Οταν τον περασμένο Ιούνιο ανήγγειλε ότι θα διεκδικήσει το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών για υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου 2016 στις Ηνωμένες Πολιτείες, ακόμη και οι έμπειροι επαγγελματίες της πολιτικής μειδίασαν. Πλούσιος είναι, είπαν, έχει δικαίωμα «να κάνει το κέφι του». Προέβλεπαν, πολλοί μάλιστα στοιχημάτιζαν, ότι ως το φθινόπωρο «θα ξεφουσκώσει». Διαψεύστηκαν οικτρά. Πρόκειται για τον πολυεκατομμυριούχο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος από την πρώτη δημοσκόπηση ως την πιο πρόσφατη, της περασμένης Δευτέρας, συγκεντρώνει το 24%-28%, δέκα και πλέον μονάδες μπροστά από τον δεύτερο Ρεπουμπλικανό διεκδικητή. Η γαλλική «Liberation» αφιέρωσε στο πορτρέτο του την πρώτη σελίδα της, με τίτλο «Ντόναλντ Τραμπ –Ο αμερικανικός εφιάλτης». Είχε προηγηθεί η γερμανική «Die Tageszeitung», με τίτλο «Η ενσάρκωση του απαίσιου Αμερικανού». Πιο οδυνηρός αλλά και πιο αντιπροσωπευτικός της σημερινής αμερικανικής πολιτικής πραγματικότητας ο τίτλος της εκτενούς ανάλυσης που δημοσίευσαν οι «New York Times»: «Ντόναλντ Τραμπ, ο προδότης της τάξης του».
Ο Τραμπ δεν είναι πολιτικός. Ο λόγος του, λαϊκιστικός και «του πεζοδρομίου» συνήθως, πλουτισμένος με χυδαίες αποστροφές, δεν εκφράζει κάποια ιδεολογία, έστω ένα πολιτικό «πιστεύω», όπως των αντιπάλων του. Θίγει όμως ζητήματα για τα οποία οι αντίπαλοί του, αλλά και οι Δημοκρατικοί, δεν τολμούν να μιλήσουν. Εξόργισε τους παλαιούς πολεμιστές όταν μίλησε για το τι κρύβεται πίσω από τα κονδύλια που κοστίζουν στο κράτος δισεκατομμύρια, έβρισε τους μεξικανούς μετανάστες, τους οποίους προειδοποίησε ότι θα πετάξει μαζικά έξω από τις ΗΠΑ, και υποσχέθηκε ότι μία από τις πρώτες αποφάσεις του, «όταν εκλεγεί πρόεδρος», θα είναι το «ξεκαθάρισμα» των νόμιμων φοροφυγάδων. Γνώστης της Γουόλ Στριτ, ιδιοκτήτης είτε μέτοχος τηλεοπτικών συγκροτημάτων, ο Τραμπ δεν διστάζει να επιτεθεί εναντίον της αμερικανικής ελίτ. Αυτό είναι που συναρπάζει τον κόσμο.
Φυσικά, η δημαγωγία του Τραμπ έχει πανικοβάλει τη Ρεπουμπλικανική ηγεσία και τους προεδρικούς μνηστήρες. Και κάτι σημαντικότερο: έχει ανατρέψει την αμερικανική πολιτική αρένα. Ισως για πρώτη φορά ήρθαν στην επιφάνεια οι ατέλειες του δικομματικού πολιτικού συστήματος της Αμερικής. Και για πρώτη φορά προβάλλει η απαρχή ενός τρίτου κόμματος. Μια πιθανότητα που ούτε ο ίδιος ο Τραμπ μπορεί να συλλάβει. Φαινομενικά, η δημαγωγία και το εκλογικό σήμα του –«θα ξανακάνουμε την Αμερική μεγάλη» –δεν διαφέρουν πολύ από εκείνα του Κόμματος του Τσαγιού και, παλαιοτέρα, του Τζορτζ Γουάλας ή του Πατ Μπιουκάναν, αλλά σήμερα το κοινωνικό περιβάλλον είναι πολύ διαφορετικό. Ο Τραμπ επικρίνει τη Ρεπουμπλικανική ηγεσία επειδή απομακρύνθηκε από τις βασικές αρχές του συντηρητισμού, αλλά δεν χαρίζεται και στον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα για τους χειρισμούς του στα θέματα του Ιράκ ή της Ουκρανίας. Ετσι, εισβάλλει και στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών, όπου δεν έχει εισχωρήσει κανένας Ρεπουμπλικανός υποψήφιος.
