υφιστάμενα επιχειρηματικά μοντέλα και δημιουργεί νέα στην Ευρώπη. Πρέπει να ξεκινήσουμε θέτοντας τον πήχη των προσδοκιών για την ΕΕ σε ένα ρεαλιστικό επίπεδο. Για τη Βαρσοβία, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι ευεργετική από την άποψη της αύξησης της ευημερίας και την παροχή ενός πλαισίου για την ειρηνική συνύπαρξη των ευρωπαϊκών εθνών. Δεν μπορούμε όμως να περιμένουμε ότι θα λύσει όλα τα εθνικά ή συστημικά προβλήματα. Οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί σχετικά με αυταπάτες ομοσπονδιακής φύσεως, δεδομένου ότι η ανάδυση ενός ευρωπαϊκού έθνους απέχει έτη φωτός. Οφείλουμε να ξεκινήσουμε με την επανατοποθέτηση των εθνικών κρατών στην καρδιά της ΕΕ. Εάν ενισχυθεί η νομιμοποίηση της ΕΕ με αυτόν τον τρόπο, θα αντιμετωπιστούν ορισμένες από τις αιτίες της χαμηλής της δημοτικότητας σε ορισμένες περιοχές της ΕΕ».

«Το έργο αυτό εγείρει αντιπαραθέσεις για νομικούς, οικονομικούς και γεωπολιτικούς λόγους. Θέτει ακόμα μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ κρατών-μελών σε αυτή τη δύσκολη για την ΕΕ συγκυρία. Πρώτον, οφείλει να εφαρμόζεται η κοινοτική νομοθεσία για όλα τα κράτη-μέλη όσον αφορά τα έργα υποδομής. Η Επιτροπή υπήρξε αυστηρή σχετικά με τις υποδομές φυσικού αερίου στην Πολωνία, με το έργο του αγωγού South Stream στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Αναμένουμε την ίδια αντιμετώπιση στο βορειοδυτικό τμήμα της Ευρώπης. Δεύτερον, το έργο δεν διαθέτει οικονομική αιτιολόγηση, δεδομένου ότι η δυναμικότητα της υφιστάμενης ρωσικής υποδομής μεταφοράς φυσικού αερίου στην ΕΕ υποχρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό. Αυτό οδηγεί στο τρίτο ζήτημα: την πολιτική φύση του έργου. Προορίζεται να παρακάμψει την Ουκρανία και να δώσει στη Ρωσία ακόμη ένα μέσο πίεσης προς τις χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης. Από γεωπολιτικής απόψεως αντίκειται στις κυρώσεις που έχει επιβάλει η ΕΕ στη Ρωσία και την υποστήριξη των πολιτικών της ΕΕ για την Ουκρανία. Η κατάσταση στην Ανατολική Ουκρανία και στη Συρία καθιστούν αυτή την εκτίμηση όλο και περισσότερο βάσιμη. Η πλήρης συμμόρφωση όλων των έργων υποδομής με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τους στόχους ενεργειακής ασφάλειας ήταν επίσης η έκκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2015. Είναι ένα ζήτημα που αφορά όχι μόνο την ευρωπαϊκή ενότητα, αλλά και την αξιοπιστία της ΕΕ. Η Πολωνία είναι αποφασισμένη να την υπερασπιστεί, ακόμη και εάν χρειαστεί να απευθυνθεί στο Δικαστήριο της ΕΕ. Δεν θα αποδεχθούμε την παθητική στάση των ευρωπαϊκών θεσμών ή την «a la carte» στάση άλλων κρατών. Θεωρούμε ότι το έργο δεν συμμορφώνεται με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και πολιτική, άποψη που συμμερίζονται 9 κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης με αυξανόμενη υποστήριξη από εταίρους της Βορειοδυτικής Ευρώπης».