Προϊόν σκληρού συμβιβασμού για την προστασία βιομηχανικών και οικονομικών συμφερόντων, η συμφωνία στην οποία κατέληξαν τα ξημερώματα οι ηγέτες της ΕΕ προβλέπει μείωση των εκπομπών άνθρακα κατά 40% έως το 2030, σε σχέση με το έτος-βάση 1990. Μέρκελ και Ολάντ δηλώνουν ότι η Ευρώπη δίνει το παράδειγμα ενόψει της κρίσιμης συνόδου του Παρισιού το 2015, οι περιβαλλοντιστές όμως προειδοποιούν για υπαναχώρηση.

Οι διαπραγματεύσεις της συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες κράτησαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, αναφέρει το Reuters, καθώς η Πολωνία προσπαθούσε να προστατεύσει τη βιομηχανία λιθάνθρακα και άλλες χώρες επενέβαιναν στο κείμενο της συμφωνίας για να διαφυλάξουν άλλα συμφέροντα, από τα πυρηνικά εργοστάσια μέχρι την ηλεκτρική διασύνδεση ανάμεσα στις χώρες της ένωσης.

Ο στόχος για μείωση των εκπομπών κατά 40% είναι δεσμευτικός για την ΕΕ ως σύνολο και θα οδηγήσει στον καθορισμό επιμέρους στόχων για κάθε χώρα μέλος.

Ο υφιστάμενος στόχος, για μείωση κατά 20% έως το 2020, έχει ήδη επιτευχθεί.

Το θέμα όμως είναι ότι οι επιστήμονες της ίδιας της ΕΕ έχουν ζητήσει μείωση κατά 80% έως το 2050, στόχος που αρχίζει να φαίνεται άπιαστος μετά τη νέα συμφωνία, αφού οι μειώσεις το διάστημα 2030-2050 θα πρέπει να είναι πολύ δραστικότερες.

Παρόλα αυτά, η ΕΕ είναι ο πρώτος ανεπτυγμένος παραγωγός αερίων του θερμοκηπίου που βάζει τους στόχους του στο τραπέζι, ενόψει της συνόδου για την κλιματική αλλαγή που οργανώνει ο ΟΗΕ στο Παρίσι το Δεκέμβριο του 2015.

«Η Ευρώπη δίνει το παράδειγμα» δήλωσε ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος χαρακτήρισε τους στόχους «πολύ φιλόδοξους», αναγνωρίζοντας πάντως ότι είναι προϊόν συμβιβασμού.

«Συμφωνία!» έγραψε τα ξημερώματα στο Twitter ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπάι, αμέσως μετά το τέλος των συνομιλιών. «Η πιο φιλόδοξη, οικονομικά αποδοτική και δίκαιη πολιτική για το κλίμα και την ενέργεια» πρόσθεσε.

Για τις ΑΠΕ και την ενεργειακή αποδοτικότητα

Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν επίσης σε δύο ακόμη ενεργειακούς στόχους έως το 2030.

Αφενός, στην αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας «τουλάχιστον» στο 27% επί του συνόλου, αφετέρου στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης «τουλάχιστον» στο 27%.

Πρόκειται για «ενδεικτικούς» στόχους για το σύνολο της ΕΕ και δεν θα συνοδεύονται από εθνικούς στόχους.

Η Πολωνία, η οποία εξαρτάται από τα μεγάλα αποθέματα λιθάνθρακα που διαθέτει, πίεσε με άλλες ανατολικές χώρες για πιο μετριοπαθείς στόχους, και εξασφάλισε μάλιστα οικονομική βοήθεια για την προστασία των ανθρακωρύχων και των λιγνιτικών σταθμών, όπως δωρεάν δικαιώματα στην αγορά άνθρακα της ΕΕ.

Η Βρετανία και άλλες χώρες, οι οποίες θέλουν να υιοθετήσουν την πυρηνική ενέργεια και το σχιστολιθικό αέριο ως καθαρότερες μορφές ενέργειας, κράτησαν χαμηλά τους στόχους για τις ΑΠΕ και την αποδοτικότητα και αντιστάθηκαν στις προτάσεις για δεσμευτικούς εθνικούς στόχους.

Στο αντίπαλο στρατόπεδο βρέθηκαν χώρες όπως η Σουηδία και η Γερμανία.

«Θα μπορούσαμε να είχαμε οραματιστεί περισσότερα, στο πνεύμα όμως του συμβιβασμού αποφασίσαμε να συμφωνήσουμε στο στόχο του 27%» δήλωσε η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, αναφερόμενη στο στόχο για τις ΑΠΕ. Χαρακτήρισε το συνολικό πακέτο «σημαντικό βήμα μπροστά».

Η Πορτογαλία και η Ισπανία κατάφεραν να εξασφαλίσουν έναν πιο αυστηρό στόχο για την διασυνοριακή ηλεκτρική διασύνδεση, προκειμένου να εξάγουν περισσότερη ενέργεια στην Ευρώπη μέσω της Γαλλίας.

Και, εν μέσω της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία για την κρίση στην Ουκρανία, οι ευρωπαίοι ηγέτες έθεσαν επίσης στρατηγικούς στόχους για τη λεγόμενη ενεργειακή ασφάλεια, δηλαδή την απεξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Αντιδράσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων

Το λιγότερο στο οποίο συμφωνούν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ήταν ότι η Ευρώπη μπορούσε να είχε κάνει περισσότερα.

«Πολύ μετριοπαθές»
χαρακτήρισε το πακέτο ο Γιόρις ντε Μπλάνκεν της Greenpeace. «Οδηγεί σε επιβράδυνση της ανάπτυξης πηγών καθαρής ενέργειας στην Ευρώπη» είπε στο Associated Press.

Η Νατάλια Αλόνσο της Oxfam είπε στο Reuters ότι ο στόχος του 40% για μείωση των εκπομπών «υστερεί πολύ σε σχέση με αυτό που πρέπει να κάνει η ΕΕ για να ρίξει το βάρος της στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής».

Η Μπρουκ Ράιλι της οργάνωσης Friends of the Earth ήταν ακόμα αυστηρότερη: «Η συμφωνία αυτή δεν κάνει τίποτα για να τερματίσει την εξάρτηση της Ευρώπης από τα ορυκτά καύσιμα ή να επιταχύνει τη μετάβαση σε ένα καθαρό ενεργειακό μέλλον.

»Είναι μια συμφωνία που βάζει τα βρόμικα συμφέροντα της βιομηχανίας πάνω από τους πολίτες και τον πλανήτη».