Αλλάζει πρόσωπο το «γαλατικό χωριό» της Κοπεγχάγης

Εδώ και 45 χρόνια η Κριστιάνια, κοντά στο κέντρο της Κοπεγχάγης, είναι μια αυτοδιαχειριζόμενη ελευθεριακή κοινότητα, ένα σύγχρονο «γαλατικό χωριό» που δεν θέλει να έχει σχεδόν καμία σχέση με το κράτος της Δανίας. Η χρήση και το εμπόριο της κάνναβης βρέθηκαν στο επίκεντρο της φιλελεύθερης κουλτούρας της. Σήμερα, όπως σημειώνει ρεπορτάζ της βρετανικής εφημερίδας «Guardian», η Κριστιάνια αλλάζει μορφή καθώς οι κάτοικοί της προσπαθούν να ξεριζώσουν το παράνομο εμπόριο ινδικής κάνναβης που κατέληξε να ελέγχεται από συμμορίες. Το βράδυ της 31ης Αυγούστου σημειώθηκαν πυροβολισμοί στο κέντρο της Κριστιάνια, με τρεις τραυματίες, εκ των οποίων ο ένας αστυνομικός, που βρίσκεται ακόμη σε κρίσιμη κατάσταση. Ο δράστης –ένας 25χρονος Δανός που αργότερα έπεσε νεκρός από τα πυρά των αστυνομικών –πιστεύεται ότι ήταν μέλος συμμορίας που ελέγχει το εμπόριο κάνναβης.

Ηταν το 1971 όταν μια ομάδα ανθρώπων κατέλαβε μια μεγάλη έκταση στην περιοχή Κριστιανσάουν, όπου βρίσκονταν οι στρατώνες μιας εγκαταλελειμμένης στρατιωτικής βάσης, με σκοπό να αξιοποιήσει τα κτίρια προς όφελος των πολιτών. Το 1973 η Σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση ανακήρυξε την Κριστιάνια ένα «κοινωνικό πείραμα», χαρακτηρισμός που οι κάτοικοι απέρριψαν καθώς δεν είχαν συμφωνήσει να συμμετέχουν σε αυτό. Ηταν όμως αυτή η απόφαση της δανέζικης κυβέρνησης που επέτρεψε στην ελεύθερη πολιτεία της Κριστιάνια να υπάρξει, να ανθήσει και να νομιμοποιηθεί από το κοινοβούλιο το 1989.

Ανακαίνιση σπιτιών και αυτοδιαχείριση

«Κάνοντας βόλτα πέρα από το κέντρο της Κριστιάνια, με τα μπαράκια, τις καφετέριες, τα μαγαζιά και τους συναυλιακούς χώρους, θα συναντήσεις τα πράγματα που κάνουν αυτή την κοινότητα μοναδική. Οι κάτοικοι έχουν ανακαινίσει παλαιούς στρατώνες μετατρέποντάς τους σε κατοικίες, παιδικούς σταθμούς, εργαστήρια και καφετέριες. Εχουν χτίσει τα δικά τους avant-garde σπίτια. Εκεί γεννήθηκε το περίφημο «ποδήλατο φορτίου της Κριστιάνια», οι δρόμοι είναι εντελώς απαλλαγμένοι από αυτοκίνητα. Η κοινότητα διαθέτει επίσης τις δικές της κοινωνικές υπηρεσίες, καθώς και κέντρο υγείας. Με εξαίρεση τα σχολεία, τα νοσοκομεία και τις κοινωνικές υπηρεσίες, η Κριστιάνια λειτουργεί με τον δικό της τρόπο. Εχει καθιερώσει ένα σύστημα αυτοδιαχείρισης που δαπανά 29 εκατ. κορόνες (3,9 εκατ. ευρώ) τον χρόνο για τη συντήρηση της κοινής ιδιοκτησίας, των παιδικών σταθμών, των υπονόμων και της συλλογής και ανακύκλωσης των απορριμμάτων» γράφει το ρεπορτάζ του «Guardian».

