Ο ολοσέλιδος τίτλος της γερμανικής εφημερίδας «Bild» την περασμένη Κυριακή δεν απευθύνεται μόνο στους Γερμανούς. Στοχεύει, προειδοποιεί μάλλον, τους Ευρωπαίους: «Ist Merkel noch die Richtige?» («Είναι ακόμη η Μέρκελ κατάλληλη;»). Η εφημερίδα αμφιβάλλει καθώς η καγκελάριος, όπως γράφει, δεν είναι πλέον σεβαστή από τους ομολόγους της, πιέζεται από τις εσωκομματικές συγκρούσεις, από την τρομοκρατική αναγέννηση (επανεμφάνιση της RAF), την εγκληματικότητα (επεισόδια Πρωτοχρονιάς) και την αυθαιρεσία. Η Ανγκελα Μέρκελ, το «Πρόσωπο της χρονιάς» το 2014 κατά τους «Times» του Λονδίνου και το 2015 κατά το αμερικανικό περιοδικό «Time», αναγκάζεται να ταξιδέψει δύο φορές μέσα σε έναν μήνα στο Μόναχο για «να καθησυχάσει το συνεργαζόμενο κόμμα της Χριστιανοκοινωνικής Ενωσης» επειδή εκεί «η ατμόσφαιρα είναι όσο ποτέ άσχημη και ο κόσμος απαιτεί κάτι να κάνουν οι πολιτικοί» γράφει η «Sueddeutsche Zeitung». Η τελευταία δημοσκόπηση του Forca δίνει σοβαρό προβάδισμα στην καγκελάριο έναντι όλων των άλλων γερμανών πολιτικών, αλλά αυτό περιορίζεται συνεχώς και ο κυβερνητικός συνασπισμός στον οποίο η κυρία Μέρκελ είναι η κινητήρια δύναμη και ο συνδετικός κρίκος με τους Σοσιαλιστές δοκιμάζεται σκληρά. Η δημοτικότητα του συνασπισμού έπεσε στο 44%, έχασε τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες σε ενάμιση μήνα, γεγονός που έχει σημασία επειδή στα μέσα Μαρτίου γίνονται εκλογές σε τρία κρατίδια και τα αποτελέσματα θα επηρεάσουν, όπως πάντοτε, τις γενικές εκλογές του 2017.
Στην εορταστική χριστουγεννιάτικη συγκέντρωση στην Καγκελαρία η κυρία Μέρκελ ομολόγησε ότι «ήταν σκληρό το 2015» για εκείνη και τους συνεργάτες της αλλά και για το 2016 «δεν φαίνεται να υπάρχει καθαρή προοπτική» είπε. Η καγκελάριος ασφαλώς δεν εννοούσε μόνο τη Γερμανία. Εχει διαπιστώσει ότι και στην Ευρώπη έχει υποχωρήσει τόσο το προσωπικό κύρος της όσο και η επιρροή της Γερμανίας. Τέσσερις φορές σε ενάμιση μήνα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζήτησε το προσφυγικό πρόβλημα όπως το βλέπει εκείνη. Εξακολουθεί όμως να παραμένει άλυτο. Η Ανγκελα Μέρκελ, η οποία οικοδόμησε τη φήμη και το κύρος της στη βάση του ότι εξασφαλίζει τη «σύνθεση απόψεων» σε κάθε ευρωπαϊκή υπόθεση που αναλαμβάνει, δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει την υποστήριξη του γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ ούτε του ιταλού πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι. Ακόμη και η Φεντερίκα Μογκερίνι, η αρμόδια για τις διεθνείς σχέσεις της ΕΕ η οποία «αναζητεί κάποια λύση στο πρόβλημα» της μετανάστευσης, ήταν «περισσότερο ψυχρή από ό,τι συνήθως» αποκάλυψε το «Spiegel».
Αντιδράσεις και πίεση για «να επανεξετάσει την πολιτική της για τους πρόσφυγες» δέχεται η κυρία Μέρκελ και από υπουργούς. Για πρώτη φορά μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου, ο υπουργός Μεταφορών Αλεξάντερ Ντόμπριντ, διαφώνησε δημόσια και ζητεί «να κλείσουμε τα σύνορα αμέσως», ενώ η συντηρητική «Die Welt» προειδοποιεί ότι, αν η καγκελάριος δεν αλλάξει πολιτική στο Προσφυγικό, «πολύ γρήγορα θα βρεθεί αντιμέτωπη με ανταρσία στο κόμμα της».
