Με την 5η Μαρτίου, την πρώτη επέτειο από τον θάνατο του Ούγκο Τσάβες, να πλησιάζει, ο τσαβισμός δοκιμάζεται στη Βενεζουέλα. Οι αιματηρές ταραχές με τους οπαδούς της αντιπολίτευσης έχουν αφήσει πίσω τους τουλάχιστον 16 νεκρούς, ο πληθωρισμός «τρέχει» στο δυσθεώρητο ποσοστό του 56%, τα ράφια των σουπερμάρκετ είναι άδεια από αγαθά πρώτης ανάγκης και η εγκληματικότητα κάνει την καθημερινή ζωή κόλαση. Η κυβέρνηση του προέδρου Νικολάς Μαδούρο δέχεται ισχυρότατες πιέσεις και καταγγέλλει «αντεπανάσταση». Η «βολιβαριανή επανάσταση» κλυδωνίζεται και επιχειρεί να επιβληθεί με αιματηρή καταστολή. Αλλά οι κοινωνικές ρίζες της παραμένουν ακόμη βαθιές. Και η μνήμη των ιστορικών επιτευγμάτων της –στην Παιδεία, στην Υγεία και στην ποιότητα ζωής –δεν έχει ξεθωριάσει.
«Εδώ δεν είναι Ουκρανία!» δήλωσε ο πρόεδρος Μαδούρο κατηγορώντας τον συλληφθέντα Λεοπόλντο Λόπες, τον πιο προβεβλημένο από τους ηγέτες της αντιπολίτευσης, ως ενορχηστρωτή των αιματηρών διαδηλώσεων, σημειώνοντας πως «στόχος του είναι η αποσταθεροποίηση της χώρας. Αυτό είναι το πρόσωπο του φασισμού».
Την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος μετονόμασε τη μεγαλύτερη πετρελαιοφόρα περιοχή της χώρας από «Ζώνη Ορινόκο» σε «Ζώνη Ούγκο Τσάβες». Ο,τι όμως και να πει ή να κάνει ο Μαδούρο, η διογκούμενη δυσαρέσκεια δεν δείχνει να εκτονώνεται.
«Η Βενεζουέλα ξεμένει από δολάρια και τα αποτελέσματα είναι ήδη εμφανή: οι ξένες αεροπορικές εταιρείες έχουν επιβάλει αυστηρούς περιορισμούς στις πωλήσεις εισιτηρίων, φάρμακα και ιατρικός εξοπλισμός δεν είναι διαθέσιμα και οι εφημερίδες κλείνουν λόγω έλλειψης χαρτιού. Χωρίς μια τονωτική «ένεση» δολαρίων από την κρατική εταιρεία πετρελαίου Petroleos de Venezuela, που φέρνει το 96% των πόρων από τις εξαγωγές, η κρίση θα συνεχιστεί. Αν η κυβέρνηση δεν εγκαταλείψει την αντιπάθειά της προς τα ιδιωτικά κεφάλαια, θα επιδεινωθεί περαιτέρω η έλλειψη αγαθών» αναφέρει σε ανάλυσή του το περιοδικό «Economist». Και όσο η οικονομία δεν βγαίνει από το τούνελ τόσο θα αυξάνεται η κοινωνική δυσαρέσκεια.
Τι θα γίνει τους επόμενους μήνες; «Στην παρούσα χρονική συγκυρία θα μπορούσε να συμβεί οτιδήποτε. Υπάρχει μια κρίση σε όλα τα μέτωπα και η κυβέρνηση Μαδούρο θα μπορούσε άνετα να επιβιώσει της κρίσης αλλά την ίδια στιγμή να χάσει τη μάχη λόγω κακών χειρισμών» σημειώνει ο Χαβιέρ Κοράλες, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο αμερικανικό κολέγιο Αμχερστ.
