Οχι πολύ μετά την εκλογή του τον περασμένο Μάρτιο ο Πάπας Φραγκίσκος δεσμεύθηκε να περιορίσει τις σπατάλες και τις υπερβολές της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, διακηρύσσοντας το όνειρό του για «μια φτωχή Εκκλησία για τους φτωχούς». Το ταπεινό μήνυμά του ωστόσο δεν άγγιξε τον επίσκοπο του Λίμπουργκ στη Δυτική Γερμανία Φραντς-Πέτερ Τέμπαρτς φαν Ελστ, ο οποίος «άντλησε» από τα ταμεία της Επισκοπής 31 εκατ. ευρώ για την ανέγερση μιας υπερπολυτελούς κατοικίας με όλες τις ανέσεις. Και όχι μόνο: σύμφωνα με τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης ο 53χρονος «επίσκοπος της χλιδής» πέταξε με εισιτήριο πρώτης θέσης για να επισκεφθεί φτωχούς στην Ινδία, κάτι που μετέπειτα αρνήθηκε ότι έπραξε. Οταν κλήθηκε στο Βατικανό για να απολογηθεί, ο Τέμπαρτς φαν Ελστ επέλεξε για τη μεταφορά του μια χαμηλού κόστους αεροπορική εταιρεία, προσπαθώντας να μαζέψει τα ασυμμάζευτα. Πολύ αργά. Βατικανό και πιστοί πνέουν ήδη μένεα εναντίον του.
Ο Τέμπαρτς φαν Ελστ, που ανέλαβε το διακόνημά του το 2007, είχε αρχικά πει στους ενορίτες του ότι το κόστος της επισκοπικής κατοικίας στη μεσαιωνική πόλη του Λίμπουργκ, κοντά στον ποταμό Ρήνο, δεν θα ξεπερνούσε τα 5,5 εκατ. ευρώ. Οταν έγινε γνωστό ότι τελικά το ποσό ξεπέρασε τα 31 εκατ. ευρώ –κάποια δημοσιεύματα κάνουν λόγο και για 40 εκατ. ευρώ -, η χώρα, όπου περίπου πέντε αιώνες νωρίτερα ο Μαρτίνος Λούθηρος ξεκινούσε την προτεσταντική του επανάσταση ενάντια των αυθαιρεσιών της παπικής Εκκλησίας, αντέδρασε έντονα. «Είμαι το ίδιο έκπληκτος όσο και εσείς» δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ο αρχιεπίσκοπος της Καθολικής Εκκλησίας της Γερμανίας Ρόμπερτ Ζέλιτς, ο οποίος την περασμένη Πέμπτη συζήτησε το φλέγον ζήτημα με τον Πάπα Φραγκίσκο στο Βατικανό.
Σε μια περίοδο που η Καθολική Εκκλησία προσπαθεί να ανακάμψει από τα αλλεπάλληλα σκάνδαλα που έχουν ξεσπάσει στους κόλπους της, το τελευταίο πράγμα που χρειαζόταν ήταν να γίνει γνωστό ότι ένας εκπρόσωπός της δαπάνησε 15.000 ευρώ για μία μπανιέρα! Η υπερπολυτελής κατοικία λέγεται ότι διαθέτει ακόμη μια μαρμάρινη αυλή με τρεχούμενο νερό κόστους 2 εκατ. ευρώ, κήπους 780.000 ευρώ, εντοιχισμένα ντουλάπια 350.000 ευρώ, πανάκριβα έπιπλα και πόρτες με επιχρυσωμένα χερούλια, τραπεζαρία κόστους 25.000 ευρώ, έργα τέχνης 450.000 ευρώ, θρησκευτικά αγάλματα, τζάκι, σάουνα, παρεκκλήσι 2,7 εκατ. ευρώ (μόνο τα παράθυρα κόστισαν σχεδόν 100.000 ευρώ) και πάει λέγοντας.
Τα «ιδιαίτερα διαμερίσματα» του Τέμπαρτς φαν Ελστ κόστισαν 3 εκατ. ευρώ. Ο ίδιος ωστόσο μιλώντας στη γερμανική εφημερίδα «Bild» δήλωσε: «Οσοι με γνωρίζουν, ξέρουν ότι δεν χρειάζομαι αυτόν τον πολυτελή τρόπο ζωής». Ο επίσκοπος έχει επίσης βρεθεί αντιμέτωπος με τη γερμανική Δικαιοσύνη, καθώς έδωσε ψευδή κατάθεση σε μια αγωγή που κατέθεσε κατά του περιοδικού «Der Spiegel», το οποίο είχε γράψει ότι πέταξε με εισιτήριο πρώτης θέσης προκειμένου να επισκεφθεί φτωχά παιδάκια στην Ινδία. Στη Γερμανία οι πολίτες καταβάλλουν ειδικό φόρο για την Εκκλησία και καλούνται να δηλώσουν αν είναι καθολικοί, προτεστάντες ή άθεοι.
Οι φορολογούμενοι έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν να μην καταβάλουν τον συγκεκριμένο φόρο. Ωστόσο οι περίπου 24 εκατομμύρια καθολικοί της Γερμανίας πλήρωσαν για την Εκκλησία περίπου 5,2 δισ. ευρώ σε φόρους το 2012 (αυτά, εκτός από τις κρατικές επιχορηγήσεις). Τα χρήματα πηγαίνουν στα λειτουργικά έξοδα του κλήρου, καθώς και σε νοσοκομεία, παιδικούς σταθμούς και άλλους οργανισμούς πρόνοιας. Μετά την αποκάλυψη του οικονομικού σκανδάλου για την κατοικία του Τέμπαρτς φαν Ελστ γερμανοί πολιτικοί ζήτησαν μεταρρύθμιση του κρατικού πλαισίου χρηματοδότησης της Εκκλησίας προκειμένου να διασφαλιστεί η διαφάνεια.
Υπάρχει όμως κίνδυνος να σημειωθεί κύμα αποχώρησης των πιστών από την Καθολική Εκκλησία; Θέσαμε το ερώτημα στον Ντέτλεφ Πόλακ, καθηγητή Κοινωνιολογίας της Θρησκείας στο Πανεπιστήμιο του Μίνστερ στη Γερμανία. «Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την επισκοπή του Λίμπουργκ, ναι. Ωστόσο δεν πρέπει να υπερβάλλουμε. Οταν το 2010 ξέσπασε το σκάνδαλο κακοποίησης παιδιών, ήταν μικρή η αύξηση στο ποσοστό των πιστών που έφυγαν σε σχέση με το συνηθισμένο. Αναμένω αποχωρήσεις και εξαιτίας του σκανδάλου Τέμπαρτς φαν Ελστ, αλλά ο δεσμός των καθολικών με την Εκκλησία είναι τόσο ισχυρός που και αυτές θα είναι περιορισμένες» μας εξήγησε.
Η «αγία τριάδα» των σκανδάλων της γερμανικής Καθολικής Εκκλησίας

