Εννέα στους δέκα Αμερικανούς δεν θα είχαν πρόβλημα να ψηφίσουν κάποιον προεδρικό υποψήφιο που είναι μαύρος, γυναίκα, ηλικιωμένος, Εβραίος, Λατίνος, καθολικός, μορμόνος ή ομοφυλόφιλος αλλά δύσκολα θα επέλεγαν κάποιον που δηλώνει ανοιχτά άθεος. Σε μια χώρα όπου οι πρόεδροι κλείνουν τις επίσημες ομιλίες τους με την πασίγνωστη φράση «God Bless America» («Ο Θεός να ευλογεί την Αμερική») και κανένα εν ενεργεία μέλος του Κογκρέσου δεν έχει δηλώσει δημόσια την ενδεχόμενη αθεΐα του, πόσο εύκολο είναι να πιστεύει κανείς μόνο στις κοσμικές και σε καμία ουράνια δύναμη; Αποτελεί ακόμη η αθεΐα κοινωνικό στίγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες;
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Pew Research Center, το 53% των Αμερικανών δηλώνει ότι θα ήταν «λιγότερο πιθανό» να ψηφίσει άθεο πρόεδρο και μόλις το 5% απάντησε θετικά. Ωστόσο ολοένα περισσότεροι άθεοι «βγαίνουν από την ντουλάπα» και κάνουν γνωστή την πεποίθησή τους να μην πιστεύουν στους θεούς. Οργανώσεις για την προώθηση των δικαιωμάτων των άθεων διοργανώνουν συγκεντρώσεις και συζητήσεις σε πανεπιστήμια, ακόμη και σε σχολεία, ενώ προσφέρουν υποστήριξη σε όσους αποφασίζουν να αποκαλύψουν στον κύκλο τους ότι δεν πιστεύουν στον Θεό. Μία από αυτές τις οργανώσεις, η American Atheists (Αμερικανοί Αθεοι), είναι ιδιαίτερα δραστήρια αφού μεταξύ άλλων εκδίδει περιοδικό, βιβλία, διαθέτει μπλογκ, έχει παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και διαθέτει νομική ομάδα που συχνά καταθέτει μηνύσεις κατά των διακρίσεων λόγω θρησκείας και προωθεί τον «πραγματικό διαχωρισμό» κράτους και Εκκλησίας.
«Βλέπετε την Αθεϊστική Τηλεόραση»

