Η Τουρκία ήρε την ισχύ της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο πλαίσιο της κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο NTV ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Νουμάν Κουρτουλμούς έκανε λόγο για «προσωρινό» μέτρο.

Ο Κουρτουλμούς έσπευσε να προσθέσει ότι αντίστοιχα έπραξε και η Γαλλία μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι.

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης είπε ότι η κυβέρνηση επικαλείται το άρθρο 15 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για να λάβει τα απαιτούμενα μέτρα. Το συγκεκριμένο άρθρο αναφέρει ότι ένα κράτος μπορεί να παρεκκλίνει από τις υποχρεώσεις του που απορρέουν από τη Σύμβαση, σε περιπτώσεις «πολέμου ή άλλου δημόσιου κινδύνου».

Η προσωρινή άρση της ισχύος της Σύμβασης αναμένεται να ανοίξει τον δρόμο στην Άγκυρα για μαζικές απολύσεις στο Δημόσιο, απαγορεύσεις εξόδου από τη χώρα και για την παράταση του χρόνου κράτησης προτού ο κατηγορούμενος παραπεμφθεί στον εισαγγελέα.

Το ανώτατο όριο κράτησης είναι οι τέσσερις μέρες, ενώ σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης το διάστημα αυτό μπορεί να παραταθεί, χωρίς να αναφέρεται ανώτατο όριο.

Ήδη περισσότερα από 60.000 άτομα έχουν πληγεί από τις εκκαθαρίσεις του Ερντογάν σε δημόσιο τομέα και στρατό.

Τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης τέθηκε σε εφαρμογή το καθεστώς έκτακτης ανάγκης στην Τουρκία. Ο Ταγίπ Ερντογάν τόνισε ότι η απόφαση δεν αντίκειται στην έννομη τάξη και τις ελευθερίες και πως εφαρμόζεται προκειμένου να αποκατασταθεί το κράτος δικαίου. Ωστόσο, χώρες – μέλη της ΕΕ ήδη εκφράζουν ανησυχία για τις εξελίξεις.

Η επιβολή κατάστασης έκτακτης ανάγκης, διάρκειας τριών μηνών, ανακοινώθηκε από τον τούρκο πρόεδρο μετά τις πολύωρες συνδριάσεις του συμβουλίου εθνικής ασφάλειας και του υπουργικού συμβουλίου στην Αγκυρα, το βράδυ της Τετάρτης. Το σχετικό διάταγμα δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της κυβέρνησης και τέθηκε σε ισχύ στις 01:00 την Πέμπτη.

Η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε το ψήφισμα με 346 ψήφους υπέρ έναντι 115 κατά. Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AK), το οποίο ίδρυσε ο Ερντογάν και βρίσκεται στην εξουσία από το 2002, έχει την πλειοψηφία των εδρών του τουρκικού Κοινοβουλίου, ενώ το ακροδεξιό κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) είχε ήδη καταστήσει σαφές ότι θα ενέκρινε το μέτρο. Εναντίον τάσσονταν το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) και το Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP).

Ο Τούρκος υπουργός Δικαιοσύνης Μπεκίρ Μποζντάγ δήλωσε πως η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που επιβλήθηκε στην Τουρκία έχει στόχο να αποτρέψει ενδεχόμενο δεύτερο στρατιωτικό πραξικόπημα. Μιλώντας στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, ο Μποζντάγ ισχυρίστηκε πως οι πολίτες δεν θα αισθανθούν οποιαδήποτε αλλαγή στη ζωή τους κατά τη διάρκεια της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και πως δεν θα επηρεαστούν αρνητικά η οικονομία ή οι επενδύσεις.

Εν τω μεταξύ, ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης προανήγγειλε εκκαθαρίσεις στο υπουργείο Οικονομικών και την κεντρική τράπεζα, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Θα ελέγξουμε διπλά και τριπλά» το υπουργείο Οικονομίας και την κεντρική τράπεζα για «πραξικοπηματίες».

Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι περίπου 1.000 άνθρωποι που εργάζονται σε κρατικά ιδρύματα διαφεύγουν, χωρίς να εξηγήσει τι ακριβώς εννοεί.

Ισχυρίστηκε ότι στη διάρκεια της διακυβέρνησης του AKP, το δίκτυτου Γκιουλέν είχε το «ελεύθερο» και απέκλεισε τα βασανιστήρια και τους περιορισμούς στις μετακινήσεις στη διάρκεια της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης. «Θα τηρήσουμε την αρχή της αναλογικότητας» τόνισε ο Σίμσεκ.

Αναλυτές επισημαίνουν ότι υπό το καθεστώς έκτακτης ανάγκης ο τούρκος πρόεδρος και το υπουργικό συμβούλιο είναι σε θέση να εγκρίνουν νόμους, χωρίς να απευθυνθούν στο κοινοβούλιο, καθώς και να περιορίσουν δικαιώματα και ελευθερίες, εφόσον το κρίνουν απαραίτητο.

