Η επόμενη ημέρα στην Τουρκία μετά το μακελειό

Αρχή ζοφερής τρομοκρατικής εκστρατείας ισλαμιστών και αφορμή για νέες συγκρούσεις με τους Κούρδους το μακελειό με τους 100 νεκρούς στην Αγκυρα δηλητηριάζει την ήδη πολωμένη προεκλογική ατμόσφαιρα, χτυπώντας και την τουρκική οικονομία. Και είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει μεγαλύτερη καταστολή και αυταρχισμό από τον Ερντογάν, ο οποίος δίνει σκληρή μάχη για πολιτική κυριαρχία.

Τζιχαντιστές του ISIS, κούρδοι αυτονομιστές, ακροαριστερά στοιχεία, υπερεθνικιστές Γκρίζοι Λύκοι, ακόμη και μυστικές υπηρεσίες του Ερντογάν μπορεί να κρύβονται πίσω από τη χειρότερη τρομοκρατική επίθεση επί τουρκικού εδάφους. Οποιος και αν ευθύνεται, οι προοπτικές είναι δυσοίωνες, με πέντε σοβαρές επιπτώσεις:

1. Το Ισλαμικό Κράτος φέρνει τον πόλεμο στις πόλεις της Τουρκίας: Τρεις φορές εφέτος συλλαλητήρια κουρδικών οργανώσεων έχουν γίνει στόχος βομβιστικών επιθέσεων. Σε μία από τις επιθέσεις αυτοκτονίας τον Ιούλιο σκοτώθηκαν 37 άνθρωποι στην πόλη Σουρούτς κοντά στα σύνορα με τη Συρία.

Το μακελειό του Σαββάτου έχει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ISIS, το οποίο έχει απειλήσει να επιτεθεί στην Τουρκία αφότου η Αγκυρα συμφώνησε να συμμετάσχει στη διεθνή συμμαχία κατά των τζιχαντιστών.

Σε βίντεο που κυκλοφόρησε τον Ιούλιο το ISIS κάλεσε τους Τούρκους να «κατακτήσουν την Κωνσταντινούπολη, την οποία ο προδότης (πρόεδρος της Τουρκίας) Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εργάζεται μέρα και νύχτα για να παραδώσει στους Σταυροφόρους».

Η επίθεση στο Σουρούτς οδήγησε γρήγορα στην κατάρρευση της εκεχειρίας μεταξύ της τουρκικής κυβέρνησης και του PKK. Κούρδοι ηγέτες κατηγόρησαν τις Αρχές για αμέλεια που επέτρεψε στο ISIS να τους χτυπήσει. Το PKK προχώρησε ακόμη περισσότερο: κατηγόρησε ανοιχτά τις τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας ότι συνεργάζονται με το ISIS.

2. Στον αέρα η ειρήνη με τους Κούρδους: Οι πολύνεκρες εκρήξεις του Σαββάτου ανατροφοδοτούν την πόλωση και τη βία στην Τουρκία, τινάζοντας στον αέρα έναν ήδη εύθραυστο πολιτικό διάλογο με τους Κούρδους εν όψει των κρίσιμων εθνικών εκλογών της 1ης Νοεμβρίου. Η καχυποψία και η δυσπιστία είναι διάχυτες παντού.

Η ψηφοφορία τον επόμενο μήνα θα είναι οι δεύτερες γενικές εκλογές της Τουρκίας εφέτος. Ο Ερντογάν θέλει να ανακτήσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), ρίχνοντας λάδι στη φωτιά του εθνικισμού, με έντονα αντικουρδική γλώσσα.

Στις τελευταίες εκλογές το κύριο κουρδικό κόμμα, το HDP, κέρδισε σημαντικό ρόλο στο εθνικό κοινοβούλιο. Οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν αν η κουρδική μειονότητα της Τουρκίας θα αγκαλιάσει την πολιτική διαδικασία ή θα την εγκαταλείψει.

3. Βαθαίνει ο διχασμός στην κοινωνία: Σε μια χώρα που είναι ιστορικά και βαθιά χωρισμένη σε δύο αμείλικτα αντίθετα στρατόπεδα, τους ισλαμιστές και τους υπέρμαχους του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους, ο Ερντογάν κάνει τα πάντα για να επιβάλει το δικό του νεοοθωμανικό όραμα στην κοινωνία. Χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο έναν εκδικητικό λόγο, απειλώντας τους «προδότες» που επιτίθενται στον ίδιο και στη χώρα, με αποτέλεσμα κάθε περιστατικό βίας να αυξάνει την πόλωση.

4. Βαρύ πλήγμα στην οικονομία: Η στήριξη των ψηφοφόρων για το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης είναι ιστορικά συνδεδεμένη με την ισχύ της τουρκικής λίρας και των χρηματοπιστωτικών αγορών. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις, ο πολιτικός διχασμός εν όψει των εκλογών και η αναζωπύρωση των συγκρούσεων με τους κούρδους αυτονομιστές του PKK θα μπορούσαν να δώσουν τη χαριστική βολή στην ανάπτυξη.

Πριν από πέντε χρόνια το οικονομικό μοντέλο της Τουρκίας φαινόταν επιτυχημένο, με υγιείς ρυθμούς ανάπτυξης και σταθερή πολιτική κατάσταση, καθώς το κόμμα του Ερντογάν απολάμβανε μια άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Από τότε η Τουρκία έχει πλημμυρίσει με 2 εκατομμύρια πρόσφυγες από τη γειτονική Συρία, οι οποίοι έχουν κοστίσει στο Δημόσιο 7,5 δισ. δολάρια σε μια εποχή που η οικονομία επιβραδύνεται επικίνδυνα.

5. Μεγαλύτερη καταστολή από τον Ερντογάν: Πολλοί στην Τουρκία κατηγορούν τον πρόεδρο ότι σκόπιμα τροφοδοτεί την αναβίωση της σύγκρουσης με τους Κούρδους, συμπεριλαμβανομένου του εκτός νόμου ΡΚΚ, προκειμένου να τρομάξει τους ψηφοφόρους και να τους συσπειρώσει γύρω από το πρόγραμμά του για «νόμο, τάξη και ασφάλεια» στις εκλογές.

Ετσι, λέγεται ότι το τελευταίο πράγμα που θέλει πραγματικά ο Ερντογάν στην παρούσα συγκυρία είναι μια ειρήνη με τους Κούρδους. Χρησιμοποιώντας λέξεις όπως «εθνική ενότητα», «αλληλεγγύη» και «αποφασιστικότητα» απέναντι στους εχθρούς, ετοιμάζει ευρύτερη καταστολή από τις δυνάμεις ασφαλείας εν όψει εκλογών.

Αυταρχισμός και λογοκρισία είναι επίσης στην ημερήσια διάταξη. Πολλοί γνωστοί δημοσιογράφοι κατηγορούνται για εξύβριση του προέδρου, αδίκημα που τιμωρείται με ποινή φυλάκισης πέντε ετών, σε μια προφανή προσπάθεια του «σουλτάνου» να φιμώσει τους αντιπάλους του.