Ολοκληρώθηκαν την περασμένη Τρίτη τα «κοινά αμερικανο-κινεζικά ναυτικά γυμνάσια» στον Ειρηνικό Ωκεανό. Κοινά γυμνάσια Αμερικής – Κίνας; Ανέκδοτο είναι αυτό, σαν εκείνα της εποχής του Ψυχρού Πολέμου που ήθελαν τον Χρουστσόφ να βαφτίζει την εγγονή του; Κάθε άλλο. Επί 22 ημέρες Κινέζοι και Αμερικανοί, από τον απλό ναύτη και πεζοναύτη ως τον ναύαρχο-αρχηγό επιχειρήσεων, «συνεργάστηκαν» και από κοινού αντιμετώπισαν μια «εχθρική δύναμη» η οποία επιχείρησε με στρατιωτικά μέσα και τρομοκρατικές κινήσεις να αμφισβητήσει την ασφάλεια των μεταφορών στην απέραντη περιοχή του Ειρηνικού και να ανατρέψει πολιτικές και οικονομικές καταστάσεις που έχουν διαμορφωθεί από αιώνες.
Η πιο μεγάλη ναυτική άσκηση ως σήμερα
Κάθε χρόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποιούν αεροναυτικά γυμνάσια στον Ειρηνικό και καλούν διάφορες χώρες που διαθέτουν Πολεμικό Ναυτικό να λάβουν μέρος. Εφέτος, τιμώντας τη συμπλήρωση 75 χρόνων από το Περλ Χάρμπορ και την είσοδο της Αμερικής στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το Πεντάγωνο θέλησε να κάνει κάτι εντυπωσιακό: οργάνωσε τη μεγαλύτερη ως σήμερα στον κόσμο ναυτική άσκηση εν καιρώ ειρήνης στην οποία έλαβαν μέρος 26 χώρες, 25.000 ένστολοι ναυτικοί και τεχνικοί, 45 πολεμικά σκάφη, πέντε υποβρύχια και 200 αεροπλάνα διαφόρων τύπων. Προσκάλεσε και την Κίνα, η οποία προσήλθε δυναμικά. Εστειλε πέντε αντιτορπιλικά και βοηθητικά σκάφη, 1.200 ναύτες και πεζοναύτες και ένα συνεργείο ειδικευμένων σε υποβρύχιες ένοπλες συγκρούσεις. Κατά σύμπτωση, υπήρξε και μία ακόμη «πρωτιά». Αρχηγός επιχειρήσεων ήταν γυναίκα: η αντιναύαρχος Νόρα Τάισον, η πρώτη γυναίκα διοικητής αμερικανικού στόλου, του Τρίτου, με ναυαρχίδα το πυρηνικό αεροπλανοφόρο «John C. Stennis».
Δεν ήταν καθόλου εύκολη η πρόσκληση στην Κίνα να λάβει μέρος στις ασκήσεις. Πρώτο διατύπωσε «έντονα ερωτηματικά» το Κογκρέσο. Είναι δυνατόν «να δείξουμε στους αντιπάλους» πώς θα τους αντιμετωπίσουμε; Είναι δυνατόν «να περάσουμε στον εχθρό (…) τον μηχανισμό που συγκροτούμε για τον αφανισμό του;» ρώτησαν τον υπουργό Αμυνας δύο μέλη της Επιτροπής Εθνικής Ασφαλείας της Βουλής των Αντιπροσώπων. «Ναι» ήταν η απάντηση που έδωσε η στρατιωτική ηγεσία του Πενταγώνου και δυο-τρεις στρατιωτικοί αναλυτές.
Τώρα ο εχθρός «ξέρει τι θα τον περιμένει»

«Δείχνουμε στον εχθρό τη δύναμή μας, τις βάσεις της ισχυρής πολιτικής πανοπλίας μας και τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να τον εξοντώσουμε»
έγραψε ο στρατιωτικός σχολιαστής Τεντ Γκριφάλνι στην ιστοσελίδα του «National Interest». «Τώρα (…) ξέρει τι θα τον περιμένει» ώστε «ίσως ξανασκεφθεί προτού προχωρήσει τα σχέδιά του» υποστήριξε κάποιος άλλος.
