Καλώς ήρθατε στη Βουλγαρία, τον παράδεισο των απανταχού αρχαιοκαπήλων! Οι Αρχές της γειτονικής μας χώρας προσπαθούν να περιορίσουν το μεγάλο κύμα αρχαιοκαπηλίας που μαστίζει εδώ και δύο δεκαετίες τη Βουλγαρία. Συμμορίες αρχαιοκαπήλων αλλά και μεμονωμένοι απατεώνες «βάζουν χέρι» εδώ και χρόνια σε πολλούς αρχαιολογικούς χώρους, ναούς και ιερά. Η σύληση τάφων και η κλοπή κτερισμάτων είναι στην ημερησία (ή καλύτερα στη… βραδινή) διάταξη, με πολλά αντικείμενα ανεκτίμητης αρχαιολογικής αξίας να παίρνουν κατόπιν τον δρόμο της πώλησής τους με τη συνοδεία πλαστών εγγράφων σε πλούσιους άραβες και ασιάτες συλλέκτες και οίκους δημοπρασιών του εξωτερικού. Και η αστυνομία της Βουλγαρίας προσπαθεί να συμμαζέψει τα… ασυμμάζευτα από μια «βιομηχανία» που αποφέρει στους εμπλεκομένους τζίρο πάνω από 30 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Αρχών, στον χώρο της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων δραστηριοποιούνται πάνω από 300 συμμορίες και είναι εμπλεκόμενοι σχεδόν 50.000 άνθρωποι που εργάζονται είτε στον τομέα της παράνομης εκσκαφής κτερισμάτων είτε στο λαθρεμπόριό τους. «Δεν μπορούμε να υπολογίσουμε την αξία των αντικειμένων που έχουν διακινηθεί παράνομα από τη Βουλγαρία προς το εξωτερικό» υποστηρίζει ο διευθυντής του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου στη Σόφια Μπόζινταρ Ντιμιτρόφ, με την επισήμανση ότι «τη δεκαετία του 1990 η αστυνομία μπορούσε να σταματήσει μόλις το 10% των αντικειμένων αρχαιολογικής σημασίας που διακινούνταν στο εξωτερικό». Κατά τον ίδιο, όμως, «έκτοτε η κατάσταση έχει βελτιωθεί κατά πολύ και πλέον το 70%-80% των αρχαιολογικών θησαυρών εντοπίζεται προτού βγει από τη χώρα».
Στον χορό της αρχαιοκαπηλίας δεν έχουν μπει μόνο πολυπληθείς συμμορίες αλλά και απλοί φτωχοδιάβολοι που με τη συνδρομή ενός κοινού ανιχνευτή μετάλλων προσπαθούν να εντοπίσουν κρυμμένους θησαυρούς. Μια ομάδα από τέτοιους κατάφερε πριν από λίγο καιρό να ξεθάψει τον θησαυρό μιας ρωμαϊκής λεγεώνας που είχε τη βάση της πριν από αιώνες κοντά στην πόλη Πλόβντιβ. Οι επτά Βούλγαροι βρήκαν σχεδόν 5.000 ρωμαϊκά νομίσματα που επιχείρησαν να πουλήσουν σε δύο δόσεις. Τα πρώτα 1.500 νομίσματα πουλήθηκαν σε δυτικούς μεταπωλητές, ωστόσο οι δράστες «καρφώθηκαν» από φίλους τους στους οποίους είχαν εκμυστηρευθεί το γεγονός. Και όταν μερικούς μήνες μετά αποπειράθηκαν να πουλήσουν τη δεύτερη φουρνιά των 3.200 νομισμάτων συνελήφθησαν από την αστυνομία.
Τύμβοι και βρικόλακες
Η χώρα αποτελεί πόλο έλξης για τους αρχαιολόγους, αφού είναι ένα σταυροδρόμι πολιτισμών και στα εδάφη της φιλοξενούνται θησαυροί μεγάλης αρχαιολογικής σημασίας, από ρωμαϊκά νομίσματα ως θρακικά κτερίσματα και από ελληνικά ταφικά σκεύη ως βυζαντινά και οθωμανικά μνημεία και αντικείμενα.
Πρόσφατα βούλγαροι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν έναν μοναδικό θρακικό θησαυρό κατά τη διάρκεια ανασκαφών στον τύμβο του Ομουρτάγκ στην πόλη Σβεστάρι της Βουλγαρίας. Η ανακάλυψη, που έγινε από ομάδα αρχαιολόγων με επικεφαλής την καθηγήτρια Ντιάνα Γκέργκοβα του Εθνικού Ινστιτούτου Αρχαιολογίας της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών, αφορά τμήματα ενός ξύλινου κιβωτίου που περιείχε απανθρακωμένα οστά και αρκετά εξαιρετικά καλοδιατηρημένα χρυσά αντικείμενα που χρονολογούνται στο τέλος του 4ου – αρχές του 3ου αιώνα π.Χ.
Εξίσου σημαντικού αρχαιολογικού ενδιαφέροντος είναι και οι ανασκαφές που συνεχίζονται στον χώρο του Περπερικού από τον αρχαιολόγο Νικολάι Οβτσάροφ που πρόσφατα αποκάλυψε έναν ναό του 3ουαιώνα μ.Χ., καθώς και δέκα φορητούς βωμούς, είς εκ των οποίων είχε χαραγμένο το όνομα του ιδιοκτήτη του «Αλέξανδρος».
Αρχικά οι βωμοί χρησιμοποιήθηκαν για ειδωλολατρικές θυσίες ζώων, αφού έχουν λαξευμένα αυλάκια που επέτρεπαν στο αίμα από τις θυσίες να ρέει μακριά, αλλά στη συνέχεια σκαλίστηκαν πάνω τους χριστιανικοί σταυροί καθώς η νέα χριστιανική θρησκεία αντικαθιστούσε την παλαιά, μια απόδειξη πως οι πρώτοι χριστιανοί προσπάθησαν να οικειοποιηθούν προηγούμενες παγανιστικές πρακτικές.
Πριν από μερικές ημέρες βρέθηκε σε ανασκαφή από αρχαιολόγους στα ερείπια εκκλησίας στην πόλη Νέσεμπαρ ο σκελετός ενός ηλικιωμένου άνδρα με ένα μαχαίρι στην καρδιά του που χρονολογείται από τον 17ο αιώνα. Οπως υποστηρίζει ο αρχαιολόγος Τόντορ Μαρβάκοφ, το μαχαίρι δείχνει ότι ο άνδρας είχε θεωρηθεί βρικόλακας. Είναι η δεύτερη περίπτωση εύρεσης ενός σκελετού «βαμπίρ» στη Βουλγαρία. Πέρυσι στη Σωζόπολη αρχαιολόγοι ξέθαψαν δύο μεσαιωνικούς σκελετούς που έφεραν στο στέρνο ίχνη από τρύπημα με σιδερένιες ράβδους, μια πανάρχαια πρακτική για να μη «βρικολακιάσουν» οι νεκροί.
Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 12 Σεπτεμβρίου 2013

HeliosPlus