Κάρλος Αλσουγαράι Τρέτο: «Η Κούβα τείνει το χέρι στις ΗΠΑ εδώ και χρόνια»

«Η Κούβα δέχεται να διαπραγματευθεί ή να συζητήσει με τις ΗΠΑ για την ομαλοποίηση των σχέσεων» λέει σε συνέντευξή του προς «Το Βήμα» ο Κάρλος Αλσουγαράι Τρέτο, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας, ειδικός στις αμερικανοκουβανικές σχέσεις, και επί 35 χρόνια μέλος του διπλωματικού σώματος της Κούβας (το τελευταίο πόστο του ήταν πρέσβης στην ΕΕ το 1994-96). Του ζητήσαμε να αναπτύξει τις προοπτικές των διμερών σχέσεων ύστερα από τη χειραψία που αντήλλαξε ο Μπαράκ Ομπάμα με τον Ραούλ Κάστρο στην κηδεία του Νέλσον Μαντέλα.

«Υπό κανονικές συνθήκες μια χειραψία δεν αποτελεί είδηση. Στην προκειμένη περίπτωση όμως αποτελεί γιατί οι ΗΠΑ αρνούνται να αναγνωρίσουν τη νομιμότητα της κυβέρνησης της Κούβας» λέει. «Οι ΗΠΑ διέκοψαν τις διπλωματικές σχέσεις με την Κούβα τον Ιανουάριο του 1961 και επέβαλαν οικονομικές κυρώσεις το 1962». Θυμίζει ότι πριν από μερικές εβδομάδες στην ετήσια γενική συνέλευση του ΟΗΕ υιοθετήθηκε ψήφισμα από 188 κράτη-μέλη, περιλαμβανομένης της Ελλάδας, που καταδικάζει το οικονομικό, εμπορικό και χρηματοπιστωτικό εμπάργκο στην Κούβα. Παρόμοιο ψήφισμα υιοθετείται κάθε χρόνο στον ΟΗΕ από το 1992.

Ο 70χρονος κ. Αλσουγαράι τονίζει ότι αυτή «η βορειοαμερικανική πολιτική χρονολογείται από τον Ψυχρό Πόλεμο αλλά διατηρείται ακόμη ανέπαφη. Πρόκειται για μια πολιτική «αλλαγής καθεστώτος»». Ενώ η Κούβα, από την πλευρά της, αποδέχεται τον διάλογο με τις ΗΠΑ «στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού».

«Η χειραψία Κάστρο – Ομπάμα συνάδει πλήρως προς την πολιτική της Κούβας. Η είδηση είναι ότι πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Ομπάμα» λέει. «Αν η χειραψία ήταν «οιωνός», μπορούμε να ελπίζουμε για εξελίξεις θετικές και ευνοϊκές προς την ομαλοποίηση. Για παράδειγμα, προβάλλει ένα συγκεκριμένο δίλημμα: μια που ο Ομπάμα και ο Κάστρο αντήλλαξαν μερικές κουβέντες, μήπως έφθασε η στιγμή να δεχθούν οι ΗΠΑ να προσκληθεί η Κούβα στην επόμενη Σύνοδο Βόρειας και Νότιας Αμερικής το 2015;». Θυμίζει ότι στην περυσινή σύνοδο η Ουάσιγκτον αρνήθηκε την παρουσία του Ραούλ Κάστρο, παρά την ομόφωνη αντίθετη άποψη των υπολοίπων κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής.

Σύμφωνα με τον κ. Αλσουγαράι, τα προβλήματα στην προσέγγιση ΗΠΑ – Κούβας πηγάζουν από την αμερικανική πλευρά: η προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης της Κούβας και η συμπερίληψή της από το 1982 στη λίστα με τα κράτη που υποθάλπουν την τρομοκρατία –«αδικαιολόγητο τόσο τότε όσο και τώρα» λέει. «Αν οι ΗΠΑ επιθυμούν πραγματικά να εκσυγχρονίσουν την πολιτική τους προς την Κούβα, πρέπει να εξαλείψουν ό,τι χρονολογείται από το παρελθόν και σε αυτά περιλαμβάνεται πρώτα απ’ όλα η αφαίρεση της Κούβας από τη λίστα της τρομοκρατίας –κύρωση που έχει πολύ σοβαρές οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις».

Η διμερής προσέγγιση θα συνέφερε και τις δύο πλευρές. «Η Κούβα και οι ΗΠΑ συνεργάζονται σήμερα σε ευαίσθητα θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως θέματα ασφαλείας. Ανάμεσα στους τομείς στους οποίους υπάρχει επίσημη συμφωνία ή ανεπίσημο καθεστώς συνεργασίας είναι οι εξής: μετανάστευση (επίσημη συμφωνία από το 1994-95), λαθρεμπόριο ναρκωτικών, διασώσεις στη θάλασσα, πρόληψη φυσικών καταστροφών (κυρίως τυφώνων), περιβάλλον, αντιμετώπιση πετρελαιοκηλίδων, διατήρηση της ασφάλειας στη ζώνη γύρω από τη βορειοαμερικανική ναυτική βάση του Γκουαντάναμο, την οποία η Κούβα θεωρεί παράνομη, αλλά αποδέχεται ως μια πραγματικότητα η οποία πρέπει κάποτε να διορθωθεί».

Ανάμεσα στους τομείς στους οποίους υπάρχουν κοινά συμφέροντα αλλά οι δύο χώρες δεν μπορούν να τα εκμεταλλευθούν λόγω της αμερικανικής πολιτικής είναι οι εξής: εμπόριο («Οι ΗΠΑ είναι η φυσική αγορά της Κούβας»), τουρισμός («Οι πιθανοί αμερικανοί τουρίστες στην Κούβα υπολογίζονται μεταξύ 3 και 5 εκατομμυρίων») και πολλοί άλλοι, «όπως θα έπρεπε να συμβαίνει ανάμεσα σε γειτονικές χώρες».

Ο κ. Αλσουγαράι δίνει ένα παράδειγμα πιθανής μελλοντικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ το οποίο είναι αποκαλυπτικό για την οικονομική πολιτική (σοσιαλιστική οικονομία της αγοράς) που εφαρμόζει ο Ραούλ Κάστρο την τελευταία διετία: η Αβάνα αναπτύσσει λιμάνι στον κόλπο Μαριέλ, 60 χλμ. από την πρωτεύουσα, ικανό να δεχθεί τεράστια πλοία, στο οποίο αναμειγνύονται χώρες από την Βραζιλία ως τη Σιγκαπούρη. Η κυβέρνηση δημιούργησε μια ειδική ζώνη ανάπτυξης 465 τετρ. χλμ. γύρω από το υπό κατασκευή λιμάνι. «Η ζώνη αυτή θα διέπεται από κανονισμούς για την ενίσχυση των ξένων επενδύσεων» λέει ο κ. Αλσουγαράι.