Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Άντερς Φογκ Ράσμουσεν επιβεβαίωσε δημοσίως τη Δευτέρα ότι η Συμμαχία αναμένεται να αποφασίσει κατά τη Σύνοδο Κορυφής στην Ουαλία την προσεχή Πέμπτη και Παρασκευή τη σύσταση μίας Δύναμης Ταχείας Αντιδράσεως, διακριτής από την υπάρχουσας NATO Response Force (NRF), η οποία θα μπορεί να αναπτύσσεται όπου χρειάζεται μέσα σε 48 ώρες.
Πρόκειται ουσιαστικά για το σπουδαιότερο από τα μέτρα που θα περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Ετοιμότητας Δράσης (Readiness Action Plan – RAP, όπως έχει ήδη καταγραφεί στη νατοϊκή «αργκό») ως απάντηση στη ρωσική επιθετικότητα που με αφορμή την ουκρανική κρίση έχει θέσει τον συμμαχικό μηχανισμό σε συναγερμό. Το νέο διακλαδικό στρατιωτικό σώμα θα στελεχώνεται εκ περιτροπής από τα κράτη – μέλη και ουσιαστικά θα επιδιωχθεί να ενισχύσει την υπάρχουσα NRF των 14.000 ανδρών.
Το ευρύτερο νατοϊκό σχέδιο προβλέπει επίσης ότι στα ανατολικοευρωπαϊκά μέλη της Συμμαχίας θα τοποθετηθεί εξοπλισμός, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση ανάγκης για να κερδηθεί χρόνος στη μεταφορά, ενώ θα δημιουργηθεί και Κέντρο Διοίκησης και Ελέγχου (Command and Control) στην πόλη Σετσίν της Πολωνίας
Η νέα δύναμη, η οποία τελικώς θα αριθμεί 4.000 άνδρες, θα λειτουργεί διαφορετικά από την Joint Expeditionary Force (JEF), που σχεδιάζουν να συστήσουν παράλληλα ορισμένα συμμαχικά κράτη με μπροστάρη τη Βρετανία – και στην οποία είχε αναφερθεί «Το Βήμα» την περασμένη Κυριακή παράλληλα με την επισήμανση της δημιουργίας Δύναμης Ταχείας Αντιδράσεως. Η βρετανικής εμπνεύσεως JEF θα εστιάσει στην πραγματοποίηση ασκήσεων – άλλο ένα από τα μέτρα στα οποία η Συμμαχία θα δώσει έμφαση στο πλαίσιο του RAP.
Όλα τα παραπάνω θα γίνουν με ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μη θιγούν οι προβλέψεις της Ιδρυτικής Πράξης (Founding Act) ΝΑΤΟ – Ρωσίας του 1997, που μιλούν για μη στάθμευση μόνιμων μάχιμων δυνάμεων στην Ανατολική Ευρώπη. Πρόκειται για μία «κόκκινη γραμμή» στην οποία αναφέρθηκε και κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στη Λετονία η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ. Ωστόσο, το κλίμα στην έδρα της Συμμαχίας στις Βρυξέλλες έχει επιβαρυνθεί μετά από τις τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία, με τις χώρες της Βαλτικής και την Πολωνία να πιέζουν για αυστηρότερα μέτρα προστασίας απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα.
Η κατάσταση δυσκολεύει επίσης, σύμφωνα με διπλωματικούς παράγοντες, από το γεγονός ότι έχουν αρχίσει εσχάτως να ακούγονται φωνές ακόμη και για ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Η σχετική δήλωση του ουκρανού Πρωθυπουργού Αρσένι Γιάτσενιουκ ίσως να μην είναι εύκολο να υλοποιηθεί στην πράξη, από τη στιγμή που απαιτείται αλλαγή του ουκρανικού Συντάγματος που κατοχυρώνει την ουδετερότητα της χώρας. Κάτι τέτοιο απαιτεί την έγκριση του Κοινοβουλίου που προσεχώς όμως θα διαλυθεί καθώς η χώρα οδεύει τον Οκτώβριο σε εκλογές.
Ωστόσο, η πρόβλεψη του Κοινού Ανακοινωθέντος της Συνόδου Κορυφής του 2008 στο Βουκουρέστι, συγκεκριμένα στην παράγραφο 23, ότι η Ουκρανία (και η Γεωργία) «θα γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ» είναι εκεί για να δημιουργεί προβληματισμό. Αναμφίβολα, η διάθεση για κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση δεν υπάρχει και τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα παλαιά μέλη της Συμμαχίας (σσ. φυσικά και η Ελλάδα για ευνόητους λόγους που αφορούν το θέμα των Σκοπίων) δεν θέλουν να πειράξουν το Ανακοινωθέν του Βουκουρεστίου. Ήδη πάντως, το λεκτικό του Ανακοινωθέντος που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση από τη Γραμματεία της Συμμαχίας θα είναι ιδιαίτερα βαρύ για την Ελλάδα.
Παράλληλα, όπως έγραφαν χθες και οι «Financial Times», οι Μόνιμοι Αντιπρόσωποι των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) συζήτησαν επί της ενίσχυσης του πλέγματος κυρώσεων εναντίον της Μόσχας. Ουσιαστικά, τα νέα μέτρα, για τα οποία η ΕΕ βρίσκεται σε απόλυτη σύμπνοια με την Ουάσιγκτον, θα αφορούν στην επέκταση της απαγόρευσης πρόσβασης των ρωσικών τραπεζών στις χρηματοοικονομικές αγορές της Ευρώπης, στον περαιτέρω περιορισμό εισαγωγών και εξαγωγών αμυντικών συστημάτων (κάτι που θα φέρει σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση τη Γαλλία, αλλά και τη χώρα μας), καθώς επίσης και σε επιπλέον περιορισμούς στην εξαγωγή τεχνολογίας και στη συνεργασία στον ενεργειακό τομέα. Σε αυτό το σημείο, φαίνεται να εξετάζονται κυρώσεις στη μεταφορά τεχνολογίας για εξορύξεις σε περιοχές όπως η Αρκτική, κάτι που θα έπληττε τη ρωσική Rosneft αλλά και τη συνεργαζόμενη μαζί της ExxonMobil.
Ενόψει της επικείμενης Συνόδου του ΝΑΤΟ, ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς θα έχει συνάντηση με τον Ευάγγελο Βενιζέλο και τον Δημήτρη Αβραμόπουλο στις 6 μ.μ. στο Μέγαρο Μαξίμου.
