«Σοκ στο σύστημα», «Πολιτικός σεισμός στη Βιέννη», «Ολο και πιο ακροδεξιά η Αυστρία». Ετσι υποδέχθηκε ο Τύπος τη σαρωτική νίκη του Νόρμπερτ Χόφερ, του λαϊκίστικου, αντιευρωπαϊκού, αντιμεταναστευτικού Κόμματος Ελευθερίας (FPÖ) που έκανε σκόνη τους αντιπάλους του στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών. Ο 45χρονος υποψήφιος απειλεί ότι αν επικρατήσει στον δεύτερο γύρο, στις 22 Μαΐου, θα ασκήσει το συνταγματικό δικαίωμα του προέδρου να διαλύσει την «αποτυχημένη κυβέρνηση», προκαλώντας αμέσως πρόωρες εκλογές. Ακόμη χειρότερα για το «κατεστημένο»: οι υποψήφιοι των Σοσιαλδημοκρατών και του δεξιού Λαϊκού Κόμματος, που συγκυβερνούν σε «μεγάλο συνασπισμό», χάθηκαν από τα ραντάρ. Μετά βίας έφτασαν το 11% ο καθένας. Κάτι που σημαίνει ότι για πρώτη φορά από το 1945 η Αυστρία δεν θα έχει πρόεδρο υποστηριζόμενο από τα δύο κόμματα εξουσίας.
Είναι φανερό ότι ο κόσμος θέλει να τιμωρήσει το πολιτικό κατεστημένο. Η Ακροδεξιά εστιάζει στο Προσφυγικό, με εθνικιστική ρητορική κατά της ΕΕ και σχεδόν «αριστερές» ιδέες για την οικονομία –υπέρ της αύξησης του κατώτατου μισθού και της προστασίας του κράτους πρόνοιας. Και έχει βρει στον Χόφερ τον ιδανικό υποψήφιο.
Θεωρείται εδώ και χρόνια «το φιλικό πρόσωπο του FPÖ», ιδίως αφότου υπέστη σοβαρό ατύχημα από πτώση με αλεξίπτωτο πλαγιάς, που του προκάλεσε μερική παράλυση. Ετσι κάνει πάντα καμπάνια υπέρ των ατόμων με ειδικές ανάγκες, ενώ οπλοφορεί, λέγοντας ότι με το Γκλοκ του νιώθει μεγαλύτερη ασφάλεια σε αυτούς τους «αβέβαιους καιρούς» με τόσους ξένους στη χώρα.
Αν και πιο εύπεπτο μαζί του –ως προς τη διατύπωση -, το πρόγραμμα του (FPÖ) παραμένει βαθιά ρατσιστικό, εστιασμένο στην καταγγελία του συστήματος και στον κίνδυνο από τους μετανάστες. Να γιατί η νίκη του έχει ενθουσιάσει ακροδεξιούς ομοϊδεάτες στην Ευρώπη, από τον Βίλντερς στην Ολλανδία ως τη Λεπέν στη Γαλλία, που πανηγύρισαν για την «αρχή μιας νέας εποχής».
Ο Χόφερ κατάφερε να κερδίσει με προεκλογικά συνθήματα κατά των προσφύγων («Πρώτα οι Αυστριακοί» κ.λπ.), και κυρίως επειδή συσπείρωσε τους δυσαρεστημένους. Που είναι πολλοί. Σε ποσοστό άνω του 75% οι Αυστριακοί δηλώνουν απογοητευμένοι με την πολιτική ηγεσία, ενώ οι δύο μεγάλες παρατάξεις αντιμετωπίζουν ανεπαρκώς το πρόβλημα της συνεχώς ανερχόμενης Ακροδεξιάς. Στην ουσία αυτές οι δύο παρατάξεις επέτρεψαν στο Κόμμα Ελευθερίας να τις μετακινήσει προς τα δεξιά, βρίσκονται μονίμως σε θέση άμυνας, δεν έχουν ιδέες, δεν έχουν ηγετική πυγμή.
Η αυστριακή κυβέρνηση έχασε ό,τι είχε απομείνει από την αξιοπιστία της με την προσφυγική κρίση. Στην αρχή, τον Οκτώβριο, υποστήριξε τη στάση των «ανοιχτών συνόρων» α λα Μέρκελ. Αλλά μπροστά στις αντιδράσεις του κόσμου από το κύμα των μεταναστών έκανε στροφή 180 μοιρών και έγινε η βασική κινητήρια δύναμη πίσω από το κλείσιμο της «βαλκανικής οδού».
