«Ενα χρόνο μετά τις διαδηλώσεις, στο πάρκο Γκεζί φυτρώνουν οι σπόροι μιας νέας Τουρκίας. Η αναταραχή που συγκλόνισε την Κωνσταντινούπολη στα τέλη Μαίου του 2013 ξεκίνησε από τον θυμό για την καταστροφή ενός χώρου πρασίνου, αλλά έγινε ο καταλύτης για μια ευρύτερη πολιτική αφύπνιση», γράφει ο Guardian.
«Ηταν αναμφισβήτητα το μεγαλύτερο κύμα διαμαρτυρίας στην πρόσφατη τουρκική ιστορία. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους για να διαδηλώσουν κατά της ανάπλασης του πάρκου. Τα δέντρα στο Γκεζί θα θυσιάζονταν για να χτιστεί ένα εμπορικό κέντρο οθωμανικού στιλ, ένα έργο που το προωθούσε προσωπικά ο πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν», συνεχίζει η βρετανική εφημερίδα.
Μετά την ανυποχώρητη στάση της κυβέρνησης και την βίαιη αστυνομική καταστολή, οι διαμαρτυρίες εξαπλώθηκαν γρήγορα σε όλη την Τουρκία, μετατρέποντας ένα περιβαλλοντικό κίνημα σε εξέγερση κατά του εντεινόμενου αυταρχισμού του ηγέτη της χώρας.
Δύο εβδομάδες μετά την έναρξη της εξέγερσης αστυνομικές δυνάμεις έδιωξαν με την βία όλους τους διαδηλωτές από το πάρκο Γκεζί. Οι απώλειες ήταν βαριές: οκτώ άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, τουλάχιστον τέσσερις ως αποτέλεσμα της αστυνομικής βίας. Περίπου 8.000 τραυματίστηκαν.
Για την Μουτζελά Γιαπιτζί, 63χρονη αρχιτέκτονα και ιδρυτικό μέλος της ομάδας ακτιβιστών «Ταξίμ Αλληλεγγύη», η οποία κατηγορείται για ίδρυση «εγκληματικής οργάνωσης» και αντιμετωπίζει 29 χρόνια στη φυλακή, οι διαμαρτυρίες στο Γκεζί ήταν μόνο η αρχή,
«Μια νέα αλληλεγγύη γεννήθηκε εδώ, και δεν έχει τελειώσει. Το πιο σημαντικό πράγμα είναι ότι οι άνθρωποι έμαθαν ξανά πώς να υψώνουν την φωνή τους εναντίον των εγκλημάτων και των αδικιών που διαπράττονται εναντίον τους. Το Γκεζί ήταν ένα μάθημα δημοκρατίας», λέει.
«Ενα χρόνο αργότερα, το φάντασμα της εξέγερσης εξακολουθεί να πλανάται πάνω από τον πρωθυπουργό, ο οποίος μάλλον δεν διδάχθηκε το μάθημα. Σε απάντηση στους ισχυρισμούς για ευνοιοκρατία και σκάνδαλα διαφθοράς στους κόλπους της κυβέρνησης, ο Ερντογάν έχει επιλέξει την στρατηγική της διαίρεσης της χώρας σε νομιμόφρονες και προδότες», τονίζει ο Guardian.
Εκκαθάρισε την αστυνομία και το δικαστικό σώμα από τους επικριτές του και πέρασε νόμους που αποδυνάμωσαν τους συνταγματικούς ελέγχους και τις ισορροπίες για την εκτελεστική εξουσία. Σε μια προσπάθεια να καταπνίξει κάθε κριτική, αυξάνει την πίεση στα μέσα ενημέρωσης, και έκλεισε προσωρινά το Twitter και το YouTube.
Αλλά για πολλούς από εκείνους που συμμετείχαν στις διαδηλώσεις στο Γκεζί, τα διδάγματα είναι ανεκτίμητα. «Εχουμε τώρα μια γεύση του τι είναι να κατεβαίνεις στον δρόμο. Είμαστε τώρα μια κοινωνία που πήρε μια γεύση του πώς είναι να αμφισβητείς την κυβέρνησή. Αυτό δεν υπήρχε ποτέ προηγουμένως στην Τουρκία», λέει η ανθρωπολόγος και δημοσιογράφος Αϊσέ Τσαβντάρ.
«Το Γκεζί άλλαξε ριζικά τα θεμέλια και τη γλώσσα της πολιτικής. Αυτό είναι το νέο, επειδή το Γκεζί δεν προτείνει πρακτικές εξουσίας. Μάλλον το αντίθετο – το Γκεζί είναι μια συγκεκριμένη άποψη για τη ζωή, είναι η πρακτική του να ασκείς κριτική στην εξουσία. Προτείνει ηθικές κατευθυντήριες γραμμές για όλους μας», καταλήγει η Τσαβντάρ.