Ναζί…

Αρχικά η Καθολική Εκκλησία της Γερμανίας ανησυχούσε για την αυξανόμενη δύναμη του ναζιστικού κόμματος και απαγόρευσε στους πιστούς της να γίνονται μέλη του. Μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία όμως ο ανώτερος κλήρος άρχισε να συνεργάζεται όλο και περισσότερο με το ναζιστικό κόμμα. Η Καθολική Εκκλησία στο σύνολό της κατηγορείται για την τραγική αποτυχία της να αντιμετωπίσει το τέρας του ναζισμού αλλά και να βοηθήσει τους υπό διωγμόν εβραίους.

Σεξ…
Τον Ιανουάριο του 2010 οι θρησκευτικές αρχές σε δεκάδες επισκοπές σε όλη τη χώρα άρχισαν να προβαίνουν σε αποκαλύψεις για εκατοντάδες σεξουαλικές παρενοχλήσεις ενάντια σε παιδιά σε καθολικά σχολεία τις δεκαετίες του 1970 και του 1980. Ο πρώην πάπας Βενέδικτος ΙΣτ’ και ο αδελφός του Γκέοργκ έμμεσα ενεπλάκησαν σε σκάνδαλο κακοποίησης που αφορούσε μοναστήρι της Βαυαρίας και τη νεανική χορωδία του Ρέγκενσμπουργκ.

