Ο Τραμπ της Ευρώπης λέγεται Γιάροσλαβ Κατσίνσκι

Στο δεύτερο προεδρικό ντιμπέιτ στις ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ υποσχέθηκε ότι, αν εκλεγεί, θα διορίσει έναν ειδικό εισαγγελέα για να ερευνήσει τη Χίλαρι Κλίντον. «Θα ήσουν στη φυλακή» της είπε ο Τραμπ. Η απειλή του Τραμπ να πολιτικοποιήσει το δικαστικό σύστημα έχει προκαλέσει την αντίδραση που της αξίζει αλλά, δυστυχώς, ο κυνισμός του δεν είναι μοναδικός. Η σημερινή κυβέρνηση της Πολωνίας, υπό την ηγεσία του κόμματος Νόμου και Δικαιοσύνης (PiS), το οποίο ανέλαβε την εξουσία μόλις πριν από έναν χρόνο, έχει επιδείξει μια παρόμοια αυταρχική τάση, περιφρονώντας νομικές συμβάσεις για να εξυπηρετήσει δικούς του σκοπούς.

Ο ηγέτης του PiS, κυβερνώντος κόμματος στην Πολωνία, Γιάροσλαβ Κατσίνσκι έχει επανειλημμένα ζητήσει τη διενέργεια έρευνας για τον πρώην πρωθυπουργό της Πολωνίας και νυν πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ. Ο Κατσίνσκι θεωρεί την προηγούμενη κυβέρνηση Τουσκ εν μέρει υπεύθυνη για το αεροπορικό δυστύχημα τον Απρίλιο του 2010 στο Σμολένσκ της Ρωσίας, στο οποίο σκοτώθηκαν 96 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων ο δίδυμος αδελφός του Κατσίνσκι, πρόεδρος της Πολωνίας Λεχ Κατσίνσκι.

Η αντιπροσωπεία της πολωνικής κυβέρνησης ταξίδευε για να τιμήσει τα θύματα της σφαγής του 1940 στο Κατίν, όπου ο Στάλιν διέταξε τη δολοφονία 22.000 πολωνών αξιωματικών του στρατού, αστυνομικών και διανοουμένων και κατηγόρησε τον Χίτλερ για το έγκλημα. Οταν τελείωσε ο Ψυχρός Πόλεμος, η αλήθεια για τη σφαγή τελικά αποκαλύφθηκε και αναγνωρίστηκε επίσημα από τον ρώσο πρόεδρο Μπορίς Γέλτσιν.

Ο Γιάροσλαβ Κατσίνσκι και άλλα μέλη του PiS υποστηρίζουν ότι η Ρωσία –με βοήθεια από κάποιους πολωνούς αξιωματούχους –ήταν υπεύθυνη και για το αεροπορικό δυστύχημα. Εχουν βασιστεί σε αυτή την παράξενη θεωρία συνωμοσίας για την άνοδό τους στην εξουσία, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει κανένα αποδεικτικό στοιχείο για να το υποστηρίξει. Το μαύρο κουτί από τον θάλαμο διακυβέρνησης του αεροσκάφους δείχνει ότι το αεροπλάνο συνετρίβη κατά τη διάρκεια προσγείωσης εν μέσω κακοκαιρίας.

Οπλισμένος με τις θεωρίες συνωμοσίας του, ο Κατσίνσκι θέλει να αρνηθεί στον Τουσκ μια δεύτερη θητεία στο πηδάλιο της ΕΕ. Εν τω μεταξύ, τα δεξιά μέσα ενημέρωσης της Πολωνίας ρίχνουν λάδι στη φωτιά απεικονίζοντας τον Τουσκ με χειροπέδες.

Η σταυροφορία του Κατσίνσκι κατά του Τουσκ είναι μια κατάχρηση πολιτικής εξουσίας αντάξια του Τραμπ, που προαναγγέλλει πώς θα ήταν η ζωή για τους πολιτικούς αντιπάλους του Τραμπ αν κέρδιζε τις εκλογές στις ΗΠΑ. Αντικατοπτρίζει επίσης μια ευρύτερη μάχη που μαίνεται για την ψυχή της Πολωνίας.

Η Πολωνία ήταν κάποτε ένα δημοκρατικό πρότυπο για τη μεταψυχροπολεμική Κεντρική Ευρώπη. Αλλά τώρα το PiS επιδιώκει τον έλεγχο του συνταγματικού δικαστηρίου της χώρας, της δημόσιας τηλεόρασης και των υπηρεσιών ασφαλείας. Αντί να επιβεβαιώσει τη στρατηγική σημασία της Πολωνίας στο ΝΑΤΟ και τη θέση που της αρμόζει ως ένα ισχυρό, σεβαστό κράτος-μέλος της ΕΕ, το PiS έχει έμμονη ιδέα με την αντιστροφή της νεωτερικότητας.

Υπάρχει τώρα μια μαύρη τρύπα στη συνταγματική τάξη της Πολωνίας. Η ΕΕ έχει ξεκινήσει νομικές διαδικασίες κατά της Πολωνίας και καλεί την πολωνική κυβέρνηση να συνεργαστεί με τα κόμματα της αντιπολίτευσης για να μεταρρυθμιστεί το συνταγματικό δικαστήριο. Εάν η Πολωνία δεν συμμορφωθεί, η ΕΕ θα μπορούσε τελικά να της αφαιρέσει τα δικαιώματα ψήφου της. Αλλά είναι απίθανο ότι η ΕΕ ή άλλοι διεθνείς οργανισμοί θα εξασφαλίσουν μια λύση για το πολωνικό πολιτικό πρόβλημα. Μόνο οι Πολωνοί μπορούν να το κάνουν αυτό.

Πράγματι, τεράστιες διαδηλώσεις ενάντια σε ένα πρόσφατο νομοσχέδιο που θα απαγόρευε σχεδόν όλες τις αμβλώσεις (επί ποινή φυλάκισης έως πέντε έτη), ανάγκασαν την κυβέρνηση να υποχωρήσει και να αποσύρει την προτεινόμενη νομοθεσία. Αυτό σηματοδότησε μια νίκη για τις γυναίκες της Πολωνίας και δείχνει ότι η Πολωνία είναι πιο προοδευτική από όσο θα ήθελε να πιστεύει ο Κατσίνσκι. Παρ’ όλα αυτά, ενώ η κυβέρνηση μπορεί να υπέστη μια σημαντική δημόσια ήττα, η υποκείμενη ιδεολογική ανελευθερία του PiS παραμένει άθικτη.