Δεν μπορεί να ικανοποίησε τον Μπαράκ Ομπάμα και τον κύκλο του Λευκού Οίκου το αποτέλεσμα της δημοσκόπησης που έκανε το αμερικανικό σύστημα Pew στην Ευρώπη τρεις ημέρες μετά την επιστροφή του προέδρου στην Ουάσιγκτον. Ο μέσος όρος της συμπάθειας των Ευρωπαίων στο πρόσωπό του μόλις πλησιάζει το 42%, με κορυφαίους τους Γερμανούς –σχεδόν 50% –και στον αντίποδα τους Ιταλούς και τους Ολλανδούς, με 34,6%. Ακόμη και στη Βρετανία όπου το ζεύγος Ομπάμα, όπως έγραψε η εφημερίδα «Daily Mail», για τη δική του δημοσιότητα «εκμεταλλεύθηκε την τηλεοπτική κάλυψη της πολύωρης συνάντησης» με τη βασίλισσα Ελισάβετ και τη βασιλική οικογένεια, η δημοφιλία του αμερικανού προέδρου δεν ξεπέρασε το 40%. Μάλιστα στο ειδικό ερώτημα για το Brexit και την υπό διαπραγμάτευση Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου – Επενδύσεων (ΤΤΙΡ) το ποσοστό έπεσε στο βάραθρο των 34,1% και 33% αντίστοιχα. Υπενθυμίζεται ότι ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους μόλις κατόρθωσε να φθάσει το 26% υποστήριξης από τους Ευρωπαίους το 2005.
Εντύπωση προξένησε στην Ουάσιγκτον το σχετικά χαμηλό ποσοστό υποστήριξης του Μπαράκ Ομπάμα στη Γερμανία. Δεν περίμενε βέβαια κανείς ότι θα συγκέντρωνε τη δημοφιλία που συγκέντρωσε ο πρόεδρος Τζον Κένεντι είτε ο πρόεδρος Ρόναλντ Ρίγκαν – είχαν και οι δύο, ο καθένας με τον τρόπο του, διακηρύξει από το Βερολίνο ότι «είναι Γερμανοί» αλλά «η πολιτική Μέρκελ πάντοτε έβρισκε ανταπόκριση» στον Λευκό Οίκο, σημειώνει στην ιστοσελίδα της η γερμανική εφημερίδα «Bild». Κατά τα φαινόμενα, οι αποκαλύψεις για την παρακολούθηση των τηλεφώνων της καγκελαρίου και υπουργών της από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, και μάλιστα εν γνώσει του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, επηρέασαν σοβαρά τις αντιδράσεις των Γερμανών. Εχουν πάντοτε στη μνήμη τους την περιβόητη υπηρεσία Stasi της Ανατολικής Γερμανίας.
Απόσταση από την Ευρώπη


Δεν ήταν όμως ποτέ η Ευρώπη προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής του Μπαράκ Ομπάμα. Το είχε κάνει σαφές ο ίδιος από το καλοκαίρι του 2012 όταν δήλωσε πως η Αμερική είναι ικανοποιημένη και μόνο από το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση και οι θεσμοί της «είναι ασφαλείς» και ότι η συμμετοχή των κρατών-μελών της στο ΝΑΤΟ αποτελεί «εγγύηση καλής συνεργασίας (…) και ασφάλειας» για την Αμερική.
Είχε χαρακτήρα αποχαιρετιστήριο στην Ευρώπη η τετραήμερη επίσκεψη του προεδρικού ζεύγους της Αμερικής στη Βρετανία και στη Γερμανία. Και, φυσικά, ο αμερικανός πρόεδρος έδωσε στους Ευρωπαίους κάποιες «πατρικές συμβουλές» και άφησε «παρακαταθήκες» με έντονο αμερικανικό άρωμα. Στο Ανόβερο, όπου κάλεσε και συγκεντρώθηκαν ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, οι πρωθυπουργοί Ιταλίας και Βρετανίας Ματέο Ρέντσι και Ντέιβιντ Κάμερον και η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ, ο αμερικανός πρόεδρος δύο ζητήματα τους άφησε ως υποθήκη. Και τα δύο πρωτίστως αμερικανικού ενδιαφέροντος –όχι βέβαια κατά σύμπτωση. Επισείοντας την απειλή από τους τζιχαντιστές –η οποία είναι μια πραγματικότητα –κάλεσε τους Ευρωπαίους να αυξήσουν τα στρατιωτικά κονδύλια και, δεύτερον, τους προέτρεψε «να ενεργοποιηθούν» για τη συμφωνία ΤΤΙΡ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα ήθελε να υπογραφεί εντός του έτους, δηλαδή προτού εγκαταλείψει τον Λευκό Οίκο.
Ενόχληση και αναμονή


