Το Βερολίνο θέλει ηρεμία, το ΝΑΤΟ τρίζει τα δόντια

Ηρεμα και παρασκηνιακά το Βερολίνο επιδιώκει να χαμηλώσει τους τόνους της αντιπαράθεσης με τη Μόσχα εξαιτίας της ουκρανικής κρίσης προτάσσοντας τα τεράστια οικονομικά συμφέροντά του στη Ρωσία και αναζητώντας συμμάχους εντός ΕΕ σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ολλανδία και η Κύπρος, ακόμη και η Βρετανία. Την ίδια στιγμή ανάλογη στρατηγική ακολουθεί η γερμανική διπλωματία στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, παρά την επιθετική ρητορική της συμμαχικής γραφειοκρατίας που δείχνει να αναζητεί επιστροφή στον παλαιό της ρόλο έπειτα από μια περιπετειώδη δεκαετία στο Αφγανιστάν.

Παράλληλα, όμως, από τη στιγμή που έχει ανακύψει πρόβλημα ασφαλείας στην ευρωπαϊκή ήπειρο, είναι εμφανές ότι το παιχνίδι θα γίνει μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας, με την ΕΕ και τις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες αδύναμες ή και απρόθυμες να κάνουν «το κάτι παραπάνω».

Οι Ευρωπαίοι κινούνται αυτόνομα με αποκλειστικό γνώμονα τα εθνικά συμφέροντα και η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε στα Συμπεράσματα του πρόσφατου Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών είναι ενδεικτική των διαφορετικών προσεγγίσεων.

Τεράστιες επενδύσεις στη Ρωσία

Το Βερολίνο, αντιλαμβανόμενο τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης αλλά και τις παρεμβάσεις της γερμανικής επιχειρηματικής ελίτ που έχει επενδύσει τεράστια ποσά στη ρωσική αγορά, θέλει την αποκλιμάκωση έπειτα από την αρχική επιθετική στάση του στο Ουκρανικό. Κομβικό ρόλο στην προσαρμογή αυτή διαδραματίζει ο Σοσιαλδημοκράτης υπουργός Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ, οπαδός της Ostpolitik. Σε διαφορετική γραμμή πάντως φαίνεται να κινείται η υπουργός Αμυνας Ούρσουλα φον ντερ Λέγεν, με την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ να κλίνει εσχάτως προς τον κ. Σταϊνμάγερ.

Παράλληλα ιδιαίτερα συγκρατημένη χαρακτηρίζεται η στάση του Λονδίνου, πάντοτε ικανού να μεταβάλλει τις ενδοκοινοτικές ισορροπίες λόγω και των σχέσεών του με τις χώρες του πρώην κομμουνιστικού στρατοπέδου. Αυτές εμφανίζονται ιδιαίτερα σκληρές στις θέσεις τους. Στους κόλπους του Συμβουλίου Υπουργών δεν έχει άλλωστε περάσει ασχολίαστη η επιθετική στάση του πολωνού υπουργού Εξωτερικών Ράντοσλαβ Σικόρσκι.

Ακόμη και η Λευκωσία έσπευσε να βολιδοσκοπήσει προθέσεις, όπως διεφάνη από την πρόσφατη «ιδιωτική» επίσκεψη του κ. Ι. Κασουλίδη στη Μόσχα. Ο κύπριος υπουργός Εξωτερικών είχε συνάντηση με τον ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ, καθώς είναι σαφές ότι η σκλήρυνση των κυρώσεων ίσως έχει επιπτώσεις στα ρωσικά κεφάλαια στο νησί, ενώ η προσάρτηση της Κριμαίας έχει ανοίξει σε ορισμένους κύκλους συζήτηση περί ομοιοτήτων με την τουρκική κατοχή του βορείου τμήματος της Κύπρου.

Κατά την άποψη κοινοτικών αξιωματούχων, «το Βερολίνο και το Λονδίνο, που αποτελεί δίαυλο για τις ρωσικές χρηματοοικονομικές συναλλαγές, είναι οι πρωτεύουσες-κλειδιά σε περίπτωση που έλθει πραγματικά στο τραπέζι των συνομιλιών η επιβολή του τρίτου επιπέδου κυρώσεων εναντίον της Μόσχας». Οι συγκεκριμένες κυρώσεις θα πλήξουν τον ενεργειακό και τον τραπεζικό τομέα της ρωσικής οικονομίας και οι διεργασίες συνεχίζονται για την ολοκλήρωση του συγκεκριμένου καταλόγου. Ορισμένοι δεν απέκλειαν μάλιστα, σε περίπτωση που οι συνομιλίες της Γενεύης δεν απέδιδαν, να υπάρξει έκτακτη σύνοδος κορυφής, ακόμη και την προσεχή εβδομάδα, για την υιοθέτησή τους.

Σκληρή ρητορική του ΝΑΤΟ

Η ΕΕ είναι επίσης αναποφάσιστη για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να χειριστεί γενικότερα την πολιτική γειτονίας με χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ. Διπλωματικές πηγές τονίζουν ότι, ενώ από τη μία πλευρά καταβάλλεται μια προσπάθεια να πέσουν οι τόνοι στις ευρω-ρωσικές σχέσεις, από την άλλη επιταχύνονται οι διαδικασίες για την απελευθέρωση των θεωρήσεων με τη Μολδαβία (που αντί για τέλος Μαΐου θα πραγματοποιηθεί στις 28 Απριλίου), ενώ προωθείται η ταχύτερη υπογραφή των Συμφωνιών Σύνδεσης με τη Μολδαβία και τη Γεωργία, το αργότερο ως τον Ιούνιο. Μάλιστα η υπουργός Εξωτερικών της Γεωργίας θα βρεθεί την προσεχή εβδομάδα στην Αθήνα –συγκεκριμένα στις 23 Απριλίου –και το εν λόγω ζήτημα προφανώς θα συζητηθεί.

Αυτή που εντυπωσιάζει είναι η σκληρή ρητορική του ΝΑΤΟ, εκφρασθείσα κυρίως από τον απερχόμενο γενικό γραμματέα Αντερς Φογκ Ράσμουσεν, που ομιλεί ακόμη και για ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Η συμμαχική γραφειοκρατία, εκτιμούν διπλωματικοί κύκλοι, θέλει να επιβεβαιώσει ότι το ΝΑΤΟ είναι αξιόπιστο ενώπιον των νέων μελών του και έχει ρόλο σε μια εποχή που η Ουάσιγκτον στρέφει το βλέμμα στην Ασία. Προς το παρόν οι αντιστάσεις για μόνιμη εγκατάσταση νατοϊκών στρατευμάτων στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης είναι ισχυρές. Αν όμως η ουκρανική κρίση δεν αποκλιμακωθεί, τότε η Σύνοδος Κορυφής του προσεχούς Σεπτεμβρίου στο Κάρντιφ της Ουαλίας ίσως κρύβει εκπλήξεις.