Ο,τι και αν βγάλει η κάλπη στις σημερινές εκλογές στην Ισπανία, το μέλλον διαγράφεται δύσκολο για τη χώρα και τα κόμματα. Αν προκύψει μια δεξιά κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος (ΡΡ) του Μαριάνο Ραχόι, θα συνεχίσει τις πολιτικές λιτότητας που οδηγούν πολλούς Ισπανούς στο περιθώριο. Πρόκειται για αυτούς που θα πάνε με άδειο πορτοφόλι να ψηφίσουν στις σημερινές εκλογές, καθώς τα εισοδήματά τους, αν έχουν ακόμη δουλειά, δεν φθάνουν για να ζήσουν πέρα από τις 20 κάθε μήνα και περνούν το τελευταίο δεκαήμερο με δανεικά ή στερήσεις. Αν από τις κάλπες προκύψει μια αριστερή κυβέρνηση με επικεφαλής τον συνασπισμό Unidos Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας, πολλοί αναμένουν κυβιστήσεις τύπου ΣΥΡΙΖΑ.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, πρώτο κόμμα θα αναδειχθεί το ΡΡ αλλά χωρίς να πετύχει πλειοψηφία στη Βουλή, όπως ακριβώς στις προηγούμενες εκλογές του Δεκεμβρίου από τις οποίες δεν προέκυψε καμία κυβέρνηση και οι Ισπανοί ξαναπηγαίνουν στις κάλπες σήμερα.
Το διαφορετικό που μπορεί να προκύψει από τις σημερινές εκλογές σε σχέση με τον Δεκέμβριο είναι ότι το Podemos, ύστερα από τη συνεργασία του με την Izquierda Unida με την οποία κατεβαίνει στις εκλογές ως Unidos Podemos (Μαζί Μπορούμε), μπορεί να έρθει δεύτερο κόμμα. Ο Ιγκλέσιας έχει δηλώσει ότι σε αυτή την περίπτωση θα επιχειρήσει να σχηματίσει κυβέρνηση με τους Σοσιαλιστές (PSOE) του Πέδρο Σάντσεθ που αναμένεται να έρθουν τρίτοι. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, Podemos και PSOE θα κερδίσουν αρκετές έδρες ώστε να μπορούν να σχηματίσουν κυβέρνηση μαζί.
Ολοι αποκλείουν τρίτες εκλογές, αλλά…


Ολα τα κόμματα έχουν δηλώσει ότι αποκλείεται τρίτη συνεχόμενη προσφυγή στις κάλπες και ότι θα κάνουν το παν για να αποκτήσει κυβέρνηση η Ισπανία. Τα πράγματα όμως δεν θα είναι εύκολα για κανένα. Το PSOE μπορεί να αρνηθεί να σχηματίσει κυβέρνηση με επικεφαλής το Podemos, επειδή με αυτόν τον τρόπο θα το βοηθήσει να αντικαταστήσει τους Σοσιαλιστές ως την κύρια αριστερή παράταξη στη χώρα. Αντί λοιπόν να συνασπιστεί με το Podemos υπογράφοντας την ίδια του τη θανατική καταδίκη, το PSOE μπορεί να ζητήσει από τους βουλευτές του να απέχουν από την ψηφοφορία στη Βουλή, επιτρέποντας στο ΡΡ να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας. Αλλά για να συμβεί αυτό μάλλον θα πρέπει να παραιτηθεί ο Ραχόι, καθώς ο Σάντσεθ τον αποκαλεί «ανέντιμο», «στυφό», «διεφθαρμένο» και «αντικοινωνικό δεξιό».
Δεν αποκλείεται όμως το PSOE να κάνει την έκπληξη και να έρθει δεύτερο, όπως τον Δεκέμβριο. Σε αυτή την περίπτωση θα επιδιώξει, από θέση ισχύος, να σχηματίσει κυβέρνηση με το Podemos με επικεφαλής τον Σάντσεθ, υπό τον όρο ότι το Unidos Podemos θα εγκαταλείψει τα σχέδιά του για δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Καταλωνίας. Πολλοί πιστεύουν ότι σε αυτή την περίπτωση ο Ιγκλέσιας θα αρνηθεί να σχηματίσει κυβέρνηση με το PSOE, όχι γιατί το δημοψήφισμα αποτελεί κόκκινη γραμμή γι’ αυτόν, αλλά γιατί με αυτόν τον τρόπο θα ενισχύσει τους Σοσιαλιστές προκειμένου να παραμείνουν η κύρια αριστερή δύναμη στην Ισπανία.
Οι νεοφιλελεύθεροι Ciudadanos (Πολίτες) του Αλμπερτ Ριβέρα, που έρχονται τέταρτοι στις δημοσκοπήσεις, θα μπορούσαν να υποστηρίξουν μια κυβέρνηση του ΡΡ αλλά είναι αμφίβολο αν μαζί μπορούν να συγκεντρώσουν τις απαιτούμενες για την κοινοβουλευτική πλειοψηφία 176 έδρες.

