Αποκλειστικό: Το vima.gr παρουσιάζει τις προτάσεις των Ευρωπαίων για στοχευμένες κυρώσεις εναντίον της Μόσχας

Σειρά στοχευμένων μέτρων στους τομείς του περιορισμού πρόσβασης στις αγορές κεφαλαίου, άμυνας, προϊόντων διπλής χρήσης αλλά και ευαίσθητων τεχνολογιών εναντίον της Ρωσίας περιλαμβάνει το έγγραφο που έχουν ετοιμάσει οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (EEAS) της Κάθριν Άστον.

Σύμφωνα με το έγγραφο αυτό, το οποίο παρουσιάζει κατ’ αποκλειστικότητα «Το Βήμα» και το οποίο θα συζητηθεί στη συνεδρίαση των Συμβουλίου των Μονίμων Αντιπροσώπων (Coreper) την Πέμπτη 24 Ιουλίου στις Βρυξέλλες, η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει ένα βήμα πέραν της «φάσης 2» των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας, όπως αποφάσισαν οι υπουργοί Εξωτερικών των «28» στη συνάντησή τους την περασμένη Δευτέρα.

Ωστόσο, διατηρούν οδούς διαφυγής καθώς το έγγραφο περιλαμβάνει πολύ προσεκτικές διατυπώσεις, όπως πχ σε ό,τι αφορά στο εμπάργκο εισαγωγών και εξαγωγών όπλων –ένα ζήτημα που απασχολεί μεταξύ άλλων τη Γαλλία εξαιτίας της συμφωνίας για την πώληση δύο σκαφών Μιστράλ στη Μόσχα. Δίνει όμως πολύ έμφαση στην επιβολή περιορισμών στην πρόσβαση των ρωσικών κρατικών επιχειρήσεων στις ευρωπαϊκές αγορές κεφαλαίου.

Οι βασικές αρχές που καθοδηγούν το περίγραμμα των στοχευμένων μέτρων είναι:

α) η αποτελεσματικότητα (δηλαδή οι επιπτώσεις επί της ρωσικής οικονομίας),

β) ο υπολογισμός κόστους / οφέλους (βάσει του οποίου λαμβάνονται υπόψη οι αρνητικές επιπτώσεις στις οικονομίες των κρατών μελών από πιθανά ρωσικά αντίποινα),

γ) η ισορροπία μεταξύ τομέων και μεταξύ κρατών –μελών,

δ) ο συντονισμός των κυρώσεων με αυτές που έχουν ανακοινωθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τους G7 και άλλες χώρες,

ε) η επεκτασιμότητα (scalability) και η αναστρεψιμότητα (reversibility) των μέτρων και

στ) η νομική βάση των μέτρων και η ευκολία εφαρμογής τους.

Το κοινό έγγραφο Κομισιόν και EEAS εκτιμά ότι οι περιορισμοί αυτοί «θα αυξήσουν το κόστος των επιχειρήσεων για άντληση κεφαλαίων και θα καλλιεργήσουν ένα κλίμα αβεβαιότητας που θα επηρεάσει το επιχειρηματικό περιβάλλον στη Ρωσία». Παράλληλα θα μειώσει τη ρευστότητα των εταιρειών και θα αυξήσει το κόστος κεφαλαίου.

Το εν λόγω μέτρο θα αφορά στην απαγόρευση σε κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο στην ΕΕ να επενδύει σε νέες εκδόσεις ομολόγων, μετοχών ή παρόμοιων χρηματοοικονομικών εργαλείων στις ρωσικές επιχειρήσεις που θα συμπεριληφθούν στις κυρώσεις οπουδήποτε στον κόσμο, από τη στιγμή που οι κυρώσεις θα τεθούν σε εφαρμογή. Αυτό θα αφορά τόσο στην πρωτογενή όσο και στη δευτερογενή αγορά, αλλά δεν θα πλήξει τους σημερινούς κατόχους ομολόγων ή μετοχών στις εταιρείες αυτές.

Οι περιορισμοί δεν θα επεκταθούν στα ρωσικά κρατικά ομόλογα, καθώς η Μόσχα θα μπορούσε, ως αντίποινα, να σταματήσει να αγοράσει κρατικά ομόλογα χωρών της ΕΕ. Για όλα τα παραπάνω, θα χρειαστεί στενή συνεργασία με τις χρηματαγορές των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βρετανίας.