«Υπάρχει κόπωση και θυμός για την τρομερή έλλειψη μεταρρυθμίσεων στη χώρα» λέει στο «Βήμα» ο δρ Γιοχάνες Πόλακ, από το Ινστιτούτο Μελετών του Πανεπιστημίου Webster στη Βιέννη. «Ολα έχουν τελματώσει –από το Συνταξιοδοτικό και το σύστημα Υγείας, ως την αυταρχική γραφειοκρατία, και φυσικά ο κόσμος ανησυχεί για την άνοδο της ανεργίας. Σε αυτό το κλίμα, το Μεταναστευτικό βοήθησε σίγουρα τον Χόφερ, ο οποίος είναι ένθερμος οπαδός του νόμου και της τάξης. Φοβάμαι ότι τα κυβερνητικά κόμματα δεν έχουν κατανοήσει, ακόμη, την επείγουσα ανάγκη για επανεκκίνηση. Ακούγοντάς τους αισθάνεσαι, δυστυχώς, σαν να ζεις τη μέρα της μαρμότας» τονίζει ο Πόλακ.
Θα εκλεγεί πρόεδρος ο Χόφερ; Θα εξαρτηθεί από το αν οι οπαδοί των άλλων κομμάτων θα συσπειρωθούν γύρω από τον 72χρονο Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν, τον βετεράνο υποψήφιο των Πρασίνων, που τερμάτισε απροσδόκητα δεύτερος, σχηματίζοντας ένα «δημοκρατικό μέτωπο» με στόχο τη συντριβή του ακροδεξιού.
Ράινχαρντ Χάινες
«Σχεδόν το 70% του κόσμου πιστεύει ότι η Αυστρία είναι εκτός τροχιάς»
«Απόρριψη του κατεστημένου και φόβος για την οικονομία, την ανεργία και τους μετανάστες είναι οι λόγοι πίσω από τον εκλογικό θρίαμβο της Ακροδεξιάς» λέει στο «Βήμα» ο Ράινχαρντ Χάινες, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Σάλτσμπουργκ.
«Η γενικά κακή διάθεση στη χώρα έχει γίνει κρίση νομιμότητας για το «σύστημα» και την κυβέρνηση. Σχεδόν το 70% του κόσμου πιστεύει ότι η Αυστρία είναι εκτός τροχιάς: αυτό οφείλεται στο ασυνήθιστα υψηλό ποσοστό ανεργίας (άνω του 6%, που είναι ρεκόρ εδώ), στην κρίση των προσφύγων (90.000 αιτούντες άσυλο, περισσότεροι σε σχέση με τη Γερμανία σε αναλογία με τον πληθυσμό), στην απογοήτευση για την πολιτική παράλυση (μεταρρυθμίσεις που δεν έγιναν ή που καθυστερούν) και στη συνεχή διαμάχη μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων, τα οποία έχουν σχηματίσει μια ατέρμονη σειρά από φαινομενικά αναποτελεσματικές κυβερνήσεις συνασπισμού» λέει ο Χάινες.
«Οι άνθρωποι έχουν επίσης (κάπως παράλογα) ανησυχίες για την απώλεια της ταυτότητάς τους, την οικονομική ευημερία και την ασφάλεια. Στην προσφυγική κρίση, η κυβέρνηση ακολούθησε μιαν αντιφατική πορεία. Πρώτα έκανε αριστερά, και τώρα δεξιά, κλείνοντας τα σύνορα. Οι άνθρωποι αισθάνονται ότι η κυβέρνηση απλώς αντιδρά σε πολιτικές που αποφασίζονται αλλού, και αμφισβητούν την ικανότητά της να χειρίζεται εσωτερικές και εξωτερικές απειλές για την ασφάλεια. Το ακροδεξιό λαϊκίστικο Κόμμα της Ελευθερίας έκανε μια έξυπνη καμπάνια, με τον φαινομενικά συμπαθή και ήπιο Χόφερ να καμουφλάρει την αμφιλεγόμενη ρητορική του σε προσεκτικά επιλεγμένες λέξεις και φράσεις, που μπορεί να γίνουν κατανοητές σε διαφορετικά επίπεδα» τονίζει ο συνομιλητής μας.
Ράινχαρντ Χάινες
«Σχεδόν το 70% του κόσμου πιστεύει ότι η Αυστρία είναι εκτός τροχιάς»
«Απόρριψη του κατεστημένου και φόβος για την οικονομία, την ανεργία και τους μετανάστες είναι οι λόγοι πίσω από τον εκλογικό θρίαμβο της Ακροδεξιάς» λέει στο «Βήμα» ο Ράινχαρντ Χάινες, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Σάλτσμπουργκ.