«Αν και οι τελευταίοι έξι μήνες έδειξαν πόσο δύσκολο είναι να συνεννοηθούν μεταξύ τους τα κόμματα και να σχηματίσουν κυβέρνηση, μόνο το 3% των Ισπανών αναφέρει ως υπ’ αριθμόν 1 ζήτημα που τους απασχολεί τον σχηματισμό κυβέρνησης στη χώρα» λέει στο «Βήμα» ο δημοσιογράφος Οσκαρ Γκαρθία. «Τα ζητήματα που απασχολούν περισσότερο τους Ισπανούς είναι η ανεργία, η οποία φθάνει το 21% και παραμένει η δεύτερη υψηλότερη στην Ευρώπη μετά την Ελλάδα, και η οικονομία».
Τα εποχικά «σκουπιδοσυμβόλαια»


Υστερα από επτά χρόνια οικονομικής κρίσης η Ισπανία επέστρεψε στην ανάπτυξη το 2014 και μείωσε την ανεργία στο 20%-21% από το 26,9% που ήταν στις αρχές του 2013 (αλλά στους νέους φθάνει το 45%). Ο Ραχόι επαίρεται ότι η κυβέρνησή του δημιούργησε 500.000 νέες θέσεις εργασίας, όμως οι αντίπαλοί του τονίζουν ότι πρόκειται για εποχικά «σκουπιδοσυμβόλαια» με μικρή διάρκεια που εντείνουν την εργασιακή ανασφάλεια.
Ο κ. Γκαρθία γνωρίζει πολλούς «φτωχούς εργαζομένους» με τέτοια συμβόλαια. Στην εφημερίδα όπου εργάζεται απολύθηκε σχεδόν το 50% του προσωπικού. Πολλοί από τους απολυμένους δεν έχουν κατορθώσει να βρουν τίποτε καλύτερο από προσωρινά συμβόλαια.

«Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, το 90% των συμβολαίων που υπογράφηκαν από την αρχή του 2016 είναι προσωρινής διάρκειας» συνεχίζει ο κ. Γκαρθία. «Την τελευταία δεκαετία υπογράφηκαν 161 εκατ. συμβόλαια εργασίας στην Ισπανία, ενώ ολόκληρο το εργατικό δυναμικό είναι 14,5 εκατομμύρια. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι αλλάζουν συνεχώς δουλειές, εργοδότη, ακόμη και τομέα, χωρίς να μπορούν να βρουν εργασιακή ασφάλεια».
Προσθέτει ότι η αποχή αναμένεται ιστορικά υψηλή στις σημερινές εκλογές, γιατί «πολλοί νέοι που ψήφισαν τον Δεκέμβριο με την ελπίδα να έρθει μια αλλαγή στην ισπανική πολιτική απογοητεύθηκαν από το αδιέξοδο που ακολούθησε και σήμερα μπορεί να μην πάνε να ψηφίσουν». Τέλος ο κ. Γκαρθία εκφράζει την ανησυχία ότι «το πολιτικό αδιέξοδο σε συνδυασμό με τις οικονομικές ανισότητες μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ακροδεξιού κόμματος στην Ισπανία» –η οποία ως σήμερα ανήκει στις μόνες τρεις χώρες της ΕΕ (μαζί με την Πορτογαλία και την Ιρλανδία) που δεν έχουν ένα φασιστικο-ρατσιστικο-ξενοφοβικό κόμμα στην κεντρική τους πολιτική σκηνή.

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΤΖΕΝΤΑΣ
Ανεργία και «αυστριακό μαξιλάρι»

