Για πρώτη φορά από το 2009 κινέζος πρόεδρος επισκέφθηκε την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και το Ιράν, στα μέσα Ιανουαρίου, προκαλώντας δυσάρεστη έκπληξη στην Ουάσιγκτον, ερωτήματα στη Βρετανία, στη Γαλλία και σε άλλες χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ με το οποίο η Κίνα διατηρεί στενές επιστημονικές και οικονομικές σχέσεις από τη δεκαετία του ’70. Το Πεκίνο «ανακάλυψε» τη Μέση Ανατολή!
Είχαν προηγηθεί η έκδοση, στα μέσα Ιανουαρίου, του μνημονίου «Κίνα – η αραβική πολιτική» και η αποστολή του υφυπουργού Εξωτερικών Τσανγκ Μινγκ στην Τεχεράνη και στη Ριάντ για να διαπιστώσει κατά πόσον η εκτέλεση του σαουδάραβα σιίτη Σέιχ Νιμρ αλ Νιμρ είχε δημιουργήσει «ανυπέρβλητα δογματικά προβλήματα» στον χώρο της Μέσης Ανατολής. Οταν η απάντηση ήταν καθησυχαστική, το Πεκίνο προχώρησε –έκλεισε συμφωνίες αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων και «ανακάλυψε» και τη Συρία, ένα πρόβλημα για το οποίο ως πολύ πρόσφατα το κινεζικό ενδιαφέρον περιοριζόταν σε κάποιες ρητορικές εκκλήσεις για συνομιλίες μεταξύ των αντιμαχομένων και για την προστασία των αμάχων.
Την παραμονή των Χριστουγέννων έφθασε στο Πεκίνο ο υπουργός Εξωτερικών της Συρίας Βαλίντ αλ Μοάλεμ, τον οποίο υποδέχθηκε στο αεροδρόμιο με όλες τις τιμές ο κινέζος ομόλογός του Γουάνγκ Γι. Μία εβδομάδα αργότερα στην κινεζική πρωτεύουσα έφθασε ο Χαλέντ Χογιά, πρόεδρος των συριακών Επαναστατικών Δυνάμεων, επικεφαλής ομάδας σύρων στρατιωτικών και πολιτικών προσώπων που διατηρούν στενή επαφή με την κυβέρνηση και τις ένοπλες δυνάμεις του σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ. Σχολιάζοντας τη συνάντηση στη Γενεύη σύρων αντιπροσώπων της κυβέρνησης, των λεγόμενων μετριοπαθών αντικυβερνητικών και των ΗΠΑ, Ρωσίας και ΟΗΕ, οι «Global Times» του Πεκίνου χαρακτήρισαν το γεγονός «ελπιδοφόρα εξέλιξη» και, εκφράζοντας προφανώς την επίσημη κινεζική άποψη, έγραψαν ότι το Πεκίνο «θα παρακολουθήσει στενά» τις εργασίες της διάσκεψης.
Γιατί αυτό το ξαφνικό ενδιαφέρον της Κίνας για τη Μέση Ανατολή, για τη Συρία ειδικότερα;
Στο Λονδίνο το Φόρεϊν Οφις «χαιρέτισε» (με μισή καρδιά…) το όψιμο ενδιαφέρον της Κίνας για τη Συρία, στο Παρίσι ο εκπρόσωπος του υπουργού Εξωτερικών Λοράν Φαμπιούς υποστήριξε ότι ήταν η Γαλλία που παρακίνησε την κινεζική ηγεσία να ασχοληθεί ενεργά με τα προβλήματα της αραβικής Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, αλλά στην Ουάσιγκτον αποφεύγουν να απαντήσουν. Λέγουν ότι είναι νωρίς ακόμη να βγάλουν συμπεράσματα, όμως σημειώνουν ότι «απορούν» που το Πεκίνο δεν έδωσε πληροφορίες για τις επισκέψεις του προέδρου Σι Τζινπίνγκ, πέρα από το ότι υπέγραψε συμφωνίες αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Κάιρο και στην Τεχεράνη. Πιο συγκεκριμένα, η γερμανική εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine» δημοσίευσε σχόλιο –εμπνευσμένο από «σχετικές δηλώσεις πηγών της Καγκελαρίας», όπως έγραψε –στο οποίο τονίζει ότι «η διεθνής κοινότητα» θα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες για να δημιουργηθούν οι κατάλληλες δίοδοι οι οποίες «θα επιτρέψουν στην Κίνα να λάβει μέρος στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας ανά τον κόσμο».