…και χρήμα
Το 2010 αποκαλύφθηκε ότι πολλά εκατομμύρια ευρώ είχαν χαθεί μυστηριωδώς από διάφορες επισκοπές σε όλη τη Γερμανία, γεννώντας ερωτήματα σχετικά με την αδιαφανή χρηματοδότησή της και τον κρυμμένο πλούτο της. Μεταξύ άλλων, περίπου 40 εκατ. ευρώ χάθηκαν από την Επισκοπή του Μάγκντεμπουργκ, 5 εκατομμύρια από το Λίμπουργκ, ενώ ο επίσκοπος του Μίνστερ βρέθηκε με 30 μυστικούς τραπεζικούς λογαριασμούς.

Κρίστιαν Κλενκ: «Καλά έκαναν τα ΜΜΕ, αλλά υπάρχει δόλος και υποκρισία»

«Τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης έκαναν καλή δουλειά στο να αποκαλυφθεί το σκάνδαλο Τέμπαρτς φαν Ελστ, αλλά η υπόθεση ενέχει και έναν βαθμό υπερβολής» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Κρίστιαν Κλενκ, λέκτορας Μέσων και Επικοινωνίας στο Καθολικό Πανεπιστήμιο του Αΐχστετ – Ινγκολσταντ στη Γερμανία.

Πώς αντιμετωπίστηκε το σκάνδαλο Τέμπαρτς φαν Ελστ από τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης και τη γερμανική κοινή γνώμη;
«Δεν θα γινόταν εθνική –πόσω μάλλον παγκόσμια –συζήτηση για τον επίσκοπο του Λίμπουργκ και τη νέα του κατοικία αν ορισμένες εφημερίδες δεν κάλυπταν το θέμα επί μήνες. Μόνο χάρη στην έρευνα των μέσων ενημέρωσης τα στοιχεία και το πραγματικό κόστος αυτού του κατασκευαστικού έργου έγιναν γνωστά. Τα μέσα ενημέρωσης λοιπόν έκαναν πολύ σημαντική και καλή δουλειά. Το σκάνδαλο άρχισε να απασχολεί τη Γερμανία πριν από περίπου δύο εβδομάδες, όταν το κόστος των 31 εκατ. ευρώ είδε το φως της δημοσιότητας και παράλληλα όταν η εισαγγελική αρχή του Αμβούργου ανακοίνωσε ότι ερευνά αν ο Τέμπαρτς φαν Ελστ είπε την αλήθεια για την πτήση στην πρώτη θέση προς Ινδία. Εκτοτε το σκάνδαλο αποτελεί το πιο σημαντικό θέμα στις ειδήσεις και στις τηλεοπτικές εκπομπές –ακόμη και ενώ γίνονταν διαπραγματεύσεις για σχηματισμό κυβέρνησης. Την ίδια στιγμή η κάλυψή του έχει δύο διαστάσεις. Η έρευνα είναι αναμφισβήτητα σημαντική, αλλά υπάρχει επίσης πολύς δόλος και υποκρισία. Εχει γίνει υπερβολικό θέμα».
Συνιστούν τα γεγονότα στο Λίμπουργκ μια ευκαιρία για μεγαλύτερη διαφάνεια στους πόρους της Καθολικής Εκκλησίας και της χρήσης τους;
«Το πρόβλημα στην πραγματικότητα δεν είναι τα χρήματα που βγάζει η Εκκλησία μέσω της φορολογίας, επειδή υπάρχουν επιτροπές του κλήρου και του λαού που ελέγχουν τον προϋπολογισμό. Υπάρχουν όμως ειδικοί προϋπολογισμοί για τους επισκόπους, οι οποίοι προέρχονται από δωρεές και περιουσιακά στοιχεία, όπως κτίρια, δάση και αμπελώνες. Ως σήμερα η κοινή γνώμη δεν γνώριζε πόσα χρήματα υπήρχαν και πώς αυτά ξοδεύονταν. Εξαιτίας της υπόθεσης του επισκόπου του Λίμπουργκ, άλλοι επίσκοποι βγάζουν στη δημοσιότητα τον δικό τους προϋπολογισμό και το τι κάνουν με αυτά τα χρήματα. Κάποιες επισκοπές το κάνουν αυτό από την περασμένη εβδομάδα. Πιστεύω λοιπόν ότι το σκάνδαλο θα επιφέρει κάποια αλλαγή και διαφάνεια».

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 21 Οκτωβρίου 2013

HeliosPlus