Ταϊλάνδη: Τα γιατί και τα πώς ενός πραξικοπήματος

Ο στρατός της Ταϊλάνδης κατέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα έπειτα από πολλούς μήνες πολιτικής αστάθειας. Το βρετανικό BBC εξηγεί με έξι ερωτήσεις και απαντήσεις το πώς η ασιατική χώρα οδηγήθηκε σε ακόμη μία παρέμβαση του στρατού στην πολιτική ζωή της.

Τι προκάλεσε το πραξικόπημα;

Ο στρατός υποστηρίζει ότι πήρε τον έλεγχο της χώρας από την κυβέρνηση και ανέστειλε το Σύνταγμα με σκοπό να επαναφέρει την τάξη και να προωθήσει πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Η Ταϊλάνδη βρίσκεται εν μέσω πολιτικού χάους. Επί αρκετούς μήνες η κατάσταση ήταν έκρυθμη, με την αντιπολίτευση να λέει ότι η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση έπρεπε να φύγει γιατί ήταν διεφθαρμένη. Ανθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε συγκρούσεις. Παρατηρητές υποστηρίζουν ότι η κατάσταση δύσκολα θα βελτιωθεί στο προσεχές μέλλον.

Τι συμβαίνει στους δρόμους;

Το Υπουργικό Συμβούλιο διατάχθηκε να δίνει αναφορά στον στρατό και οι συγκεντρώσεις περισσότερων από πέντε ανθρώπων απαγορεύονται. Η κυκλοφορία στους δρόμους απαγορεύεται σε όλη τη χώρα από τις 10 το βράδυ ως τις πέντε τα ξημερώματα. Τα κανονικά τηλεοπτικά προγράμματα έχουν ανασταλεί. Ενα στρατιωτικό διάγγελμα του αρχηγού του στρατού Πραγιούθ Τσαν-Οτσα ανέφερε ότι πρόκειται να ηγηθεί του στρατιωτικού συμβουλίου που θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας, αλλά η Ανω Βουλή και τα δικαστήρια θα συνεχίσουν να λειτουργούν. Οι ηγέτες των πολιτικών κομμάτων απομακρύνθηκαν από το σημείο όπου έλαβαν χώρα οι συζητήσεις με τον στρατό και τα στρατεύματα απέκλεισαν την περιοχή. Αμέσως μετά το πραξικόπημα στρατιώτες εστάλησαν για να καταστείλουν φιλοκυβερνητικές διαδηλώσεις αλλά δεν υπήρξαν αναφορές για εκτεταμένη χρήση βίας.

Εχουν γίνει και στο παρελθόν πραξικοπήματα;

Πολλοί παρατηρητές αμφέβαλλαν ότι ο στρατιωτικός νόμος που επιβλήθηκε στις 20 Μαΐου δεν σήμαινε και πραξικόπημα, όπως υποστήριζε ο στρατός. Δύο ημέρες αργότερα απεδείχθη ότι είχαν δίκιο. Εχουν λάβει χώρα πολλά στρατιωτικά πραξικοπήματα τις τελευταίες δεκαετίες –αυτό είναι το δωδέκατο μετά το 1932 και το τέλος της απόλυτης μοναρχίας. Το αμέσως προηγούμενο ήταν το 2006, όταν ο πρωθυπουργός Τακσίν Σιναουάτρα καθαιρέθηκε από τον στρατό που τον κατηγόρησε για διαφθορά.

Παρατηρητές φοβούνται ότι ο στρατός θα εξοργίσει τους υποστηρικτές της κυβέρνησης. Ο ανταποκριτής του BBC στην Μπανγκόκ λέει ότι οι άνθρωποι που έχουν ψηφίσει για την εκλεγμένη κυβέρνηση θα αισθανθούν αδικημένοι από αυτό που συνέβη. Πολλοί περιμένουν ότι οι διαδηλωτές των «κόκκινων πουκαμίσων», δηλαδή οι υποστηρικτές της κυβέρνησης, θα διοργανώσουν διαδηλώσεις και ότι θα υπάρξουν συγκρούσεις. Εκφράζονται ανησυχίες και για την οικονομία, ενώ η συμφωνία για ημερομηνία διεξαγωγής εκλογών που προγραμμάτιζε η κυβέρνηση τώρα είναι αβέβαιη.

Ποια είναι η ρίζα της κρίσης;

Στην Ταϊλάνδη υπάρχει ένας βαθύς πολιτικός διχασμός: οι φτωχοί υποστηρικτές του Τακσίν στις αγροτικές περιοχές και μια αστική μεσαία τάξη που αντιτίθεται στη συνέχεια της επιρροής του στην πολιτική ζωή της χώρας. Τα τελευταία χρόνια σημειώνονται διαδηλώσεις και από τις δύο πλευρές. Οι διαδηλώσεις άρχισαν να κλιμακώνονται τον περασμένο Νοέμβριο, όταν η Κάτω Βουλή πέρασε ένα νομοσχέδιο για χορήγηση αμνηστίας στον Τακσίν που, σύμφωνα με επικριτές, θα του επέτρεπε να επιστρέψει από την εξορία χωρίς να πάει φυλακή. Το αντικυβερνητικό στρατόπεδο υποστηρίζει ότι 28 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στις διαδηλώσεις. Αυτόν τον μήνα η κατάσταση χειροτέρευσε όταν μια δικαστική απόφαση καθαιρούσε την αδελφή πρωθυπουργό του Τακσίν, Γινγκλούκ, από το αξίωμα της πρωθυπουργού.

Οι αντικυβερνητικοί διαδηλωτές ενώνονται από την αντίθεσή τους στον Τακσίν. Αυτής της πλευράς ηγείται ο Σουτέπ Ταουγκσουμπάν, ένας πρώην πρωθυπουργός που παραιτήθηκε από το Δημοκρατικό Κόμμα για να οργανώνει τις διαδηλώσεις. Οι φιλοκυβερνητικοί διαδηλωτές προειδοποιούσαν από την πλευρά τους ότι θα έβγαιναν στους δρόμους μαζικά αν η εκλεγμένη κυβέρνηση της χώρας καθαιρούνταν. Εχουν οργανώσει διάφορες συγκεντρώσεις, αλλά δεν έχουν κατέβει μαζικά στους δρόμους. Σύμφωνα με αναλυτές, αν αυτό συμβεί, η βία θα κλιμακωθεί επικίνδυνα.