Πώς απαντά η Ευρώπη στο «προσκλητήριο Ομπάμα»; Κατά τον (ανώνυμο) αρθρογράφο του γαλλικού δικτύου Atlantico, τόσο η Γαλλία όσο και η Γερμανία «δείχνουν να μη βιάζονται» καθώς ούτε αυτές ούτε η Βρετανία έχουν κάτι συγκεκριμένο υπόψη. Οσο για τη Βρετανία, «ο Ντέιβιντ Κάμερον εισέπραξε από τον υψηλό επισκέπτη του απουσία προσκλητηρίου στις ΗΠΑ ως το δημοψήφισμα» του Ιουνίου. Στο Βερολίνο και στο Παρίσι προτεραιότητα έχουν το Προσφυγικό και η συνεχιζόμενη πτώση της δημοτικότητας των κυβερνώντων. Είναι ενδεικτικό ότι καμία από τις τέσσερις «ηγετικές» χώρες της ΕΕ δεν όρισε τον εκπρόσωπό της στην ομάδα η οποία, όπως συμφωνήθηκε στο Ανόβερο, θα επεξεργαστεί σχέδια μεθόδευσης μιας ευρύτατης αμερικανοευρωπαϊκής αντιτρομοκρατικής στρατηγικής. Οι σύμβουλοι εθνικής ασφαλείας και εσωτερικής ασφαλείας της Αμερικής, Σούζαν Ράις και Λάιζα Μόνακο αντίστοιχα, δήλωσαν ότι η αμερικανική πλευρά είναι έτοιμη.
Το αμερικανικό δίκτυο Politico ανέβασε στην ιστοσελίδα του τουλάχιστον 20 επώνυμα άρθρα και ανώνυμα σχόλια τα οποία συγκλίνουν στο ότι δεν πρέπει να περιμένουμε τίποτε σημαντικό από την απάντηση των Ευρωπαίων όχι μόνο επειδή αυτοί είναι απασχολημένοι με τα δικά τους σοβαρά προβλήματα αλλά και επειδή δεν ξέρουν πώς θα σκέφτεται η επόμενη αμερικανική ηγεσία. Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου πάντως δεν έκρυψε την απογοήτευσή του επειδή, όπως είπε, στην Αμερική δόθηκε προσοχή μάλλον στο show παρά στην ουσία της επίσκεψης.
Στις Βρυξέλλες, όπου ο «κύκλος Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ» είναι ενοχλημένος επειδή ο πρόεδρος Ομπάμα «δεν έδειξε ενδιαφέρον» να ασχοληθεί σοβαρότερα με τα «προβλήματα της Ευρώπης από τη σκοπιά της Κομισιόν», ο «EuObserver» είναι σαφής και κατηγορηματικός. Οι ηγέτες της Ευρώπης, γράφει, «θα προτιμήσουν να περιμένουν τον/τη νέο/-α πρόεδρο που θα αναδείξουν οι εκλογές του Νοεμβρίου» επειδή δεν μπορούν να προδικάσουν ποιες θα είναι οι απόψεις και τα σχέδια του νέου Λευκού Οίκου. Αλλωστε, τονίζει, με τον νέο πρόεδρο «πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι η μορφή και οι διαστάσεις της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ (…) θα διαφέρουν από τη φιλοσοφία Ομπάμα για τη μορφή και την πορεία της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομίας».

ΧΑΜΗΛΗ ΠΤΗΣΗ
Σε δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε τρεις ημέρες μετά το ταξίδι του Ομπάμα στην Ευρώπη, ο μέσος όρος της συμπάθειας των Ευρωπαίων στο πρόσωπό του μόλις πλησιάζει το 42%. Ακόμη και στη Βρετανία η δημοφιλία του αμερικανού προέδρου δεν ξεπέρασε το 40%.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