Οι εξαγωγές ρωσικών όπλων στην ΕΕ ξεπερνούν τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ ενώ οι αντίστοιχες ευρωπαϊκές στη Ρωσία είναι πιο περιορισμένες. Το εμπάργκο θα μπορούσε λοιπόν να επιβληθεί σε όλο τον αμυντικό τομέα.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται πάντως, «υπό φυσιολογικές συνθήκες, τα εμπάργκο δεν εξαιρούν προηγούμενα συμβόλαια, αλλά με σκοπό να καθησυχαστούν υπάρχουσες ανησυχίες θα μπορούσε να εισαχθεί μία ρήτρα διασφάλισης για συμβόλαια που έχουν υπογραφεί πριν από μία συγκεκριμένη ημερομηνία».

Αυτή η ρήτρα, η οποία είναι σαφές ότι σκοπεύει να κατευνάσει τις γαλλικές αντιδράσεις απέναντι στις πιέσεις να ακυρώσει την πώληση των δύο Μιστράλ στη Μόσχα, αφορά σε εισαγωγές και εξαγωγές. Το εμπάργκο θα μπορούσε να αναστραφεί μελλοντικά.

Αυτοί θα πρέπει να αφορούν σε συγκεκριμένους τομείς όπως η αεροναυπηγική και η διαστημική τεχνολογία ή οι εργαλειομηχανές, οι υπολογιστές υψηλής απόδοσης και τα ηλεκτρονικά συστήματα. Αρχικά, θα εφαρμοστούν σε όσους αξιοποιούν τέτοιου είδους προϊόντα για στρατιωτικούς σκοπούς ή για σκοπούς τόσο πολιτικούς όσο και στρατιωτικούς. Ίσως το κόστος να αποδειχθεί υψηλότερο σε ό,τι αφορά στους εξαγωγείς προηγμένων εργαλειομηχανών (βλέπε Γερμανία) ή προϊόντων τηλεπικοινωνιών, αλλά το θετικό είναι ότι δεν επηρεάζει μεγάλο κομμάτι του ευρωπαϊκού εμπορίου με τη Ρωσία.

Υπολογίζεται ότι οι εξαγωγές τεχνολογιών προς τη Ρωσία που αφορούν στην ενέργεια ανέρχονται σε περίπου 600 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Οι περιορισμοί θα καλύψουν λοιπόν μελλοντική παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, ώστε να μην πληγεί η ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης. Όπερ σημαίνει ότι λογικά δεν θα καλύπτει ανταλλακτικά υπαρχόντων μηχανημάτων.

Πρόκειται για ένα μέτρο για το οποίο πιέζουν πολύ οι Ηνωμένες Πολιτείες και στο οποίο θα εφαρμοστεί το μοντέλο που εφαρμόστηκε στην περίπτωση των κυρώσεων εναντίον του Ιράν, δηλαδή μέσω της υιοθέτησης συγκεκριμένης διαδικασίας αδειοδότησης για επιλεγμένες εξαγωγές. Ο περιορισμός εξαγωγών για τεχνολογίες που αφορούν ιδιαίτερα σε γεωτρήσεις σε μεγάλα θαλάσσια βάθη, σε LNG ή σε έρευνες στην Αρκτική εντάσσονται στην κατηγορία αυτή.

Αυτοί θα αφορούν σε πληρωμές, διευκολύνσεις για εξαγωγικές πιστώσεις, ασφάλιση κ.ά που θα μπορούσαν να έχουν αρνητική επίδραση για τη Ρωσία, καθώς θα αυξήσουν το κόστος πρόσβασης σε αυτές τις υπηρεσίες σε εναλλακτικές αγορές. Ανάλογους περιορισμούς εξετάζουν και οι Αμερικανοί. Το μέτρο αυτό μπορεί και να επεκταθεί στις συναλλαγές ρωσικών εταιρειών με τρίτες χώρες, αν και σε αυτή την περίπτωση το κόστος για την ΕΕ θα είναι μεγαλύτερο.