Ουκρανία: Συμβιβασμός ή σφαγή;

Στο μυαλό του Βλαντίμιρ Βλαντιμίροβιτς Πούτιν. Εκεί βρίσκεται η απάντηση στο πιο κρίσιμο ερώτημα για το μέλλον της Ουκρανίας: Συμβιβασμός ή σφαγή; Τι θα γίνει από εδώ και πέρα; Η αιματοχυσία ξεκίνησε ήδη με νεκρούς στα ανατολικά, εκεί που το Κίεβο πραγματοποιεί «αντιτρομοκρατική επιχείρηση» κατά των φιλορώσων αυτονομιστών, οι οποίοι έχουν καταλάβει κυβερνητικά κτίρια σε 10 επαρχίες.

Εβδομάδες μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, οι βίαιες ταραχές στο Ντονέτσκ, στο Σλαβιάνσκ και στη Μαριούπολη ακολουθούν παρόμοιο σενάριο: ένοπλοι των «τοπικών μονάδων αυτοάμυνας» κάνουν εφόδους και καταλήψεις.

Ζητούν αυτονομία και καλούν τη Ρωσία να παρέμβει για να τους προστατεύσει από την «επιθετική και παράνομη κυβέρνηση των φασιστών στο Κίεβο».

Βλέπουμε την αρχή ενός εμφυλίου; Στήνεται σκηνικό σφαγής που θα ανοίξει τον δρόμο για στρατιωτική εισβολή από τη Ρωσία; ‘Η όλοι –Ευρωπαίοι, Αμερικανοί, Ρώσοι και Ουκρανοί –έχουν στόχο να συμβιβαστούν για να κάνουν μπίζνες και να μη διαταράξουν την ισορροπία της ευαίσθητης γεωστρατηγικά περιοχής;

«Ο Πούτιν απειλεί να παίξει το έργο της Κριμαίας στο Ντονμπάς (Ντονέτσκ και Χάρκοβο), ενθαρρυμένος από την ως τώρα άτολμη αντίδραση της Δύσης. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε πόλεμο, με απρόβλεπτες και οδυνηρές συνέπειες για την υπόλοιπη Ευρώπη και τις ΗΠΑ» λέει στο «Βήμα» ο Γκενάντι Πομπερέζνι, καθηγητής Ουκρανικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Rutgers, στις ΗΠΑ.

Η Μόσχα έχει 40.000 στρατιώτες σε ετοιμότητα στα σύνορα και φαίνεται αποφασισμένη να διαταράξει –ή ακόμη και να αποτρέψει –τις προεδρικές εκλογές της 25ης Μαΐου στην Ουκρανία. Ηδη ο Πούτιν δήλωσε ότι μπορεί να μην αναγνωρίσει το αποτέλεσμα, και είναι βέβαιο ότι ενθαρρύνει τοπικά δημοψηφίσματα υποδαυλίζοντας την απόσχιση.

Υπάρχει χώρος για διπλωματία και συμβιβασμό; Ναι. Το έδειξαν τα πρώτα θετικά αποτελέσματα της τετραμερούς συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών Ρωσίας, ΗΠΑ, ΕΕ και Ουκρανίας που έγινε τη Μεγάλη Πέμπτη στη Γενεύη.

Στη Μόσχα και στη Δύση κάποιοι πιστεύουν ότι ο Πούτιν προκρίνει «διαμελισμό διά του φεντεραλισμού». Ασκεί ασφυκτικές πιέσεις για να αναγκάσει το Κίεβο να παραχωρήσει ευρεία αυτονομία στις ανατολικές περιφέρειες. Και κυρίως, για να εξασφαλίσει ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί ποτέ, μα ποτέ, στο ΝΑΤΟ. Ηδη ο μεταβατικός πρόεδρος της Ουκρανίας δεν απέκλεισε τη διενέργεια δημοψηφίσματος για το μέλλον των ανατολικών περιοχών, ταυτόχρονα με τις προεδρικές εκλογές, τον Μάιο.

«Το Κρεμλίνο θέλει να επιβάλει φεντεραλισμό στην Ουκρανία για να υπονομεύσει την εθνική κυριαρχία και να κόψει στα δύο τη χώρα» μας λέει η Ολένα Νικολαγένκο, καθηγήτρια Ουκρανικής Πολιτικής στη Νέα Υόρκη.

«Αλλά η Ουκρανία δεν έχει ανάγκη από ομοσπονδιοποίηση. Χρειάζεται μια υπόλογη κυβέρνηση και ένα σύστημα ελέγχων και ισορροπιών ώστε η αποκέντρωση να μην οδηγήσει στη συγκέντρωση της εξουσίας και των πόρων στα χέρια μιας μικρής κλίκας φιλορώσων πολιτικών και ολιγαρχών, όπως είναι ο Ρινάτ Αχμέτοφ στο Ντονέτσκ» τονίζει.

«Ο Πούτιν έχει προκαλέσει, άμεσα ή έμμεσα, αυτή την αναταραχή προκειμένου να μην ξεφύγει η Ουκρανία από τη σφαίρα της επιρροής του» λέει στο «Βήμα» ο Τζεφ Σαχαντέο, διευθυντής στο Ινστιτούτο Ρωσικών και Ευρασιατικών Μελετών, στο Πανεπιστήμιο Κάρλτον, στον Καναδά.

Το δίλημμα για τις ΗΠΑ και την ΕΕ είναι αν θα συμβιβαστούν με τις απαιτήσεις του Κρεμλίνου για να αποτραπεί η σφαγή ή αν θα κρατήσουν σκληρή στάση, διακινδυνεύοντας μια ρωσική εισβολή στην Ανατολική Ουκρανία.

«Η Δύση και η ουκρανική ηγεσία μπορούν να συμφωνήσουν σε κάποιο είδος ομοσπονδιακής διευθέτησης για να εξορκίσουν την απειλή της ρωσικής εισβολής. Αλλά μετά την απόσχιση της Κριμαίας οι Ρώσοι δεν διαθέτουν πλειοψηφία σε καμία από τις περιφέρειες, ούτε στα ανατολικά. Τι θα γίνει στις εκλογές; Η κατάσταση είναι πλέον εξαιρετικά ασταθής και τεταμένη. Εκρηξη εμφύλιας βίας ή και ρωσική εισβολή στην Ανατολική Ουκρανία είναι πιθανά ενδεχόμενα. Είτε εκ προθέσεως είτε ως αποτέλεσμα απρόβλεπτων εχθροπραξιών με τόσα όπλα, στρατεύματα και οργή στην περιοχή» καταλήγει ο Σαχαντέο.