Εχει πιθανότητες να κερδίσει ο Τραμπ; «Δεν είναι κόμμα, είναι κίνημα» λέει ο Στιβ Σμιντ για το «φαινόμενο Τραμπ». Και δεν κρύβει την απαισιοδοξία του για τους «υποψηφίους του κατεστημένου» των Ρεπουμπλικανών. Ο αρχηγός του κινήματος «είναι μάστορας θεατρίνος, μάστορας στην επικοινωνία, και έχει τον πλήρη και απόλυτο έλεγχο κάθε στοιχείου του πολιτικού πεδίου μάχης». Ποιος μπορεί να του αντιπαραβληθεί; Ούτε στο επιτελείο του Τζεμπ Μπους αισιοδοξούν. «Επρόκειτο να είναι «ο Τζεμπ και κάποιος άλλος» στα τελικά, αλλά τώρα είναι «ο Τραμπ και κάποιος άλλος» ή δύο άλλοι» παραδέχτηκε στο «Politico» πρόσωπο του επιτελείου του Μπους. Και ο γκουρού των Ρεπουμπλικανικών ΜΜΕ Αλεξ Καστελάνος ομολογεί ότι «κανένας τους δεν μπορούσε να φανταστεί πόσο απελπισμένοι θα ήταν καθώς φαίνεται πως χάνουν το παιχνίδι. Μερικοί άρχισαν κιόλας να αναζητούν κάποιο γερό όνομα, τόσο γερό, όσο και ο φόβος τους».
Δισεκατομμυριούχοι σε αμηχανία
Το «φαινόμενο Τραμπ» αναγκάζει τους άλλους 16 διεκδικητές του ρεπουμπλικανικού χρίσματος να αλλάξουν στρατηγική και τακτική, να επινοήσουν άλλη συνθηματολογία και –ίσως το σημαντικότερο –να εξασφαλίσουν τη χρηματοδότηση της εκλογικής καμπάνιας τους. Υπάρχει κάποιος «δισταγμός» των δωρητών, διαπιστώνουν οι επικεφαλής του εκλογικού αγώνα των υποψηφίων. Οι μεγάλοι χρηματοδότες περίμεναν πάντοτε να φανεί ποιος θα είναι ο κομματικός υποψήφιος για να δώσουν τα εκατομμύριά τους, αλλά φρόντιζαν, παρέχοντας συμβολική ενίσχυση, να διατηρούν την ελπίδα σε όλους. Η «εισβολή Τραμπ» στον πολιτικό στίβο «έφερε σε αμηχανία τους πολιτικολογούντες δισεκατομμυριούχους –δεν ξέρουν ποιον να ενισχύσουν» διαπιστώνει ο Στιβ Σμιντ, ειδικός σε θέματα στρατηγικής των Ρεπουμπλικανών. Σήμερα, μεγαλοδωρητές όπως οι αδελφοί Τσαρλς και Ντέιβιντ Κοτς «επιφυλάσσονται» επειδή, με την είσοδο του Τραμπ στο γήπεδο, «αδυνατούν να προβλέψουν» το εκλογικό αποτέλεσμα. Ο άλλος μεγάλος χρηματοδότης, ο βασιλιάς των καζίνων του Λας Βέγκας Σέλντον Αντελσον, ανέβαλε για το τέλος του χρόνου την ενίσχυση στον εκλεκτό του, υποψήφιο Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος περίμενε 1,5 εκατ. δολάρια στις αρχές Αυγούστου.
Το «φαινόμενο Τραμπ» αναγκάζει τους άλλους 16 διεκδικητές του ρεπουμπλικανικού χρίσματος να αλλάξουν στρατηγική και τακτική, να επινοήσουν άλλη συνθηματολογία και –ίσως το σημαντικότερο –να εξασφαλίσουν τη χρηματοδότηση της εκλογικής καμπάνιας τους. Υπάρχει κάποιος «δισταγμός» των δωρητών, διαπιστώνουν οι επικεφαλής του εκλογικού αγώνα των υποψηφίων. Οι μεγάλοι χρηματοδότες περίμεναν πάντοτε να φανεί ποιος θα είναι ο κομματικός υποψήφιος για να δώσουν τα εκατομμύριά τους, αλλά φρόντιζαν, παρέχοντας συμβολική ενίσχυση, να διατηρούν την ελπίδα σε όλους. Η «εισβολή Τραμπ» στον πολιτικό στίβο «έφερε σε αμηχανία τους πολιτικολογούντες δισεκατομμυριούχους –δεν ξέρουν ποιον να ενισχύσουν» διαπιστώνει ο Στιβ Σμιντ, ειδικός σε θέματα στρατηγικής των Ρεπουμπλικανών. Σήμερα, μεγαλοδωρητές όπως οι αδελφοί Τσαρλς και Ντέιβιντ Κοτς «επιφυλάσσονται» επειδή, με την είσοδο του Τραμπ στο γήπεδο, «αδυνατούν να προβλέψουν» το εκλογικό αποτέλεσμα. Ο άλλος μεγάλος χρηματοδότης, ο βασιλιάς των καζίνων του Λας Βέγκας Σέλντον Αντελσον, ανέβαλε για το τέλος του χρόνου την ενίσχυση στον εκλεκτό του, υποψήφιο Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος περίμενε 1,5 εκατ. δολάρια στις αρχές Αυγούστου.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
