Ονειρεύονται ανεξάρτητο Κουρδιστάν στο Ιράκ

Ο πρόεδρος του αυτόνομου (ιρακινού) Κουρδιστάν Μασούντ Μπαρζανί κάλεσε την περασμένη εβδομάδα τα 8 εκατομμύρια του λαού του σε «δημοψήφισμα για ανεξαρτησία», προκαλώντας «έκρηξη ανησυχίας» στην κυβέρνηση της Αγκυρας και καταρράκτη συγχαρητηρίων τηλεγραφημάτων από κοινότητες και οργανώσεις Κούρδων του εξωτερικού. «Το χάος το οποίο δημιούργησαν οι τζιχαντιστές με καταλήψεις σε περιοχές του Ιράκ και της Συρίας παρέχει στους Κούρδους την ευκαιρία να προωθήσουν το πανάρχαιο όνειρό τους για ανεξαρτησία, καθώς μάλιστα η περιοχή μας αγωνίζεται σήμερα να αποτρέψει την οικονομική κατάρρευσή της» αναφέρει το διάγγελμα του κούρδου προέδρου. Το δημοψήφισμα δεν θα αφορά την ανακήρυξη ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, αλλά θα πιστοποιήσει τη «θέληση, την απόφαση και τη γνώμη του κουρδικού λαού για ανεξαρτησία» διευκρινίζει η διακήρυξη. Δεν ανακοινώθηκε ημερομηνία για το δημοψήφισμα και κουρδικές πηγές πιστεύουν ότι δεν πρόκειται να γίνει σύντομα.

Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται λόγος για δημοψήφισμα ανεξαρτησίας στο αυτόνομο Κουρδιστάν, είναι όμως η πρώτη φορά που εξαγγέλλεται σε συνθήκες πολέμου στην περιοχή και πλήρους αδυναμίας της Βαγδάτης –στην οποία ο Μπαρζανί δίνει «όρκον πίστεως» –να αντιδράσει.

Προηγήθηκαν άλλες κινήσεις του κούρδου προέδρου. Μία εβδομάδα νωρίτερα είχε καλέσει στο Προεδρικό Μέγαρο τους διπλωματικούς εκπροσώπους των 36 κρατών τα οποία αναγνωρίζουν και έχουν σχέσεις με το κουρδικό «κρατίδιο» και τους ζήτησε «να συζητήσουν με πλήρη ελευθερία» το ενδεχόμενο διακοπής των (τυπικών) σχέσεων με τη Βαγδάτη και την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας «ενός εθνικού κουρδικού κράτους».

Δεν είναι γνωστά τα αποτελέσματα της συζήτησης, εκτός από το ότι ο Μπαρζανί και οι σύμβουλοί του έμειναν ικανοποιημένοι από την συζήτηση και ότι «αντιλαμβάνονται ότι ωριμάζει η ιδέα της ανεξαρτησίας» του Κουρδιστάν. Ο υπουργός Εξωτερικών Φαλάχ Μουσταφά Μπακίρ ενημέρωσε τους δημοσιογράφους ότι ο πρόεδρος Μπαρζανί τόνισε στους ξένους διπλωμάτες ότι «ο δρόμος προς την ανεξαρτησία (…) είναι μονόδρομος, προκαθορισμένος» αλλά έχει πολλά εμπόδια, στα οποία περιλαμβάνεται η τρομοκρατική δράση των τζιχαντιστών και η «απροθυμία» της Τουρκίας «να εξετάσουμε από κοινού» το ζήτημα.

Δύο ημέρες αργότερα ο πρωθυπουργός του (ιρακινού) Κουρδιστάν Νετσιρβάν Μπαρζανί, μιλώντας σε διάσκεψη οικονομικών στελεχών, διαβεβαίωσε το ακροατήριο ότι «πλησιάζει η ημέρα που θα έχουμε το δικό μας, ανεξάρτητο κουρδικό κράτος». «Ο γενναίος κουρδικός λαός», δήλωσε ο πρωθυπουργός, «κάνει υπομονή, η διαδικασία είναι σκληρή αλλά οπωσδήποτε θα φθάσουμε στον στόχο μας, στο ανεξάρτητο Κουρδιστάν». Ο πρωθυπουργός έκανε σαφή υπαινιγμό σχετικά με «δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία» το οποίο προετοιμάζεται, χωρίς να καθορίσει την ημερομηνία. Το θέμα του δημοψηφίσματος στο Κουρδιστάν απασχόλησε, εντελώς ανεξάρτητα, πριν από έναν μήνα και τον Ομιλο Κοινωνιολόγων του Πανεπιστημίου Σεχίρ της Κωνσταντινούπολης. Κατά τον διευθυντή του, καθηγητή Ντλαβάρ Αλά Αλντιν, η Τουρκία δεν θα είχε πολλές αντιρρήσεις για ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν, με την προϋπόθεση ότι θα είχε «επαρκή έλεγχο» στην πολιτική του.

Οπως ήταν επόμενο, αυτή η εξέλιξη ενόχλησε σοβαρά την Αγκυρα, καθώς η όψιμη δραστηριότητα των κούρδων πολιτικών συμπίπτει με τη δράση της «μονάδας κούρδων εθελοντών» που πολεμά στη Συρία – Ιράκ εναντίον των τζιχαντιστών και έχει την υλική υποστήριξη της Ρωσίας και την ηθική των ΗΠΑ. Πληροφορίες δυτικών υπηρεσιών στην Αγκυρα σημειώνουν ότι ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και η στρατιωτική ηγεσία είναι βέβαιοι ότι υπάρχει κάποιο γενικό σχέδιο που επιδιώκει να οδηγήσει τελικά στη δημιουργία κουρδικού κράτους –αρχικά του ιρακινού «κρατιδίου» και σε συνέχεια της Νότιας Τουρκίας. Η εξαιρετικά σκληρή γλώσσα την οποία χρησιμοποίησε ο τούρκος πρόεδρος την περασμένη εβδομάδα χαρακτηρίζεται από τούρκο συνεργάτη του γερμανικού πρακτορείου ειδήσεων ως «προειδοποιητικό μήνυμα» προς την εκτός Τουρκίας κουρδική ηγεσία.

Η τουρκική κυβερνητική αντίδραση εκδηλώθηκε τη μεθεπόμενη της ομιλίας του κούρδου πρωθυπουργού. Τον επισκέφθηκε αξιωματούχος του τουρκικού «πολιτικού παρατηρητηρίου» που εδρεύει στην πρωτεύουσα Ερμπίλ του (ιρακινού) Κουρδιστάν, τον οποίο συνόδευε ένστολος τούρκος αξιωματικός. Σύμφωνα με αμερικανικές πηγές, έγινε μια «συζήτηση σε τόνους μάλλον ήπιους», η οποία κράτησε περισσότερο από 40 λεπτά. Η τουρκική παρέμβαση δεν φαίνεται όμως να επηρέασε τον πρόεδρο Μπαρζανί, αν κρίνουμε από το γεγονός ότι προχώρησε στη διακήρυξη για δημοψήφισμα.