Η χρήση ναρκωτικών (κυρίως της ινδικής κάνναβης και λιγότερο «σκληρών» ουσιών) συνιστά επίσης χαρακτηριστικό της κοινότητας. Τα τελευταία χρόνια όμως το εμπόριο της κάνναβης έχει αλλάξει, καθώς πέρασε στα χέρια μεγάλων διεθνικών εγκληματικών οργανώσεων, συμπεριλαμβανομένων των δανών μοτοσικλετιστών Hell’s Angels, οι οποίες αποτελούνται από άτομα που δεν είναι ούτε κάτοικοι ούτε υπάλληλοι στην Κριστιάνια. «Αυτή η μετάβαση συντελέστηκε με την πάροδο των ετών» είπε στον «Guardian» ο Ρισένγκα Μανγκέζι, εκπρόσωπος των κατοίκων της κοινότητας, ο οποίος ζει εκεί εδώ και επτά χρόνια. «Τα τελευταία τουλάχιστον 10-15 χρόνια η αστυνομία είναι ιδιαίτερα σκληρή με τον δρόμο Pusher Street, κάτι που σημαίνει ότι τα «οικογενειακά» μαγαζιά έχουν εξαφανιστεί και έχουν μείνει μόνο όσοι είναι διατεθειμένοι να πάρουν ρίσκο και να εκμεταλλευτούν τους Κριστιανίτες που έχουν παραμείνει» προσέθεσε ο Μανγκέζι.

O Pusher Street είναι ο κεντρικός δρόμος της Κριστιάνια όπου μπορούσε να κανείς να αγοράσει κάνναβη από υπαίθριους πωλητές. Εκτιμάται ότι στην κοινότητα περίπου ένα δισεκατομμύριο κορόνες (134 εκατ. ευρώ) αλλάζουν χέρια κάθε χρόνο. «Σήμερα βρίσκεις έτοιμα τσιγαριλίκια, διάφορα είδη χασίς. Εχουν όλα συστηματικοποιηθεί και κινείται πολύ χρήμα εδώ» εξήγησε ο Μανγκέζι. Πλέον έχει αναπτυχθεί μια καπιταλιστική αγορά ναρκωτικών που κοντεύει να βγει εκτός ελέγχου. «Δεν ήταν η πρώτη φορά που κάποιος δέχθηκε πυροβολισμό στην Κριστιάνια. Αλλά πάντα πίστευα ότι όταν αυτό συμβεί σε αστυνομικό θα είναι και η ημέρα που τα πράγματα θα πάνε πολύ στραβά» είπε ο Μανγκέζι.

Πράγματι την επομένη του περιστατικού περίπου 400 από τους 700 ενήλικους κατοίκους συγκεντρώθηκαν για να εκτιμήσουν την κατάσταση. Η δημοκρατική διαδικασία στην Κριστιάνια βασίζεται στη συναίνεση και πολύ συχνά είναι παρόντες και εκείνοι που πωλούν κάνναβη. Στην κοινότητα προκειμένου να μπορείς να έχεις πάγκο χασίς πρέπει να είσαι κάτοικος. Ομως οι συμμορίες εκμεταλλεύτηκαν τους κατοίκους υποχρεώνοντάς τους να λειτουργούν σαν βιτρίνα για το δικό τους εμπόριο ναρκωτικών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι κάτοικοι στη συνέλευση να αποφασίσουν υπέρ της απομάκρυνσης όλων των πάγκων με ναρκωτικά και να πάρουν ξανά στα χέρια και στον έλεγχό τους τον Pusher Street.

Από τη στιγμή που έγινε αυτό ο δρόμος άλλαξε πρόσωπο. Τώρα έχουν κάνει την εμφάνισή τους κοινωνικές κουζίνες και υπάρχουν σχέδια να κατασκευαστεί ένα σιντριβάνι. «Η Κοπεγχάγη χρειάζεται λαϊκά κινήματα όπως αυτό της Κριστιάνια επειδή προσδίδουν νέες διαστάσεις και δυναμικές στον πολιτισμό και στην αστική ζωή» είπε ο δήμαρχος της δανέζικης πρωτεύουσας Φρανκ Γένσεν. Τώρα όμως που ο καπνός της κάνναβης έχει καθαρίσει, θα μπορέσει η Κριστιάνια να διατηρήσει τον χαρακτήρα της; «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στο εμπόριο της κάνναβης να συνεχίσει να χρηματοδοτεί το οργανωμένο έγκλημα. Πρέπει να βρούμε μια βιώσιμη λύση στο πρόβλημα. Πιστεύω ότι μια προσεκτικά σχεδιασμένη νομιμοποίηση θα ήταν ένας καλύτερος τρόπος ρύθμισης της αγοράς της κάνναβης από την υπάρχουσα απαγόρευση» συμπλήρωσε ο Γένσεν.