Ερωτήματα φαίνεται ότι διατυπώθηκαν και στο Πεκίνο, ίσως μάλιστα δικαιολογημένα, επειδή το «πρόβλημα» των γυμνασίων ήταν ακριβώς η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στη Νότια Κινεζική Θάλασσα. Το Πεκίνο έχει κινεζοποιήσει όλες τις υφαλοκρηπίδες της περιοχής –μάλιστα διακήρυξε ότι δεν θα ανεχθεί παραβίαση του εναερίου χώρου τους, προκαλώντας αντιδράσεις από τις Φιλιππίνες ως το Βιετνάμ και από την Ουάσιγκτον ως το Τόκιο. Αυτή την «κατάσταση» θα εμπόδιζαν και θα ανέτρεπαν συνεργαζόμενοι «από κοινού» (!) Αμερικανοί και Κινέζοι. Δύσπεπτη η αμερικανική πρόσκληση και ίσως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον η συμμετοχή του Κινεζικού Ναυτικού στα αμερικανικά γυμνάσια πέρασε απαρατήρητη στην Κίνα, ούτε και καταγράφηκε στα μέσα ενημέρωσης των Κινέζων. Η απόφαση ελήφθη από την υψηλή πολιτική ηγεσία, τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, όχι από τη στρατιωτική. Πάντως η Ουάσιγκτον διαβεβαίωσε ότι η συνεργασία του αρχηγού των ναυτικών επιχειρήσεων ναυάρχου Τζον Ρίτσαρντσον με τον κινέζο ομόλογό του, ναύαρχο Βου Σέγκλι, υπήρξε «επιχειρησιακά άψογη». Οι δυο τους είχαν «καθημερινή επικοινωνία» που τους έδινε την «ευκαιρία για σχόλια και εκτίμηση των ενεργειών που έκαναν οι ναυτικές μονάδες τους».
Ανταλλαγή «πυρών» σε πόλεμο ανακοινώσεων
Τα «κοινά» ναυτικά γυμνάσια Κίνας – Αμερικής δεν έμειναν όμως δίχως πολιτική κάλυψη. Και οι δύο πλευρές πρόβαλαν σχεδόν παράλληλα τις (σφοδρά αντίθετες) θέσεις τους. Στο αεροπλανοφόρο «John C. Stennis» κατέπλευσε τη δεύτερη εβδομάδα της άσκησης ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο οποίος δήλωσε στους 5.500 άνδρες του πληρώματος –για να το ακούσει το Πεκίνο φυσικά –ότι η Αμερική διαθέτει «τη μεγαλύτερη ναυτική πολεμική δύναμη στον κόσμο και ως το 2020 θα έχει μεταφέρει στην περιοχή το 60% του Πολεμικού Ναυτικού της επειδή θεωρεί τη σταθερότητα στον Ειρηνικό απολύτως απαραίτητη για την ασφάλειά της». Ο αμερικανός αντιπρόεδρος τόνισε ότι τόσο ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα όσο και εκείνος «έχουν κάνει απόλυτα σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια χώρα του Ειρηνικού. Θα είμαστε παρόντες στην περιοχή και θα αναπτύσσουμε δραστηριότητα συνεχώς».
Η θέση του Πεκίνου δεν άργησε. Ο ναυτικός κυβερνητικός σύμβουλος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ρένμιν της Κίνας Τσι Γινχόνγκ δήλωσε ότι «οι θέσεις της Κίνας και των ΗΠΑ για τον Ειρηνικό είναι διαμετρικά αντίθετες». «Ηταν πάντοτε αντικρουόμενες. (…) Σήμερα το Πεκίνο έχει τη δύναμη να ζητήσει να αναγνωριστεί ότι όλα τα νησιά και οι υφαλοκρηπίδες της Νότιας Κινεζικής Θάλασσας είναι εδάφη κινεζικά, αποτελούν αποκλειστική κινεζική οικονομική ζώνη, κάτι που είναι ιστορικά δικαιολογημένο και μη διαπραγματεύσιμο».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