Με δεδομένο τον κατακερματισμό της αντιπολίτευσης, τις πολιτικοστρατιωτικές δομές που ανέπτυξε στην κοινωνία ο Τσάβες και την κεκτημένη ταχύτητα των μεταρρυθμίσεών του, ο διάδοχός του διαθέτει ακόμη ισχυρά λαϊκά ερείσματα. «Ο Μαδούρο εξακολουθεί να έχει την υποστήριξη μιας μεγάλης μερίδας των πολιτών, ενώ και ένα μεγάλο τμήμα των ενόπλων δυνάμεων συντάσσεται στο πλευρό του. Μπορεί να μη διαθέτει τη χαρισματική φυσιογνωμία του Τσάβες, αλλά θεωρείται πιστός εκπρόσωπος του εκλιπόντος προέδρου και των πολιτικών και κοινωνικών θέσεών του» τονίζει ο Τζορτζ Τσικαριέλο-Μάχερ, επίκουρος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο αμερικανικό πανεπιστήμιο Ντρέξελ.
Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ
Εμπλοκή με το πετρέλαιο
Το βασικό εξαγώγιμο προϊόν της Βενεζουέλας μειώνεται, με την παραγωγή πετρελαίου να έχει πέσει στα τρία εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως. Από τα 640.000 βαρέλια που στέλνει κάθε ημέρα στην Κίνα τα 300.000 προορίζονται για την αποπληρωμή χρέους προς το Πεκίνο. Αλλες 400.000 πωλούνται φτηνά σε συμμάχους όπως η Κούβα και γύρω στις 600.000 χρησιμοποιούνται για εγχώρια κατανάλωση. Ετσι απομένουν 1,7 εκατ. βαρέλια την ημέρα τα οποία αποφέρουν γύρω στα 42 δισ. ευρώ τον χρόνο, ενώ οι εισαγωγές πετρελαίου εξακοντίστηκαν για το 2013 στα 56 δισ. ευρώ!
Βία, ιδεολογία και «κολεκτίβος»
Η αντιπολίτευση καταγγέλλει ότι ορισμένες από τις πολύ διαδεδομένες στη Βενεζουέλα πολιτοφυλακές-τοπικές οργανώσεις οπαδών του Τσάβες, γνωστές ως «κολεκτίβoς», λειτουργούν ως εμπροσθοφυλακή για τις δυνάμεις ασφαλείας και ότι μέλη τους έχουν πυροβολήσει διαδηλωτές. Μόνο στη φτωχή συνοικία 23 de Enero (23 Γενάρη) στο Καράκας υπάρχουν τουλάχιστον δέκα «κολεκτίβoς».
Χαρτί υγείας ούτε για δείγμα
Ο δείκτης έλλειψης αγαθών που εκπονεί η κεντρική τράπεζα έχει φτάσει στο ιστορικό υψηλό του 28%: χαρτί τουαλέτας, βούτυρο, καφές, λάδι, αλεύρι και ρύζι είναι είδη εν ανεπαρκεία. Ο Μαδούρο κατηγορεί τον ιδιωτικό τομέα ότι δημιουργεί τεχνητή έλλειψη για να κερδοσκοπεί, ενώ οι επιχειρηματίες απαντούν ότι η αιτία του κακού είναι ο ασφυκτικός έλεγχος των τιμών και οι περιορισμοί στο ξένο συνάλλαγμα. Και φυσικά η παραοικονομία ανθεί, με πλανόδιους πωλητές να προσφέρουν τα ίδια αγαθά σε τιμές ως και 1.000% υψηλότερες.
Το τέρας του πληθωρισμού
Το τύπωμα χρήματος για τη χρηματοδότηση του δημοσιονομικού ελλείμματος έχει οδηγήσει σε έναν πληθωρισμό της τάξεως του 56% σε ετήσια βάση. Η αύξηση του πληθωρισμού και των κρατικών δαπανών έχει, με τη σειρά της, δημιουργήσει ένα μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα, αφού για μόνο για το 2012 η Βενεζουέλα είχε έσοδα 88,5 δισ. ευρώ και δαπάνες 134 δισ. ευρώ (για το 2013 δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία).
Εκτός ελέγχου η εγκληματικότητα
Στο Καράκας, μία από τις πιο επικίνδυνες πόλεις στον κόσμο, αναλογούν 122 ανθρωποκτονίες ανά 100.000 κατοίκους, ενώ σε όλη τη χώρα η ίδια αναλογία είναι 79 προς 100.000 –η δεύτερη χειρότερη επίδοση στη Λατινική Αμερική μετά την Ονδούρα. Οπως σημειώνει η ιστοσελίδα Ιnsightcrime, στη Βενεζουέλα ένας άνθρωπος δολοφονείται κάθε 21 λεπτά, ενώ από το 1999 που ανέλαβε τα ηνία της Βενεζουέλας ο Τσάβες τα ποσοστά εγκληματικότητας τετραπλασιάστηκαν στο Καράκας.