«Μερικές φορές υπάρχουν πράγματα που πρέπει να λέγονται και μάχες που πρέπει να γίνονται, ακόμη και αν δεν είναι δημοφιλείς. Εχουμε ένα μήνυμα να στείλουμε στους κρυφούς άθεους: «Δεν είστε μόνοι και αξίζετε ίσα δικαιώματα»» είπε ο Ντέιβιντ Σίλβερμαν, πρόεδρος της οργάνωσης, στην έναρξη του προγράμματος του πρώτου τηλεοπτικού σταθμού για άθεους, της Atheist TV (Αθεϊστική Τηλεόραση).
Πολύ δράμα για το τίποτα, θα μπορούσε να πει, κάπως επιπόλαια, κανείς. Και όμως, προγενέστερη δημοσκόπηση του Pew είχε αποκαλύψει ότι σημαντική μερίδα των ερωτηθέντων θεωρούσε περισσότερο αξιόπιστο έναν βιαστή από έναν άθεο! «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η λέξη «άθεος» συνιστά στίγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που υπάρχει η American Atheists. Εμείς προτρέπουμε τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν τη λέξη άθεος για να προσδιορίσουν την ταυτότητά τους» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Ντέιβ Μουσκάτο, διευθυντής Δημοσίων Σχέσεων της οργάνωσης.
«Πολλοί άνθρωποι δεν δηλώνουν άθεοι γιατί φοβούνται το διαζύγιο ή ότι θα χάσουν την επιμέλεια των παιδιών τους και τη δουλειά τους, την εκδίκηση στον ακαδημαϊκό χώρο ή ότι θα έρθουν αντιμέτωποι με άλλες συνέπειες, γεγονότα που όλοι έχουμε δει να διαδραματίζονται. Μόλις σήμερα (σ.σ.: την ημέρα που πραγματοποιήθηκε η συνέντευξη) μιλούσα με έναν φοιτητή που εξαρτάται οικονομικά από τους γονείς του και θέλει να μάθει περισσότερα από εμάς αλλά δεν μπορεί να δέχεται την αλληλογραφία στο σπίτι γιατί είπε ότι θα τον τιμωρήσουν. Είναι 19 χρόνων. Πολλοί άθεοι κρύβουν τη σχέση τους με οργανώσεις άθεων ή την ταυτότητά τους προκειμένου να βρουν δουλειά ή να την κρατήσουν. Είναι παράνομο ένας πιθανός εργοδότης να ρωτήσει τον συνεντευξιαζόμενο για τη θρησκεία του, αλλά παρ’ όλα αυτά πολλοί το κάνουν» προσθέτει ο Μουσκάτο.
Ο ίδιος, αν και χαρακτηρίζει «περίεργο» να ακούει τους εκλεγμένους αμερικανούς αξιωματούχους «να ζητούν από τον Θεό τους να ευλογήσει τη χώρα μας», αφού γνωρίζουν ότι ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών δεν πιστεύει στον ίδιο θεό και δεν έχει την ίδια θρησκεία, θεωρεί ότι το πραγματικό πρόβλημα είναι πως πρόκειται για μια «σεκταριστική» ενέργεια τη στιγμή που η αμερικανική κυβέρνηση είναι κοσμική. «Στα χαρτιά, στην Αμερική ο διαχωρισμός κράτους και Εκκλησίας είναι από τους ισχυρότερους στον κόσμο, αλλά πρακτικά αυτό δεν ισχύει και τόσο. (…) Στην πραγματικότητα είναι σχεδόν αδύνατον να εκλεγείς σε αυτή τη χώρα αν είσαι άθεος» καταλήγει.

Τι πιστεύουν οι άθεοι

Ανδρες και νέοι σε ηλικία

Στοιχεία του Pew Research Center αποκαλύπτουν ότι το 2012 το 2,4% των αμερικανών ενηλίκων απάντησαν ότι είναι άθεοι όταν ρωτήθηκαν για τη θρησκευτική τους ταυτότητα, αύξηση 1,6% σε σχέση με το 2007. Το 67% είναι άνδρες και το 38% ανήκει στην ηλικιακή ομάδα 18-29 ετών.
Σύνδεση με τη φύση και τη γη
Μεταξύ των αμερικανών άθεων το 82% δηλώνει ότι συχνά (52%) ή κάποιες φορές (30%) αισθάνονται μια βαθιά σύνδεση με τη φύση και τη γη. Το 26% των άθεων δηλώνουν «πνευματικοί άνθρωποι» και το 3% θρησκευόμενοι. Το 41% συχνά αναρωτιέται για το νόημα της ζωής.
Ναι σε «κάποια συμπαντική ύπαρξη»
Αν και ο ορισμός της λέξης άθεος «είναι ένα άτομο που πιστεύει ότι ο Θεός δεν υπάρχει», το 14% όσων αυτοπροσδιορίζονται άθεοι λένε ότι παρ’ όλα αυτά πιστεύουν «σε κάποια συμπαντική ύπαρξη». Στην πραγματικότητα περισσότεροι Αμερικανοί δηλώνουν ότι δεν πιστεύουν στον Θεό ή σε κάποια δύναμη (7%) από ό,τι άθεοι (2,4%).


