Οι περισσότεροι τούρκοι οικονομολόγοι δεν εξεπλάγησαν όταν πληροφορήθηκαν ότι τα μεγάλα κατασκευαστικά έργα αποτελούν μέρος της έρευνας για το σκάνδαλο διαφθοράς που έχει ξεσπάσει στην Τουρκία και στο οποίο εμπλέκονται τέσσερις υπουργοί της κυβέρνησης Ερντογάν.
Ακόμη και κάποιος που επισκέπτεται για πρώτη φορά την Κωνσταντινούπολη δεν μπορεί να μην παρατηρήσει ότι ολόκληρη η πόλη μοιάζει με τεράστιο εργοτάξιο.
Ενδιαφέρον έχει ότι δυσκολεύομαι να εξηγήσω αυτή την άνθηση στην αγορά ακινήτων στους ξένους οικονομολόγους, οι οποίοι σημειώνουν ότι οι τιμές των κατοικιών δεν αυξήθηκαν τόσο στην Τουρκία όσο σε άλλες χώρες όπου δημιουργήθηκαν φούσκες ή ότι το μερίδιο του κατασκευαστικού τομέα στο ΑΕΠ είναι χαμηλότερο από άλλες χώρες, γράφει ο Εμρέ Ντελιβελί στη «Χουριέτ».
Οι τιμές κρατήθηκαν σχετικά χαμηλές λόγω της εκπληκτικής αύξησης της προσφοράς ακινήτων η οποία χρηματοδοτήθηκε ως εξής: οι κατασκευαστικές εταιρείες αρχίζουν ένα νέο έργο προτού πουλήσουν μεγάλο μέρος των ήδη ολοκληρωμένων έργων τους· χρηματοδοτούν αυτή τη δραστηριότητα με δάνεια από τις τράπεζες οι οποίες παίρνουν επιπλέον δουλειές δανείζοντας τους αγοραστές ακινήτων.
Ο αρθρογράφος δηλώνει βέβαιος ότι η Τουρκία δεν είναι η πρώτη χώρα που παίρνει τον δρόμο αυτό. Την θεωρεί μάλιστα τυχερή γιατί τα στεγαστικά δάνεια δεν «πακετάρονται» σε παράγωγα για να πουληθούν στη συνέχεια και να ξαναπουληθούν. «Πρέπει να ευχαριστήσουμε το μη εξελιγμένο χρηματοπιστωτικό μας σύστημα γι’ αυτό», γράφει. «Αλλά δεν είμαι βέβαιος αν υπάρχει άλλη χώρα όπου η κυβέρνηση να στηρίζει τόσο πολύ αυτή τη διαδικασία».
Φέρνει το παράδειγμα της TOKI, της Διοίκησης Οικιστικής Ανάπτυξης η οποία αναφέρεται μόνο στον πρωθυπουργό άρα δεν είναι πολλά πράγματα γνωστά για τους λογαριασμούς της αλλά πολλές κατασκευαστικές εταιρείες συνεταιρίζονται μαζί της. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να αποκτήσουν πρόσβαση στη γη που ανήκει στο κράτος.
Δεν είναι μόνο οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες που είναι ευγνώμονες στην ΤΟΚΙ. Εξετάζοντας μερικές από τις εταιρείες που έκαναν δουλειές με την ΤΟΚΙ, ο Ντελιβελί ανακάλυψε ότι πολλές είχαν ιδρυθεί τα τελευταία χρόνια. Επίσης, το 60% των αποφάσεων που έλαβε το υπουργικό συμβούλιο το πρώτο εξάμηνο του 2013 αφορούσαν τα δημόσια έργα!
Στην πραγματικότητα είναι τόσο εύκολο να κάνει κάποιος χρήματα στον κατασκευαστικό τομέα, ακόμη και χωρίς την ΤΟΚΙ ή την βοήθεια της κυβέρνησης, που πολλές τουρκικές εταιρείες σπεύδουν να δραστηριοποιηθούν στον τομέα αυτό εις βάρος του παραγωγικού. Ο τομέας των κατασκευών είναι «η κατάρα του πετρελαίου» για την Τουρκία.
«Γι’ αυτό λοιπόν δεν με εκπλήσσει το περιεχόμενο του σκανδάλου διαφθοράς», καταλήγει ο αρθρογράφος. «Και δεν αναφέρθηκαν ακόμη καθόλου στις εξαγωγές χρυσού προς το Ιράν, έναν ακόμη πυλώνα της επιχείρησης την οποία γνώριζαν καλά οι οικονομολόγοι».