«Η γενικά κακή διάθεση στη χώρα έχει γίνει κρίση νομιμότητας για το «σύστημα» και την κυβέρνηση. Σχεδόν το 70% του κόσμου πιστεύει ότι η Αυστρία είναι εκτός τροχιάς: αυτό οφείλεται στο ασυνήθιστα υψηλό ποσοστό ανεργίας (άνω του 6%, που είναι ρεκόρ εδώ), στην κρίση των προσφύγων (90.000 αιτούντες άσυλο, περισσότεροι σε σχέση με τη Γερμανία σε αναλογία με τον πληθυσμό), στην απογοήτευση για την πολιτική παράλυση (μεταρρυθμίσεις που δεν έγιναν ή που καθυστερούν) και στη συνεχή διαμάχη μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων, τα οποία έχουν σχηματίσει μια ατέρμονη σειρά από φαινομενικά αναποτελεσματικές κυβερνήσεις συνασπισμού» λέει ο Χάινες.
«Οι άνθρωποι έχουν επίσης (κάπως παράλογα) ανησυχίες για την απώλεια της ταυτότητάς τους, την οικονομική ευημερία και την ασφάλεια. Στην προσφυγική κρίση, η κυβέρνηση ακολούθησε μιαν αντιφατική πορεία. Πρώτα έκανε αριστερά, και τώρα δεξιά, κλείνοντας τα σύνορα. Οι άνθρωποι αισθάνονται ότι η κυβέρνηση απλώς αντιδρά σε πολιτικές που αποφασίζονται αλλού, και αμφισβητούν την ικανότητά της να χειρίζεται εσωτερικές και εξωτερικές απειλές για την ασφάλεια. Το ακροδεξιό λαϊκίστικο Κόμμα της Ελευθερίας έκανε μια έξυπνη καμπάνια, με τον φαινομενικά συμπαθή και ήπιο Χόφερ να καμουφλάρει την αμφιλεγόμενη ρητορική του σε προσεκτικά επιλεγμένες λέξεις και φράσεις, που μπορεί να γίνουν κατανοητές σε διαφορετικά επίπεδα» τονίζει ο συνομιλητής μας.
Και καταλήγει: «Ο Χόφερ πρέπει να θεωρείται το φαβορί για τον δεύτερο γύρο στις 22 Μαΐου, αν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις. Το Κόμμα της Ελευθερίας έχει τεράστια υποστήριξη στους εργάτες (70%), ιδιαίτερα στους (νέους) άνδρες, καθώς και στους ψηφοφόρους με μέση και χαμηλότερη μόρφωση. Η κυβέρνηση έχει δύο χρόνια εξουσίας μπροστά της, αλλά δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών».
Συρματοπλέγματα
Προτείνουν υποχρεωτικό Grexit
Πρόωρες εκλογές λόγω αποτυχίας της κυβέρνησης να χειριστεί το Προσφυγικό ζητεί σταθερά η αυστριακή Ακροδεξιά. Ο αρχηγός του εθνικιστικού Κόμματος Ελευθερίας (FPO) Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε κατήγγειλε ως «ανεπαρκή» τα συρματοπλέγματα στα σύνορα «επειδή είναι πολύ χαμηλά και δεν προστατεύουν την πατρίδα». Το FPO είναι πρώτο στην πρόθεση ψήφου με 30%-32%. Τον Ιούλιο είχε ζητήσει δημοψήφισμα υπέρ του να επιβληθεί στην Ελλάδα υποχρεωτικό Grexit.
Αγγίζοντας την εξουσία
Τρομοκρατημένο από την κατάρρευση των ποσοστών του, το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα μετακινείται όλο και πιο δεξιά, ειδικά στο Μεταναστευτικό. Αλλά τα γκάλοπ δείχνουν ότι το Κόμμα Ελευθερίας μπορεί να εισέλθει στην κυβέρνηση αν γίνονταν σήμερα εκλογές – οι οποίες είναι προγραμματισμένες για τον Σεπτέμβριο του 2018. Την τελευταία φορά που συνέβη αυτό, το 2000-2006, επί Γεργκ Χάιντερ, η υπόλοιπη ΕΕ εξοστράκισε την Αυστρία, εξοργίζοντας και άλλο τους συντηρητικούς αυστριακούς ψηφοφόρους.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