Είναι γεγονός ότι η Κίνα κρατήθηκε μακριά ως τώρα από τα προβλήματα που δημιούργησε η Αραβική Ανοιξη. Εφθασε όμως η στιγμή που αυτή η «αδιαφορία» έπρεπε να σταματήσει. Η Κίνα ενδιαφέρεται να πετύχει το πρόγραμμα του «Νέου Δρόμου του Μεταξιού» –επενδύσεις συνολικά 900 δισ. δολαρίων -, αλλά αυτό θα γίνει προβληματικό αν δεν εξομαλυνθεί η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, όπου και το (θεωρητικό) τέρμα του Δρόμου. Το Πεκίνο είναι υποχρεωμένο να βοηθήσει στην αποκατάσταση μιας κάποιας σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, κάτι που άλλωστε άφησε να φανεί ο πρόεδρος Σι στη συνάντησή του με τον ιρανό ομόλογό του Χασάν Ρουχανί.


ΣΟΥΝΙΤΙΚΗ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ
Φόβοι για τζιχάντ made in China

Υπάρχουν όμως και άλλοι λόγοι που «ξύπνησαν» το Πεκίνο. Μια πρόσφατη μελέτη του γερμανικού Ινστιτούτου Κινεζικών Μελετών Mercator, την οποία υπογράφει ο Ρούντολφ Μόριτς, εταίρος του Ινστιτούτου, αποδίδει το όψιμο ενδιαφέρον της Κίνας για όσα διαδραματίζονται στη Συρία – Ιράκ στις ανησυχίες του Πεκίνου μήπως μεταδοθεί ο ιός του τζιχαντισμού στην Κίνα, όπου διαβιούν πολλά εκατομμύρια μουσουλμάνων. Επανειλημμένα στο παρελθόν οι τζιχαντιστές επιχείρησαν να στρατολογήσουν Ουιγούρους, μια σουνιτική μουσουλμανική μειονότητα στη Δυτική Κίνα. Στις τάξεις των τζιχαντιστών στη Συρία είναι γνωστό ότι πολεμούν και Ουιγούροι. Την κινεζική ηγεσία ενόχλησε περισσότερο ότι στις αρχές Δεκεμβρίου οι τζιχαντιστές πρόβαλαν ένα βίντεο στη διάλεκτο των μανδαρίνων που καλούσε τους μουσουλμάνους της Κίνας να «ξυπνήσουν» και να καταταχθούν στους τζιχαντιστές.
Η μελέτη του γερμανικού Ινστιτούτου αποκαλύπτει ότι επίσημες κινεζικές πηγές παραδέχθηκαν ότι το 2014 και το 2015 έγιναν τρομοκρατικές επιθέσεις ισλαμιστών σε διάφορες περιοχές της Κίνας, γεγονός που ανάγκασε την κυβέρνηση να ετοιμάσει έναν «σκληρό νόμο» εναντίον της τρομοκρατίας ο οποίος, μεταξύ άλλων, θεσμοθετεί τη δυνατότητα «αντιτρομοκρατικής άμυνας» και εκτός Κίνας. Ο νόμος έχει τεθεί σε ισχύ από τον περασμένο Οκτώβριο και αμερικανικές πηγές λέγουν ότι έχουν συλληφθεί 160-170 άτομα, χωρίς συγκεκριμένη κατηγορία. Εφημερίδες στην Ταϊβάν είχαν γράψει τον περασμένο Νοέμβριο ότι οκτώ μουσουλμάνοι εθνικότητας Μαρόκου και Αλγερίας, οι οποίοι εισήλθαν στην Κίνα από το Χονγκ Κονγκ το καλοκαίρι, χαρακτηρίστηκαν συνεργάτες τζιχαντιστών, δικάστηκαν και οι πέντε εκτελέστηκαν. Τη σύλληψή τους, κατά τις εφημερίδες, επιβεβαίωσε η πρεσβεία του Μαρόκου στην Ταϊβάν.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