Ο Νταβούτογλου αναζητεί το κρανίο του αρχιτέκτονα των Σουλτάνων

Κατά τη διάρκεια της πολυετούς και λαμπρής καριέρας του σχεδίασε και κατασκεύασε εκατοντάδες κτίσματα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται 94 μεγάλα τεμένη και 52 μικρά τζαμιά, 35 παλάτια, 48 λουτρώνες, 22 μαυσωλεία, 20 χάνια, 17 δημόσια μαγειρεία και εστιατόρια, 6 υδραγωγεία και 3 νοσοκομεία. Το πιο διάσημο έργο του θεωρείται το Τέμενος του Σουλεϊμάν (Σουλεϊμανιγέ Τζαμί) στην Κωνσταντινούπολη.

Για τον Μιμάρ Σινάν (1489/1490 –1588) ο λόγος, τον κορυφαίο οθωμανό ελληνικής ή αρμενικής – σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή – καταγωγής αρχιτέκτονα, ο οποίος διακρίθηκε για τις καινοτομίες που επέφερε στην κοσμική και θρησκευτική αρχιτεκτονική της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του ευρύτερου μουσουλμανικού κόσμου.

Χάρη στη μακροβιότητα και το εξαιρετικό του ταλέντο, ο Σινάν υπήρξε επικεφαλής αρχιτέκτονας τριών σουλτάνων, του Σουλεϊμάν Α’ του Μεγαλοπρεπούς, του Σελίμ Β’ και του Μουράτ Γ’, ενώ κατέχει ξεχωριστή θέση και στην ιστορία της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής. Ενδεικτικό της απεριόριστης εκτίμησης που έχαιρε κατά τη διάρκεια της ζωής του είναι το γεγονός ότι μετά τον θάνατό του, το 1588, ενταφιάστηκε δίπλα στον τάφο του μεγάλου ευεργέτη του, Σουλεϊμάν Α’ του Μεγαλοπρεπούς.

Σήμερα, ωστόσο, ο Μιράρ Σινάν αναδύεται από την αχλή των αιώνων χάρη στον τούρκο πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος έδωσε εντολή για τη διεξαγωγή έρευνας με στόχο τον εντοπισμό του κρανίου του ιδιοφυούς οθωμανού αρχιτέκτονα, η τύχη του οποίου αγνοείται από το 1935, έπειτα από την εκταφή των λειψάνων του από μια ομάδα τούρκων ερευνητών.

«Θα αξιοποιήσουμε όλα τα διαθέσιμα μέσα, συμπεριλαμβανομένης και της ανάλυσης DNA, για να εντοπίσουμε το κρανίο και να βάλουμε ένα τέλος σ’ αυτή την προσβολή της μνήμης του» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Νταβούτογλου κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Τέμενος του Σουλεϊμάν, κάνοντας μάλιστα λόγο για ένα «επαίσχυντο επεισόδιο» στην ιστορία της Τουρκίας. «Ο Σινάν συνέθεσε έναν ολόκληρο πολιτισμό και τον κληροδότησε σε εμάς και εμείς δεν μπορέσαμε ούτε καν να προστατέψουμε το σώμα του» πρόσθεσε ο τούρκος πρωθυπουργός.

Η εκταφή των λειψάνων του Μιμάρ Σινάν πραγματοποιήθηκε σε μια περίοδο κατά την οποία στην Τουρκία ήταν σε άνοδο τόσο ο εθνικισμός όσο και ο ρατσισμός, και σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή οι ερευνητές ήθελαν να εξετάσουν και να μετρήσουν τις διαστάσεις του κρανίου του λαμπρότερου εκπροσώπου της οθωμανικής αρχιτεκτονικής με απώτερο σκοπό να αποδείξουν ότι στην πραγματικότητα ο Σινάν δεν ήταν ούτε ελληνικής ούτε αρμενικής αλλά τουρκικής καταγωγής.

Για τον Αχμέτ Νταβούτογλου η απώλεια του κρανίου του Μιράρ Σινάν θα μπορούσε να συγκριθεί με λανθασμένες αποφάσεις όσον αφορά την ανέγερση «τερατωδών» σύγχρονων κτιρίων που «προδίδουν» την ιστορία και την ταυτότητα της Κωνσταντινούπολης. «Εάν είχαμε μάθει όλα όσα μας δίδαξε ο Σινάν, δεν θα είχαμε ανεγείρει πότε αυτά τα κτίρια», τόνισε ο τούρκος πρωθυπουργός.

Αποτελεί, ωστόσο, γεγονός πως οι γνώμες των ειδικών όσον αφορά την καταγωγή –ελληνική, αρμενική, τουρκική ή αλβανική –του Μιμάρ Σινάν εξακολουθούν να διίστανται. Αρκετοί πάντως υποστηρίζουν πως γεννήθηκε στους Αγίους Αναργύρους της Καππαδοκίας το 1489 από ελληνορθόδοξους γονείς και το όνομά του ήταν Ιωσήφ Δογάνογλου.

Σε νεαρή ηλικία ο Σινάν εντάχθηκε στο σώμα των Γενιτσάρων και υπηρέτησε στο ανάκτορο του Σουλεϊμάν Α’ ως μαθητευόμενος οικοδόμος καταφέρνοντας, έπειτα από μια περίοδο αυστηρής εκπαίδευσης, να γίνει αξιωματικός του Μηχανικού. Ακολουθώντας τον οθωμανικό στρατό σε πολλές από τις εκστρατείες του, διακρίθηκε στην κατασκευή γεφυρών και οχυρωματικών έργων.

Το πρώτο σημαντικό κτίριο του Σινάν υπήρξε το Τέμενος Σεχζαντέ στην Κωνσταντινούπολη, το οποίο ολοκληρώθηκε το 1548. Επόμενο μεγάλο έργο του ήταν το Τέμενος του Σουλεϊμάν, επίσης στην Κωνσταντινούπολη, που άρχισε να κατασκευάζεται το 1550 με βάση το σχέδιο της Αγίας Σοφίας και ολοκληρώθηκε το 1557. Αλλά το αριστούργημά του, σύμφωνα μάλιστα με τον ίδιο τον Σινάν, είναι το Τέμενος Σελίμ στην Αδριανούπολη, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της ισλαμικής αρχιτεκτονικής στον κόσμο. Το μοναδικό σωζόμενο έργο του Σινάν στην Ελλάδα είναι το Κουρσούμ Τζαμί ή Τζαμί του Οσμάν Σαχ στα Τρίκαλα.