Μπορεί ο Ψυχρός Πόλεμος να ανήκει στο παρελθόν, ωστόσο σήμερα συντρέχουν άλλοι λόγοι ανησυχίας. Η απειλή των τρομοκρατικών ομάδων έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο. Η εξάπλωση αφορά, όχι μόνο στον αριθμό τους, αλλά και στο επίπεδο σκληρότητας τους, καθώς και στην περιφρόνηση που επιδεικνύουν για την ανθρώπινη ζωή. Έτσι κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα πυρηνικά όπλα να πέσουν στα χέρια των εξτρεμιστών.
Πολλοί ηγέτες έχουν προειδοποιήσει ότι η πυρηνική τρομοκρατία είναι μία από τις μεγαλύτερες απειλές για τη διεθνή ασφάλεια. Πέραν τούτου, οι προκλήσεις της εποχής μας αφορούν και την αποτροπή επέκτασης της «πυρηνικής λέσχης».
Η ανθρωπότητα προσπάθησε να επιλύσει από την αρχή της πυρηνικής εποχής το ζήτημα για το πώς πρέπει να περιοριστεί η εξάπλωση των όπλων, χωρίς να παρεμποδίζεται η ανάπτυξη της ειρηνικής χρήσης της πυρηνικής τεχνολογίας.
Τα μαθήματα του Καζακστάν
Όταν το Καζακστάν απέκτησε την ανεξαρτησία του το 1991, κληρονόμησε ένα πυρηνικό οπλοστάσιο, το τέταρτο μεγαλύτερο στον κόσμο. Όπως τονίζουν διπλωματικοί αξιωματούχοι η χώρα «αποφάσισε οικειοθελώς να παραιτηθεί από αυτό και να το παραδώσει στη Ρωσία υπό αυστηρές συνθήκες ασφάλειας».
Η τραγική εμπειρία του Καζακστάν θα παραμείνει για πάντα χαραγμένη στη μνήμη των κατοίκων του. Στις 29 Αυγούστου του 1949 στη χώρα έπεσε η πρώτη ατομική βόμβα. Την ίδια μέρα, το 1991, ο Πρόεδρος Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ με διάταγμά του, έκλεισε το Σεμιπαλατίνσκ, περιοχή πυρηνικών δοκιμών.
Στο Σεμιπαλατίνσκ έχουν γίνει σχεδόν 500 πυρηνικές εκρήξεις τόσο στην ατμόσφαιρα, όσο και κάτω από τη γη. Λόγω των δοκιμών που γίνονταν εδώ και 40 χρόνια, ενάμιση εκατομμύριο άνθρωποι εκτέθηκαν σε ραδιενεργό νέφος. Επίσης, μια τεράστια έκταση έχει μολυνθεί.
Κάποια από τα στοιχεία που το Καζακστάν «κληρονόμησε» από το Σεμιπαλατίνσκ είναι το πλουτώνιο και ουράνιο υψηλού εμπλουτισμού που έμειναν στα έγκατα της γης, ως αποτέλεσμα των δοκιμών. Υπήρξε η απειλή της χρησιμοποίησης αυτών των υλικών για τη δημιουργία ατομικής βόμβας.
Με πρωτοβουλία του Καζακστάν το 2009 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε ψήφισμα ανακηρύσσοντας την 29η Αυγούστου ως Παγκόσμια Ημέρα κατά των Πυρηνικών Δοκιμών. Οι αντιπυρηνικές πρωτοβουλίες του Καζακστάν, παραμένουν ως βασικά στοιχεία της εξωτερικής πολιτικής του εδώ και πολλά χρόνια. Η χώρα έχει ενταχθεί στην «Ομάδα των Οκτώ» κατά της εξάπλωσης των όπλων μαζικής καταστροφής.
Οι αντιπυρηνικές πρωτοβουλίες του Καζακστάν ανακοινώθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής της Παγκόσμιας Πυρηνικής Ασφάλειας στην Ουάσιγκτον, Σεούλ, Χάγη και σε διεθνή συνέδρια στην Αστάνα.
Τον Αύγουστο του 2012, το Καζακστάν ανακοίνωσε την έναρξη του διεθνούς προγράμματος «ATOM» (www.theatomproject.org), το οποίο υποστηρίζεται από χιλιάδες ανθρώπους σε περισσότερες από 120 χώρες σε όλο τον κόσμο. Το όνομά του παίρνει από μια συντομογραφία του αγγλικού σλόγκαν «Abolish Testing – Our Mission» (Κατάργηση δοκιμών –Η αποστολή μας).
Στα πλαίσια του προγράμματος ο κάθε άνθρωπος στη γη, που είναι κατά των πυρηνικών όπλων, μπορεί να υπογράψει αίτηση αναφοράς online προς κυβερνήσεις του κόσμου καλώντας να εγκαταλείψουν για πάντα τις δοκιμές και να επιτευχθεί η ταχεία έναρξη ισχύος της Συνθήκης για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών.
Χάρη στις αποφάσεις του Προέδρου Ναζαρμπάγιεφ το Καζακστάν έκανε ένα βήμα πίσω και αν το παράδειγμά του ακολουθούσαν και άλλες χώρες η ανθρωπότητα θα μπορούσε κάποτε να ξεχάσει για πάντα τη σκιά της πυρηνικής απειλής.