«Ωστόσο» προσθέτει «την ίδια στιγμή ένα εξίσου επικίνδυνο παιχνίδι παίζει και ο Μαδούρο: με το να προσελκύει προσωπικότητες της λαϊκής, υποτίθεται πιο δημοκρατικής, Δεξιάς, όπως ο μεγιστάνας των ΜΜΕ Γκουστάβο Σισνέρος, αυτό ενέχει δύο κινδύνους. Ο πρώτος είναι πως θα μπερδέψει τους οπαδούς του, ίσως και θα τους αποξενώσει. Ο δεύτερος είναι ότι τέτοιοι «δημοκρατικοί δεξιοί» ενδέχεται να αποδειχθούν εξαιρετικά ύπουλοι σύμμαχοι». Ας σημειωθεί ότι το υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ πραξικόπημα με το οποίο επιχειρήθηκε η ανατροπή του Τσάβες στις 11 Απριλίου 2002 σχεδιάστηκε στο γραφείο του Γκουστάβο Σισνέρος, ο οποίος καθοδηγούσε τηλεφωνικά τον Πέδρο Καρμόνα, τον πρόεδρο των βιομηχάνων, που διορίστηκε «πρόεδρος» από τους επίδοξους πραξικοπηματίες.
Επικίνδυνα παιχνίδια δεξιά και αριστερά
«Η Δεξιά της Βενεζουέλας υπέστη μια σημαντική ήττα στις εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου και πλέον είναι διχασμένη και αδύναμη. Ωστόσο, σε εξίσου δυσχερή θέση μοιάζει να είναι και το βολιβαριανό κίνημα, κυρίως λόγω της δεινής οικονομικής κατάστασης. Ο Μαδούρο έχει δίκιο κατονομάζοντας τον Λόπες ως ενορχηστρωτή –με τη συνδρομή της Ουάσιγκτον –των βίαιων διαδηλώσεων» τονίζει σε άρθρο του ο Κρις Γκίλμπερτ, αμερικανός καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Βολιβαριανό Πανεπιστήμιο της Βενεζουέλας.
«Η Δεξιά της Βενεζουέλας υπέστη μια σημαντική ήττα στις εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου και πλέον είναι διχασμένη και αδύναμη. Ωστόσο, σε εξίσου δυσχερή θέση μοιάζει να είναι και το βολιβαριανό κίνημα, κυρίως λόγω της δεινής οικονομικής κατάστασης. Ο Μαδούρο έχει δίκιο κατονομάζοντας τον Λόπες ως ενορχηστρωτή –με τη συνδρομή της Ουάσιγκτον –των βίαιων διαδηλώσεων» τονίζει σε άρθρο του ο Κρις Γκίλμπερτ, αμερικανός καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Βολιβαριανό Πανεπιστήμιο της Βενεζουέλας.
«Ωστόσο» προσθέτει «την ίδια στιγμή ένα εξίσου επικίνδυνο παιχνίδι παίζει και ο Μαδούρο: με το να προσελκύει προσωπικότητες της λαϊκής, υποτίθεται πιο δημοκρατικής, Δεξιάς, όπως ο μεγιστάνας των ΜΜΕ Γκουστάβο Σισνέρος, αυτό ενέχει δύο κινδύνους. Ο πρώτος είναι πως θα μπερδέψει τους οπαδούς του, ίσως και θα τους αποξενώσει. Ο δεύτερος είναι ότι τέτοιοι «δημοκρατικοί δεξιοί» ενδέχεται να αποδειχθούν εξαιρετικά ύπουλοι σύμμαχοι». Ας σημειωθεί ότι το υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ πραξικόπημα με το οποίο επιχειρήθηκε η ανατροπή του Τσάβες στις 11 Απριλίου 2002 σχεδιάστηκε στο γραφείο του Γκουστάβο Σισνέρος, ο οποίος καθοδηγούσε τηλεφωνικά τον Πέδρο Καρμόνα, τον πρόεδρο των βιομηχάνων, που διορίστηκε «πρόεδρος» από τους επίδοξους πραξικοπηματίες.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