Το ζήτημα της ανεργίας, που φθάνει το 21%, είναι αυτό που απασχολεί περισσότερο τους Ισπανούς. Το ΡΡ και οι Ciudadanos δηλώνουν ικανοποιημένοι με την εργασιακή μεταρρύθμιση που εφάρμοσε η κυβέρνηση Ραχόι, ενώ το PSOE και το Unidos Podemos δηλώνουν ότι θα την καταργήσουν.
Για τις απολύσεις PSOE και Unidos Podemos υπόσχονται ότι θα αλλάξουν τη νομοθεσία, ενώ PP και Ciudadanos ότι θα εισαγάγουν το λεγόμενο «αυστριακό μαξιλάρι»: στην Αυστρία η απόλυση δεν κοστίζει τίποτα στον εργοδότη και, αντί αποζημίωσης, ο εργαζόμενος κάνει χρήση του κεφαλαίου που έχει μαζευτεί από εργοδοτικές εισφορές (1,53% του μηνιαίου μεικτού μισθού) οι οποίες τον «ακολουθούν» σε κάθε εργοδότη. Το 2003 που ψηφίστηκε η μεταρρύθμιση σε μια μεγάλη συμφωνία κομμάτων η Αυστρία είχε ανεργία 4,8%. Για τον κατώτατο μισθό, που είναι 764 ευρώ τον μήνα, το PSOE υπόσχεται ότι σε οκτώ χρόνια θα τον ανεβάσει στο 60% του μέσου μισθού. Το Unidos Podemos υπόσχεται 14 κατώτατους μισθούς 950 ευρώ στο τέλος της τετραετίας.
Οι Ciudadanos προτείνουν «μισθολογικό συμπλήρωμα». Το 23,1% των εργαζόμενων Ισπανών έχει προσωρινά συμβόλαια, είναι δηλαδή έκτακτοι και εποχικοί. Η εργασιακή ανασφάλεια αποτελεί μεγάλο πρόβλημα. PSOE και Unidos Podemos υπόσχονται συμβόλαια αορίστου χρόνου (από τον πρώτο χρόνο εργασίας οι Podemos, από τον δεύτερο οι Σοσιαλιστές), ενώ ΡΡ και Ciudadanos είναι ασαφή. To Podemos είναι το μοναδικό κόμμα που προτείνει μείωση των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας στις 35.
Οικονομία και φορολογικοί παράδεισοι

Η οικονομία είναι το δεύτερο ζήτημα που απασχολεί τους Ισπανούς. Το Podemos εγγυάται ελάχιστο εισόδημα 600 ευρώ τον μήνα για όσους δεν έχουν πόρους. Το PSOE εγγυάται ελάχιστο εισόδημα στα άπορα νοικοκυριά χωρίς να προσδιορίζει το ποσό. Το Podemos υπόσχεται μείωση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 65 χρόνια ενώ τα υπόλοιπα κόμματα μιλούν για εναρμόνιση με την ΕΕ. PSOE, Podemos και Ciudadanos δηλώνουν ότι θα αυξήσουν τις συντάξεις, ενώ το ΡΡ αποφεύγει τις αναφορές στο συνταξιοδοτικό. Ο αγώνας κατά των φορολογικών παραδείσων απασχόλησε έντονα την προεκλογική εκστρατεία λόγω της δημοσιοποίησης των Panama Papers. Το ΡΡ κάνει την πάπια, το PSOE προτείνει ενίσχυση των ελέγχων, το Podemos μέτρα για διαφάνεια και για να γίνουν γνωστοί ποιοι κάνουν χρήση των φορολογικών παραδείσων, οι Ciudadanos να αναθεωρηθεί η λίστα των φορολογικών παραδείσων (π.χ., για την Ισπανία ο Παναμάς δεν θεωρείται φορολογικός παράδεισος) και να υποχρεωθούν οι επιχειρήσεις να λάβουν μέτρα για διαφάνεια.
Πρόσφυγες: από την αποδοχή ως τη σιωπή

Μόνο το Podemos αναφέρεται στη φιλοξενία των προσφύγων. Το PSOE και οι Cuadadanos αναφέρονται στην «ανάγκη για μια δίκαιη πολιτική ελέγχου των συνόρων». Το Podemos ζητεί επίσης την υιοθέτηση ενός πραγματικού συστήματος ασύλου, τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διάσωσης και προγράμματα για την ένταξη των προσφύγων. Το ΡΡ δεν αναφέρεται στους πρόσφυγες.
Ευθανασία, κάνναβη, αμβλώσεις, σχολικά βιβλία
Το Podemos είναι υπέρ της νομιμοποίησης της ευθανασίας και της κάνναβης. Το PSOE δηλώνει πρόθυμο να τα συζητήσει και τα δύο, ενώ οι Ciudadanos συζητούν μόνο το πρώτο. Podemos και PSOE ζητούν την επαναφορά του νόμου του 2010 για τις αμβλώσεις που επιτρέπει στις νέες άνω των 16 ετών να αποφασίζουν χωρίς την άδεια των γονιών τους.
Το PSOE δηλώνει ότι θα «προωθήσει» τα δωρεάν σχολικά βιβλία, ενώ οι Ciudadanos ότι θα δημιουργήσουν ένα δημόσιο σύστημα κοινόχρηστων βιβλίων. PSOE και Podemos υπόσχονται ότι θα καταργήσουν τον νόμο για την ασφάλεια των πολιτών που κατηγορείται ότι καταπατά τις ελευθερίες τους.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