Σχολιάζοντας την κατάσταση, την Πέμπτη, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Μεχμέτ Σιμσέκ δήλωσε ότι η δημοκρατία στην Τουρκία είναι δυνατότερη από ποτέ, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου και πως τώρα ευνοείται η πολιτική συναίνεση.

Οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν ανησυχία στην ΕΕ. Ήδη, η Γερμανία, διά στόματος του υπουργού Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαγερ, απηύθυνε έκκληση το καθεστώς έκτακτης ανάγκης στην Τουρκία να διαρκέσει μόνο όσο είναι «απολύτως απαραίτητο» και εν συνεχεία να τερματιστεί.

Ο Στάινμαγερ κάλεσε, επίσης, να αναληφθεί δράση μόνο κατά όσων «η εμπλοκή σε ποινικά κολάσιμες πράξεις μπορεί να αποδειχθεί» και όχι για «υποτιθέμενη πολιτική στάση».

Επιπλέον, ο αυστριακός υπουργός Εξωτερικών Σεμπάστιαν Κουρτς κάλεσε τον τουρκο πρέσβη στη Βιέννη για εξηγήσεις σχετικά με τις εξελίξεις στην Τουρκία, καθώς και για τις διαδηλώσεις που σημειώνονται τις τελευταίες ημέρες στην Αυστρία υπέρ του Ερντογάν.

Την ίδια ώρα, η επιχείρηση εκκαθάρισης συνεχίζεται. Σύμφωνα με το πρακτορείο Anadolu, την Πέμπτη, λίγες ώρες μετά την εφαρμογή του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης, συνελήφθησαν ακόμη 32 δικαστές και δύο αξιωματικοί του στρατού.

Ήδη, έχουν συλληφθεί 10.000 άτομα, ενώ έχουν απαλαχθεί των καθηκόντων τους περισσότεροι από 60.000 δημόσιοι λειτουργοί. Εκατοντάδες εκπαιδευτικά ιδρύματα κλείνουν με εντολή του υπουργείου Παιδείας, ενώ απαγορεύθηκε σε ακαδημαϊκούς να φύγουν στο εξωτερικό.

ΕΕ προς Τουρκία: Σεβαστείτε νόμους, δικαιώματα και ελευθερίες

Εκφράζοντας την ανησυχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την τροπή που έχουν λάβει τα γεγονότα στην Τουρκία, οι Φεντερίκα Μογκερίνι και Γιοχάνες Χαν καλούν την Τουρκία να σεβαστεί το κράτος δικαίου, τα δικαιώματα και τις ελευθερίες μετά την επιβολή κατάστασης εκτάκτου ανάγκης.

Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι και ο Επίτροπος για την Πολιτική Γειτονίας και Διεύρυνσης Γιοχάνες Χαν τονίζουν πως η ΕΕ είναι «ανήσυχη» για τις εξελίξεις έπειτα από την επιβολή της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης που ενέκρινε και τυπικά την Πέμπτη με ψήφισμά της η τουρκική Εθνοσυνέλευση.

Σε κοινή τους ανακοίνωση οι Μογκερίνι και Χαν χαρακτηρίζουν «απαράδεκτα» τα μέτρα που έχουν ληφθεί ως τώρα από την κυβέρνηση της Τουρκίας στους τομείς της εκπαίδευσης, της δικαιοσύνης και των μέσων ενημέρωσης.

Παράλληλα επισημαίνουν, χωρίς να επεκταθούν, πως η οποιαδήποτε προσωρινή άρση της ισχύος της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πρέπει να ακολουθεί τους κανονισμούς περί παρεκκλίσεων.

Την ίδια στιγμή, η κοινή γνώμη στη Γερμανία «ζητά» διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Λανθασμένη θεωρεί την αντίδραση Ερντογάν στην απόπειρα πραξικοπήματος η συντριπτική πλειονότητα των Γερμανών, ενώ ξεκάθαρη είναι και η αντίθεση στην απελευθέρωση της βίζας για τους Τούρκους, αλλά και στην πρόσβαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Αρνητικά τοποθετούνται οι περισσότεροι Γερμανοί και σε ό,τι αφορά τη συνέχιση της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση η οποία διενεργήθηκε από την εταιρεία Emnid για λογαριασμό του ιδιωτικού τηλεοπτικού δικτύου N24, το 81% των Γερμανών δεν δείχνει καμία κατανόηση για την αντίδραση του Τούρκου προέδρου μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος, ενώ το 64% θεωρεί ότι, ως συνέπεια, θα πρέπει να διατηρηθεί το υπάρχον καθεστώς βίζας.

Περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες θα εμπόδιζαν μάλιστα την πρόσβαση του Ερντογάν στους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το ένα τρίτο δηλώνει ότι -παρά τις απρόβλεπτες συνέπειες- η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για τους πρόσφυγες θα πρέπει να καταγγελθεί.

Το 25% των ερωτηθέντων πάντως εκτιμά ότι η γερμανική κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχίσει όπως πριν τη συνεργασία με την τουρκική κυβέρνηση.