Gazprom και Naftogaz: σαν να λέμε, το ντουέτο της ρωσο-ουκρανικής διαφθοράς. Σκάνδαλα δισ. δολαρίων με πρωταγωνιστές πολιτικούς στη Μόσχα και στο Κίεβο δείχνουν ότι οι κρατικοί γίγαντες του φυσικού αερίου, εξελιγμένα απομεινάρια της σοβιετικής εποχής, ζουν και βασιλεύουν μέχρι σήμερα, παρά τους καβγάδες για τα χρωστούμενα και τις τιμές.
«Δύο βασικά προϊόντα εξάγει η Ρωσία : ενέργεια και διαφθορά», τονίζει μιλώντας στο ΒΗΜΑ ο δρ Τάρας Κούζιο, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ουκρανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα, στον Καναδά.
Την περασμένη Τρίτη ανακοινώθηκε, επισήμως, ότι η Naftogaz θα πληρώσει, με λεφτά από την ΕΕ και το ΔΝΤ, την πρώτη δόση από το χρέος στην Gazprom. Συνολικά ανέρχεται σε 4,6 δισ. δολάρια για το ρωσικό γκάζι, που διέρχεται από την Ουκρανία για να φτάσει στους Ευρωπαίους καταναλωτές. Η ίδια η Ουκρανία δεν παράγει φυσικό αέριο. Αλλά το καταναλώνει, και είναι μια απέραντη χώρα τράνζιτ. Κουμάντο στους αγωγούς κάνει η Naftogaz.
«Μέχρι το 2008 η Ουκρανία χρέωνε την Ρωσία κάτω από τις τιμές της αγοράς για τα τέλη διέλευσης του φυσικού αερίου. Με αντάλλαγμα την συμφωνία του Κρεμλίνου στη συμμετοχή μεσαζόντων (π.χ. Eural Trans-Gaz, 2001-2004, RosUkrEnergo, 2005-2008). Από αυτές τις εταιρείες έβγαζε πολλά η ηγεσία της Gazprom και ακόμα περισσότερα οι Ουκρανοί ολιγάρχες», λέει ο Κούζιο.
Ενας από αυτούς τους Ουκρανούς μεγιστάνες του αερίου ήταν ο Ντμίτρο Φίρτας, σύμμαχος του έκπτωτου φιλορώσου προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Ο Φίρτας, που καταζητείται στις Ηνωμένες Πολιτείες για δωροδοκία και σύσταση εγκληματικής οργάνωσης, πλήρωσε εγγύηση- μαμούθ 125 εκατ. ευρώ στην Αυστρία, όπου περιμένει υπό περιοριστικούς όρους την απέλαση στις ΗΠΑ.
Αλλά και η φιλοδυτική πρώην πρωθυπουργός της Ουκρανίας, η 53χρονη Γιούλια Τιμοσένκο είναι μια πάμπλουτη πολιτικός που έκανε περιουσία 11 δισ. δολαρίων από την σκοτεινή και αμφιλεγόμενη καριέρα της στο χώρο του φυσικού αερίου.
«Και όμως, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ποτέ δεν νοιάστηκαν για τη διαφθορά στον ρωσο-ουκρανικό ενεργειακό τομέα. Οι μεσάζοντες του φυσικού αερίου είναι εταιρείες με έδρα την Ελβετία και την Αυστρία», τονίζει ο Κούζιο.
«Η Ρωσία αγόρασε πολλούς στην Ευρώπη: έναν πρώην καγκελάριο της Γερμανίας για τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream (σσ: εννοεί τον Γκέρχαρντ Σρέντερ), την γερμανική επιχειρηματική ελίτ, τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι, την Κύπρο που ξέπλενε και συνεχίζει να ξεπλένει το μαύρο χρήμα της διαφθοράς Ρώσων και Ουκρανών. Η Ρωσία φέρεται σαν πετρο-μαφία. Ο Πούτιν είναι κυνικός. Πιστεύει ότι όλοι μπορούν να εξαγοραστούν, και δεν διανοείται ότι η ΕΕ μπορεί να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο. Αλλά μια μείωση της ζήτησης στην Ευρώπη μπορεί να καταφέρει βαρύ πλήγμα στην Ρωσία. Τα δύο τρίτα του προϋπολογισμού της προέρχονται από τις εξαγωγές ενέργειας και πρώτων υλών», καταλήγει ο Κούζιο.
Κατά κοινή ομολογία, φιλοδοξία του Κρεμλίνου είναι να μετατρέψει την Gazprom σε έναν παγκόσμιο ενεργειακό κολοσσό, με το γκάζι ισχυρό όπλο για να επανακτήσει η Μόσχα την επιρροή που έχασε μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης.
Και όλα δείχνουν ότι η Gazprom εξακολουθεί να συμπεριφέρεται όπως ο προκάτοχός της, το Σοβιετικό Υπουργείο Βιομηχανίας: σαν μία κρατική εταιρεία-μονοπώλιο, που κάθεται πάνω σε έναν τεράστιο πλούτο, πολιτικά υποκινούμενη και διεφθαρμένη.