Ράιαν Κράγκαν: «Εκατομμύρια Αμερικανοί δεν δηλώνουν πια θρησκευτικό προσανατολισμό»
Καθηγητής Κοινωνιολογίας της θρησκείας στο Πανεπιστήμιο της Τάμπα στις ΗΠΑ

«Αν και όλο και περισσότεροι Αμερικανοί δηλώνουν άθεοι, δεν έχουν πάψει να πέφτουν θύματα διακρίσεων τόσο στο οικογενειακό όσο και στο επαγγελματικό τους περιβάλλον» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Ράιαν Κράγκαν, καθηγητής Κοινωνιολογίας της Θρησκείας στο Πανεπιστήμιο της Τάμπα στις ΗΠΑ.

Παρατηρούνται αλλαγές στον τρόπο που η κοινωνία αντιμετωπίζει τη θρησκεία στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια;
«Η αντιμετώπιση έχει αλλάξει με πολλούς τρόπους. Πρώτα από όλα, εκατομμύρια Αμερικανοί δεν δηλώνουν πια θρησκευτικό προσανατολισμό. Το 1990 μόλις το 7% των ενήλικων Αμερικανών δήλωνε χωρίς κάποια θρησκευτική ταύτιση. Το 2012 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 20%, σημείωσε δηλαδή αύξηση 13%. Σε απόλυτους αριθμούς, το 20% σημαίνει ότι 60 εκατομμύρια Αμερικανοί δηλώνουν χωρίς θρησκευτικό προσανατολισμό. Επιπλέον όλο και περισσότεροι άνθρωποι αποδέχονται όσους δηλώνουν μη θρησκευόμενοι ή άθεοι. Αν και ένα υπολογίσιμο ποσοστό των Αμερικανών ακόμη υποστηρίζει ότι δεν θα ψήφιζε έναν άθεο για πρόεδρο, εν γένει οι Αμερικανοί αποδέχονται πλέον περισσότερο τους άθεους. Τέλος, περισσότεροι Αμερικανοί υιοθετούν την άποψη ότι δεν υπάρχει μία θρησκεία που να περιλαμβάνει την καθολική αλήθεια. Παρατηρείται πλουραλισμός στις θρησκευτικές απόψεις και δεν πιστεύουν ότι κάποιος πρέπει να ανήκει σε μια συγκεκριμένη θρησκεία για να σωθεί ή να είναι καλός άνθρωπος. Παράλληλα οι άθεοι και μη θρησκευόμενοι οργανώνονται και αναλαμβάνουν δράση προκειμένου να διασφαλίσουν ότι τα δικαιώματά τους δεν καταπατώνται».
Θεωρείται ακόμη στίγμα το να είναι κάποιος άθεος στις ΗΠΑ;
«Είναι διαφορετικό να αυτοπροσδιορίζεται κανείς «μη θρησκευόμενος» και διαφορετικό «άθεος». Οσοι δηλώνουν «μη θρησκευόμενοι» έρχονται αντιμέτωποι με λιγότερες διακρίσεις σε σχέση με εκείνους που δηλώνουν «άθεοι». Το να δηλώνεις «μη θρησκευόμενος» δεν συνιστά πλέον στίγμα στις περισσότερες περιοχές των Ηνωμένων Πολιτειών –εκτός από τις αγροτικές περιοχές του Νότου. Αλλά το να δηλώνεις «άθεος» είναι ακόμη στίγμα καθώς σημαίνει κάτι περισσότερο από το ότι απλώς δεν ενδιαφέρεσαι να συμμετέχεις σε μια θρησκεία. Σημαίνει ότι απορρίπτεις τη θρησκεία και τον Θεό ή τους θεούς. Αυτό πραγματικά ενοχλεί τους θρησκευόμενους Αμερικανούς. Επομένως οι άθεοι πέφτουν θύματα διακρίσεων και κακομεταχείρισης σε πολλούς τομείς, από τους φίλους, την οικογένεια, τους συνεργάτες τους, ακόμη και από τον στρατό και την κυβέρνηση».

HeliosPlus