Δεν μπορεί να διαφεύγουν της κυρίας Μέρκελ οι αντιδράσεις στις Βρυξέλλες. Η καγκελάριος στερείται σήμερα ισχυρών συμμάχων στην ΕΕ. Γενικότερα οι Ευρωπαίοι αμφισβητούν την ηγεσία της Γερμανίας. Στις Βρυξέλλες οι δύο γερμανοί «άρχοντες -κλειδοκράτορες» –ο Κλάους Βάλε, γενικός γραμματέας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και ο Μάρτιν Ζέλμεϊρ, διευθυντής του γραφείου του προέδρου της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, αυτός που συγκρούστηκε με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για το ελληνικό πρόβλημα –δηλώνουν ότι δεν παίρνουν πλέον οδηγίες από το Βερολίνο αλλά είναι πιστοί στις Βρυξέλλες, δηλαδή στον Γιούνκερ. Δεν είναι οι μόνοι. Η Κομισιόν, με πρωτοβουλία του προέδρου της, χωρίς να παραβιάζει συνθήκες και αποφάσεις συμβουλίων, μετασχηματίζεται βαθμιαία σε ένα είδος κυβέρνησης η οποία ελέγχεται από το Ευρωκοινοβούλιο, όπου επικρατεί η «μεγάλη συνεργασία» Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών. Σε αυτό το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο πρόεδρός του Μάρτιν Σουλτς αγνοεί την αντίσταση πολλών κυβερνήσεων και της καγκελαρίου και δίνει προτεραιότητα στην αναζήτηση υποστήριξης από το πρόγραμμα της Κομισιόν.


«Εταιρική συνεργασία»
Εθνικιστές, ακροδεξιοί, αριστεροί και φιλορώσοι
Η συρρίκνωση της επιρροής της Γερμανίας –και προσωπικά της Ανγκελα Μέρκελ –μέσα στη ΣΕ φαίνεται πιο καθαρά στην αλλαγή ισορροπίας δυνάμεων στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, όπου ως πρόσφατα η καγκελάριος και η χώρα της ήταν «η ναυαρχίδα της (ευρωπαϊκής) πλοήγησης», όπως κάποτε την ονόμασε ο Φρανσουά Μιτεράν. Ο αριθμός των ευρωπαίων ηγετών που μετείχαν μειώθηκε μετά την εκλογικής αποτυχία αρκετών: των Αντώνη Σαμαρά, Πέδρο Κοέλιο (Πορτογαλία), Αλεξάντερ Στουμπ (Φινλανδία), Μαριάνο Ραχόι (Ισπανία). Η καγκελάριος είναι η μόνη αρχηγός μεγάλης χώρας που απέμεινε στην οικογένεια του ΕΚ, γεγονός το οποίο τροφοδοτεί τακτικά τους γελοιογράφους γερμανικών και βρετανικών εντύπων.
Το οιονεί σχίσμα στο ΕΚ και κατ’ επέκταση στη ΣΕ είναι εμφανέστερο και οπωσδήποτε πιο οδυνηρό από κάποιες πρωτοβουλίες που πήρε ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπάν. Αγνόησε την «προειδοποίηση» της Μέρκελ και του Γιούνκερ και συνεκάλεσε (!) τη λεγόμενη Ομάδα Βίζενγκραντ δημιουργώντας έτσι μια άτυπη «εταιρική συνεργασία» εθνικιστών, ακροδεξιών, αριστερών και φιλορώσων. Πήραν μέρος ο αριστερός Ρόμπερτ Φίκο (Σλοβακία), ο συντηρητικός Μποχουσλάβ Σομπότκα (Τσεχία), ο αντιρώσος θεοκρατιστής Γιαροσλάβ Κατσίνσκι (Πολωνία) και φυσικά ο Βίκτορ Ορμπάν. Θέμα της σύσκεψης, η μετανάστευση. Η ανακοίνωση για τα αποτελέσματα της συνάντησης αφήνει να φανούν πολύ καθαρά η ταυτότητα απόψεων των ηγετών της Ομάδας Βίζενγκραντ στο ζήτημα και, δεύτερον, η απόφασή τους να αγνοήσουν κάθε μορφής ευρωπαϊκή πίεση –κάνουν λόγο για «εκβιασμούς» – στο ζήτημα του «όλου χειρισμού (…) του προσφυγικού -μεταναστευτικού προβλήματος».


ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