Το δεύτερο στάδιο της ναυτικής επιχείρησης της ΕΕ με στόχο τα δίκτυα διακινητών στη Μεσόγειο τίθεται σε εφαρμογή, που προβλέπει πλέον και επεμβάσεις των ναυτικών δυνάμεων σε σκάφη διακινητών που πλέουν σε διεθνή ύδατα.

Το δεύτερο στάδιο της λεγόμενης επιχείρησης «Σοφία» είχε καταρτιστεί τον Μάιο, όταν οι Βρυξέλλες κοιτούσαν κυρίως προς το προσφυγικό ρεύμα που έφτανε προς την Ιταλία.

Το σχέδιο αφορά ως επί το πλείστον την θαλάσσια περιοχή μεταξύ της Σικελίας και των λιβυκών ακτών – η κατάσταση στο Αιγαίο έχει αρκετές διαφορές. Όσον αφορά το ανατολικό Αιγαίο, η ΕΕ στοχεύει σε ενίσχυση της συνεργασίας με την Τουρκία για να τεθεί υπό έλεγχο αυτό το σκέλος του προσφυγικού ρεύματος.

Σε εφαρμογή της απόφασης των ΥΠΕΣ των «28» στα μέσα Σεπτεμβρίου για πράσινο φως στο β’ στάδιο, η επιχείρηση στη Μεσόγειο τίθεται σε ισχύ την Τετάρτη, όπως ανακοίνωσε η Κομισιόν.

Το δεύτερο στάδιο της επιχείρησης επικεντρώνεται στα δίκτυα διακινητών και προβλέπει δυνατότητα εφόδου, ερευνών, κατάληψης και επαναπροώθησης σκαφών που πλέουν σε διεθνή ύδατα και θεωρούνται ύποπτα για διακίνηση μεταναστών και προσφύγων.

Υπενθυμίζεται ότι ο αρχικός σχεδιασμός της συνολικής επιχείρησης έχει τέσσερα πιθανά στάδια, με το τελευταίο να μην αποκλείει και στοχευμένες επιχειρήσεις επί των λιβυκών ακτών για καταστροφή των υλικών μέσων που χρησιμοποιούν τα δίκτυα διακινητών -κάτι όμως που νομικά θα προϋπέθετε τουλάχιστον συνεννόηση με τις λιβυκές Αρχές (περίπλοκο λόγω του πολιτικού χάους στη Λιβύη) ή στροφή στον ΟΗΕ.

Το πρώτο στάδιο, που είχε ξεκινήσει τον Ιούνιο, περιοριζόταν σε συλλογή στοιχείων και πληροφοριών για τα δίκτυα διακίνησης παράλληλα με τις επιχειρήσεις διάσωσης.

Αρχικά, η επίσημη ονομασία της νέας επιχείρησης (μετά την Mare Nostrum και τον Τρίτωνα) ήταν EUNavFor Med αλλά μετονομάστηκε σε «Σοφία» ως φόρο τιμής σε κοριτσάκι που γεννήθηκε πάνω σε πλοίο της επιχείρησης που περισυνέλεξε τη μητέρα του από τα ανοικτά της Λιβύης στις 22 Αυγούστου.

Αρκετοί εκφράζουν επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα του σχεδίου. Από τον Διεθνή Οργανισμό για τη Μετανάστευση (ΙΟΜ) για παράδειγμα, ο Εουτζένιο Αμπρόζιο αναφέρει, όπως σημειώνει το BBC, πως η καταπολέμηση των δικτύων διακινητών θα έπρεπε να επεκταθεί και στην ίδια την ευρωπαϊκή ήπειρο καθώς τα δίκτυα αυτά λειτουργούν όπως «οι διακινητές όπλων και ναρκωτικών». Ανάλογες επιφυλάξεις είχαν εκφράσει μεταξύ άλλων και αξιωματούχοι της Ιταλικής Ακτοφυλακής.